Caput VI.

Quicumque sunt sub jugo servi, dominos suos omni honore dignos arbitrentur. Non solum bonos, sed etiam infideles.

Ne nomen Domini et doctrina blasphemetur. Ne videantur per religionem in deterius profecisse.

0885C Qui autem fideles habent dominos, non contemnant, quia fratres sunt. Ne sibi aequalem contemnant.

Sed magis serviant: quia fideles sunt et dilecti, quia beneficii participes sunt. Si serviebant infidelibus timore odioso: quanto magis debent servire fidelibus, quorum charitatis participes esse merentur!

Haec doce, et exhortare. Doce, ita debere fieri: exhortare, praemium ostendere Deum.

Si quis aliter docet, et non acquiescit sanis sermonibus Domini nostri Jesu Christi: et ei, quae secundum pietatem est, doctrinae. Novi Testamenti: veteris enim severa doctrina est.

Superbus est, nihil sciens. Super alios se extollens, cum sit desursum veniens, quam praedicat sapientiam.

0885D Sed languens circa quaestiones. Nec enim recusando penitus fidem, moritur, nec adversitatis scientia convalescit, sed diversis occasionibus languet.

Et pugnas verborum. Relicto sensu veritatis, ambiguitates verborum observant: sicut Manichaei ex verbo, diversitatem Testamentorum.

Ex quibus oriuntur invidiae, contentiones, blasphemiae. Quae generant lites ac blasphemias, in Deum pugnando sermonibus.

Suspiciones malae. Sive haeresim de altero suspicantur, sive audientes putant efficere veritatem.

Conflictationes hominum mente corruptorum: et quia veritate privati sunt. Ab integritate Evangelii, vel naturae.

0886A Existimantium quaestum esse pietatem. Qui putant quaestus sui causa, novum venisse Testamentum.

Est autem quaestus magnus, pietas cum sufficientia. Multum inquirit, qui habet pietatem: cum sufficientia, non luxuriae, sed naturae est. Sive sicut pietas est cultura Dei; ita impietas est contemptus.

Nihil enim intulimus in hunc mundum: haud dubium, quia nec auferre quid possumus. Nudi nati sumus, nudi etiam morituri. Quidquid hic invenitur, hic relinquetur: non est nostrum, quod non semper nostrum est. Tamquam peregrini ergo sufficienti usu contenti simus: illas divitias acquiramus, quas nobiscum ad coelestem patriam ferre possimus.

Habentes autem alimenta, et quibus tegamur, his contenti simus. Superius dixerat sufficientiam: quidquid 0886B his amplius est, divitiis deputatur.

Nam qui volunt divites fieri. Voluntatem divitiarum definivit: quae voluntas, et habentibus est, et quaerentibus.

Incidunt in tentationem, et in laqueum diaboli. Occasio tentationis est, et laqueus diaboli, velle habere divitias.

Et desideria multa, et inutilia, et nociva. Numquam ergo divitiarum desideria satiantur.

Quae mergunt homines in interitum et perditionem. Dum ambitione bonorum tumentes, ad coelos elevati, usque ad inferos demerguntur: sive desiderantes alienas opes, ut Achab, usque ad homicidii perveniunt factiones.

Radix enim omnium malorum est cupiditas. Quia et 0886C fons est, et omnium criminum augmentum. Radix excisos semper densius reparat ramos: evellenda est ergo radix, ne rami superflue excidantur.

Quam quidam appetentes erraverunt a fide. Hoc est, recesserunt a fide promissorum Dei, dum praesentibus oblectantur.

Et inseruerunt se doloribus multis. Quanto amplius habuerint, tanto plures sollicitudinum sustinent cruciatus: unde et Dominus divitiarum aerumnas circa reliqua concupiscentiae verba asseruit suffocare.

Tu autem, o homo Dei. Non divitiarum homo, sed Dei: nec mammonae servus, sed Christi: cujus sunt omnia quae videntur.

Haec fuge. Quasi causas perfidiae, vel dolorum.

0886D Sectare vero justitiam, pietatem, fidem. In his te cupio divitiis esse locupletem.

Charitatem. Dei et proximi.

Patientiam, mansuetudinem. Patientiam sustinendi, mansuetudinem non nocendi.

Certa bonum certamen fidei. Bonum certamen est, non pro rebus saeculi, sed usque ad mortem pro fidei veritate certare: sicut scriptum est: In justitia agonizare pro anima tua: et usque ad mortem certa pro justitia. Sive ut illi student in divitiis omnia vincere, ita et tu in fide.

Apprehende. Quomodo ego comprehendi.

Vitam aeternam: in quam vocatus es. Ut illi gerere cupiunt temporalem.

0887A Et confessus es bonam confessionem. In baptismo abrenuntiando saeculo et pompis ejus.

Coram multis testibus. Sacerdotibus, vel ministris, virtutibusque coelestibus.

Praecipio tibi coram Deo. Praecipit auctoritate magistri.

Qui vivificat omnia. Omnia quae vivunt, etiamsi arefiant, per ejus potentiam reviviscunt.

Et Christo Jesu, qui testimonium reddidit sub Pontio Pilato, bonam confessionem. Dicens ad Pilatum: Ego ad hoc veni in hunc mundum, ut testimonium perhibeam veritati: scilicet pro ea etiam moriendo.

Ut serves mandatum. Sicut ille usque ad mortem.

Sine macula irreprehensibili. Maculat quodammodo, et reprehendi facit mandata, qui peccat.

0887B Usque in adventum Domini nostri Jesu Christi. Qui perseveraverit usque in finem, hic salvus erit.

Quem suis temporibus ostendet beatus, et solus potens, rex regum, et Dominus dominantium. Quando voluerit, qui hoc solum potest Deus.

Qui solus habet immortalitatem. Ille solus proprie habet, qui angelis, et qui hominibus dedit habere. Nos autem nec soli nec a nobis habemus ut ille. Hoc contra Manichaeos, qui mali naturam putant immortalem atque perpetuam.

Et lucem habitat inaccessibilem. Omni creaturae. Nemo enim novit Patrem nisi Flius: neque Filium nisi Pater, et Spiritus sanctus; utrumque etiam scrutatur profunda Dei.

Quem nullus hominum vidit: sed nec videre potest: 0887C cui est honor, et imperium sempiternum. Amen. Nemo novit, sed unusquisque pro merito intelligit. Nam solem tanto amplius vident singuli, quanto purior fuerit acies oculorum.

Divitibus hujus saeculi praecipe. Sunt et alterius saeculi divites, qui emunt sibi aurum ignitum a Deo: et qui habent aurum in coelo, necnon qui proferunt nova et vetera.

Non sublime sapere. In primis principalem eorum 0888A tetigit morbum. Difficile divitem invenies non superbum, qui pauperes, vel parentes agnoscat: et qui non graviter ferat minime sibi ab inferiore honorem deferri.

Neque sperare. Non sperando vilescunt: et cum spernuntur, erogantur.

Incerto divitiarum. De quibus incertum est utrum illae tibi, an tu illis celerius subtraharis: multis enim cum vita sublatae sunt. Alii propriis eas auferri oculis viderunt: nonnulli etiam inviti extraneis reliquerunt.

Sed in Deo vivo. Cujus sunt omnia.

Qui praestat nobis omnia abunde. Qui ideo abunde praestat, ut vivamus, etiam aliis largientes: non ut grandi labore destruentes, majora horrea faciamus.

0888B Ad fruendum. Non ad occultandum, vel negotiandum.

Bene agere: divites fieri in operibus bonis. Non in auro et argento.

Facile tribuere, communicare. Qui facile tribuit, cito dives esse cessabit. Tribuere, donare est: communicare vero, multum dare.

Thesaurizare sibi fundamentum bonum in futurum. Vade: Vende omnia, quae habes, et da pauperibus, et habebis thesaurum in coelo: et veni, sequere me, quod perfectionis est fundamentum.

Ut apprehendant veram vitam. Haec enim non est vera vita, quae in suo non permanet statu. Vanitas enim sub sole, dicit Ecclesiastes.

O Timothee, depositum custodi. Commendatum a 0888C nobis, servandum tibi, fidei depositum custodi.

Devitans profanas vocum novitates. Quod a me non audisti, nec ab angelo si dicatur, libenter admittas.

Et oppositiones falsi nominis scientiae: quam quidam promittentes, circa fidem exciderunt. Artis dialecticae, per quas sibi infinitam rerum scientiam haeretici promittunt, ideo a fidei veritate cadunt.

Gratia tecum. Amen. Permaneat in aeternum.