Caput II.

Si qua ergo consolatio in Christo. Si in omni tribulatione ab ipso solo consolamini, non sit vestra consolatio, patrimonium terrenum.

Si quod solatium charitatis. Charitas Christi, non amicorum.

0844D Si qua societas spiritus. Spiritualium, non carnalium.

Si qua viscera miserationis. Vestri miseremini potius, quam parentum.

Implete gaudium meum. Quod jam habeo ex parte: in talibus enim doctor exsultat. Aliter: Si qua mihi a vobis consolatio exhibetur in Christo, et si quod solatium charitatis: si qua vos societas spiritus connectit, et si qua sint apud vos viscera pietatis: hoc mihi praestate, quod rogo, ut gaudium nostrum unitatis et electionis impleatis.

Ut idem sapiatis, eamdem charitatem habentes, unanimes idipsum sentientes. Nolite charitatem scindere, sentiendo diversa.

0845A Nihil per contentionem, neque per inanem gloriam. Ne aliquid, non Dei aemulatione faciatis, sed ut quisque alius videatur.

Sed in omni humilitate superiores sibi invicem arbitrantes. Si omnes, a quibus injuriam patimur, superiores esse arbitraremus, facile patientiam servaremus. Nemo enim a patre, vel a Domino aegre fert se injuriam consecutum.

Non quae sua sunt singuli considerantes, sed ea quae aliorum. Non quae nobis solis expediunt, sed quae aliis prosunt.

Hoc enim sentite in vobis quod et in Christo Jesu. Vult ostendere Christum, non pro se, sed pro aliis passum: sive, tam humilis sensus sit in vobis, quam fuit in Christo. Multi praeterea hunc locum ita intelligunt, 0845B quod secundum divinitatem se humiliaverit Christus, secundum formam videlicet, secundum quam aequam aequalitatem Dei, non rapinam usurpaverit, quam naturaliter possidebat. Et exinanivit se, non substantiam evacuans, sed honorem declinans: formam servi, hoc est, naturam hominis inducendo: et per omnia homo tantummodo atque humilitatis suae obedientiae, nec crucis mortem recusando. Quod in Christo Jesu, secundum quod unctus est, Christus est: Jesus nomen accepit: hoc est, secundum hominem.

Qui cum in forma Dei esset. In qua erat, sive quia absque peccato erat: ad imaginem Dei scilicet.

Non rapinam arbitratus est esse aequalem Deo: sed semetipsum exinanivit. Quod erat, humilitate celavit: 0845C dans nobis exemplum, ne in his gloriemur, quae forsitan non habemus.

Formam servi accipiens. Ita ut etiam pedes lavaret discipulorum.

In similitudinem hominum factus. Interdum similitudo recipit veritatem: nam genuit Adam filium secundum imaginem et similitudinem suam, et vocavit nomen ejus Seth. In similitudine humana, humilitate serviendo, cum omnium Dominus esset.

Et habitu inventus ut homo. Hoc ut verum sit, sicut quasi un geniti a Patre, ita intelligendum.

Humiliavit semetipsum factus obediens usque ad mortem. Ut nobis perfectae obedientiae monstraret exemplum.

Mortem autem crucis. Qua nulla mors potest esse 0845D deterior.

Propter quod et Deus exaltavit illum, et donavit illi nomen. Quia se assumptus homo humiliare dignatus est, divinitas quae humiliari non potest, eum qui humiliatus fuerat, exaltavit. Sed et illi donatum est nomen, quia ante non habuit: unde rectius locus hic secundum humanam naturam intelligendus est, quam divinam. Si ergo nos ex alto respicimus, exemplo Christi fratribus serviamus. Si enim ille Dominus et magister, servis et discipulis ministravit: quanto magis nos aequalibus et majoribus servire debemus, et Deo et sanctis ejus usque ad mortem etiam obedire! ne magistrum humilem superbi discipuli non 0846A sequamur, et Dominum mitem servi contemnamus ingrati.

Quod est super omne nomen. Cui enim angelorum dixit, Filius meus es tu.

Ut in nomine Jesu omne genu flectatur coelestium, terrestrium. Ut omnes simul hominem adorent cum Verbo assumptum.

Et infernorum. Hic infernorum custodes inducit.

Et omnis lingua confiteatur. Omnium gentium scilicet.

Quia Dominus Jesus Christus in gloria est Dei Patris. Hoc est, in natura et gloria deitatis, dum ejusdem est gloriae cujus Pater.

Itaque, charissimi mei, sicut semper obedistis. Exemplo ejus, qui usque ad mortem obedivit.

0846B Non in praesentia mei tantum. Quasi servi ad oculum servientes.

Sed multo magis nunc in absentia mea. Quia si quid, me praesente, liberius agebatis, corrigere poteram.

Cum metu et tremore vestram salutem operamini. Non cum negligentia, sed sicut ait Job: Verebar omnia opera mea propter Deum, sciens quod non parceres delinquenti. Et super humilem, et quietum, et trementem verba Dei Spiritus sanctus requiescit.

Deus est enim qui operatur in vobis et velle, et perficere. Velle operatur suadendo, et praemia promittendo: Qui perseveraverit usque in finem, hic salvus erit. Caeterum perficere nostrum omnino, nec velle quidquam est: quia utrumque ejusdem loci definitione tenetur.

0846C Pro bona voluntate. Si in ea maneatis.

Omnia autem facite sine murmurationibus. Ingratus est servus, qui gravia domini sui queritur esse praecepta. Qui enim murmurat de praeceptis, dubitat de praemiis. Hic etiam si operatur, non est sine querela. Unde alibi ait: nec murmuraveritis, et caetera.

Et haesitationibus. De mercede futura.

Ut sitis sine querela, et simplices filii Dei sine reprehensione. Sicut Deus vos fecit. Considerate cujus filii sitis: qui cum in omnibus sanctus ac purus sit, filios non potest habere degeneres.

In medio nationis pravae atque perversae. Quae omnem rationabilis naturae pervertit ordinem, et perdidit.

Inter quos lucetis sicut luminaria in mundo. Sic luceat Dei genus in genere humano, sicut sol et 0846D luna illuminant mundum.

Verbum vitae continentes. Ut per vos illuminentur, et exemplo confirmentur.

Ad gloriam meam. Gloria patris filiorum est, ut ait Salomon.

In die Christi. In die judicii.

Quia non in vacuum cucurri, neque in vacuum laboravi. Qui talem Deo populum acquisivi.

Sed etsi immolor supra sacrificium et obsequium fidei vestrae, gaudeo et congratulor omnibus vobis. Etiam si occidat: quia sacrificium et obsequium fidei vestrae obtulit Deo: vincit profectus vestri gaudium tristitiam poenae, vel mortis. Sive: Jam non timeo mori 0847A sacrificio fidei vestrae consummato: sive quia fidei vestrae ministravi.

Idipsum autem et vos gaudete, et congratulamini mihi. Quia mihi grande praemium est pro vobis occidi: sive quia mihi expedit solvi.

Spero autem in Domino Jesu Timotheum me cito mittere ad vos. Dat exemplum non timere quid definiendi, sed omnia spe Domini promittendi.

Ut et ego bono animo sim, cognitis quae circa vos sunt. Ut sciatis, quia vos meae passiones minime terruerunt.

Neminem enim habeo tam unanimem, qui sincera affectione pro vobis sollicitus sit. Qui ita mecum pro omnium vestrum salute sollicitus sit.

Omnes enim quae sua sunt, quaerunt. Commodum, 0847B vel quietem, nolentes pro anima tribulari.

Non quae Jesu Christi. Non curantes de corpore, vel exemplo Christi, qui pro omnium salute mori minime recusavit.

Experimentum autem ejus cognoscite. Ut qualis sit, noveritis.

Quoniam sicut patri filius, mecum servivit in Evangelio. Secundum hominem, propter homines factus obediens usque ad mortem.

Hunc igitur spero me mittere ad vos mox ut videro, quae circa me sunt. Modo enim incertus sum.

Confido autem in Domino, quoniam et ipse veniam ad vos cito. Non solum illum mitto, quem unicum habeo solatium.

Necessarium autem existimavi Epaphroditum fratrem, 0847C et cooperatorem. Necessarium vobis et cooperatorem propter Evangelii opus.

Et commilitonem meum, vestrum autem apostolum. Commilito propter honorem: quia et ipse acceperat in illis apostolatus officium.

Et ministrum necessitatis meae mittere ad vos. Quia venit meae necessitati ministrare pro vobis.

Quoniam quidem omnes vos desiderabat. Charitatem ejus circa illos sollicitam commendat, ut et ipse ab eis amplius diligatur.

Et maestus erat, propterea quod audieratis illum infirmatum. Tristitiae vestrae causa moestus erat, eo quod vos per infirmitatis suae nuntium paveret nimium contristatos.

Nam et infirmatus est usque ad mortem, sed Deus 0847D misertus est ejus. Ut majorem docendo colligat fructum.

Non solum autem ejus, verum etiam et mei, ne tristitiam super tristitiam haberem. Ne tristitiam carceris tristitia desolationis augeret.

Festinantius ergo misi illum, ut viso illo, iterum gaudeatis. Pro cujus absentia novi vos contristari.

Et ego sine tristitia sim. Quam mihi vestra tristitia generat.

Excipite itaque illum cum omni gaudio in Domino. Solventes, si quem scrupulum de ejus tarditate animus forte susceperat.

Et ejusmodi cum honore habetote. Non solum hunc, 0848A qui vester est doctor, sed et omnes, qui talis gratiae sunt, honorate.

Quoniam propter opus Christi usque ad mortem accessit. Qui mihi non timuit in carcere ministrare.

Tradens animam suam. In manus inimicorum: hoc est paratus ad mortem.

Ut impleret id quod ex vobis deerat erga meum obsequium. Ut reliquum vestrum erga me solus impleret obsequium.