Admonitio De Subsequente Libro.

Quantum est veterum elucubrationum, quae Hieronymum auctorem aliquo sibi praetextu arrogant, nulla ferme hoc libello, qui Comes inscribitur, locum in his sibi dari, antiquiore titulo et jure quodam suo postulat. Meminit ejus de nomine Charta omnium antiquissima Donationis Ecclesiae Cornutianae, Item, inquiens, codices, Evangelia IV, Apostolum, Psalterium, et Comitem: quae cum anno scripta sit 471 manifesto indicio est, auctorem libri, quisquis ille fuerit, Hieronymianis temporibus advixisse. Fuisse porro ipsum Hieronymum, conceptis verbis asserunt magno numero sequioris aevi scriptores, quorum satis multa testimonia in prolegomenis ad Liturgica Pamellius laudat. Nempe vulgo recepta sententia illa erat, et fides, quam nemo in dubium revocaret: praeconcepta enim opinione, quidquid erat librorum in Ecclesia magis utilium, et sacerdotum usibus accommodatius, ex S. Doctoris nostri calamo profectum, aut certe nobis ab eo curis recognitum atque adornatum omne credebatur. Accessit ad conciliandam operi auctoritatem momentum haud sane leve, Nuncupatoria, ut in Chiffletiano antiquo ms. dicitur, Hieronymi ad Constantium epistola, Praefatio libri, qui Comes appellatur: ex ejusmodi enim prologis volebat S. ipse Pater sua ab alienis scripta internosci, ut ea pro Germanis haberentur, quae prologo non carerent. Quae nos quidem argumenta nec tanti facimus, neque eo animo replicamus, ut pro Hieronymiani fetus germanitate pugnare videamur: tantum constare hinc volumus, ejusmodi librum immerito praetermissum fuisse hactenus, ac fecisse porro nos operae pretium, qui vernili reliquae S. Patris 0487 familiae accensuimus. Accepimus itaque epistolam ad Constantium, qua ipsae etiam Comitis editiones omnes carebant, ex Spicilegio B. Lucae Bacherii tomo XIII qui eam a Chiffletio, ut dudum innuimus, acceperat. Librum autem ipsum, ut nihil dissimulemus, diu multumque incerti haesimus, ex quo exemplari describeremus; illud enim quod Hieronymianis temporibus obtinebat, aliis subinde atque aliis interpolationibus auctum in aliam puto fere molem et formam excrevit. Olim emendavit ex Caroli Magni praecepto Paulus diaconus Aquileiensis: tum Alchuinus ejusdem imperatoris jussu: denique Theotinchus presbyter, cujus in bibliotheca ecclesiae Bellovacensis codex asservatur hoc titulo: In Christi nomine anni circuli liber Comitis incipit, auctus a Theotincho indigno presbytero, rogatu viri venerabilis Hechiardi comitis Ambianensis, ita tamen, ut sancta Evangelistarum dicta, necnon apostolorum, et prophetarum, immota, atque inconcussa servarentur. Sunt adeo etiam in vulgatis libris tres ejusdem operis editiones parum inter se similes: quarum prima Pamelii est tomo secundo Liturgiarum, altera Baluzii in calce capitularium regum Francorum, tertia in antiquis libris Missarum ven. card. Thomasii. Nobis quandoquidem vetus germanusque archetypus haud superest, editio Baluzii, quae nimirum ex Bellovacensi codice et Theotinchi recensione descripta est, visa est etiam utpote plenior, ita et caeteris praeferenda.

In nomine sanctae et individuae Trinitatis, Incipit Epistola S. Hieronymi Ad Constantium. Praefatio Libri Sequentis, Qui Comes Appellatur.

0487A Quamquam licenter assumatur in opere congregatio coelestium lectionum, et ipsum opusculum ab ecclesiasticis viris, Comes quidem soleat appellari: quod duobus modis fieri arbitror, aut pro consuetudine uniuscujusque Ecclesiae (secundum quod et varium hoc ipsum descriptionis genus esse dignoscitur), aut certe pro voluntate studiosi lectoris, qui (si fieri possit) quidquid in Scripturis divinis mirabiliter fulget, quidquid in praeceptis moralibus copiosum est, totum parvo in corpore adunatum desiderat habere, paupertatis necessitate: Ego tamen, juvante Christo, ingenio quo potui, et maxime occasione oblata, qua id a me fieri voluisti, Constanti mihi venerabilis frater, ita hoc opus etsi minus instructus assumpsi, ut tanta excerptorum intelligentia 0487B caput causamque rationabilem habere videatur. Nam cum omnis Scriptura divinitus inspirata, ut ait Apostolus, utilis sit ad docendum, ad erudiendum, ad justitiam; ut perfectus sit homo Dei ad omne opus bonum instructus, et quaecumque sunt hactenus scripta, ad nostram doctrinam scripta sunt, ut per patientiam et consolationem Scripturarum spem habeamus: quid brevius, quid utilius censui, quam 0488A ut ex tanta divinorum librorum copia, singulis festivitatibus quod aptum ex his vel competens esset, excerperem, et quodam modo distinctissime collocarem.

Incipiens itaque a Nativitate Christi, quod est VIII kalendas Januarias, in Vigiliis ad Nonam per ordinem, quem assidue in Ecclesia didiceram, lectiones utriusque Testamenti simplicibus ministravi. Porro editionem illam quam ex Hebraicis voluminibus in Latinum translatam esse constat, in hunc quippe modum, quae vel cujusque prophetiae lectio praesenti festivitati congruat, quid apostoli doceant, vel ad eumdem titulum quid Evangelii annuntiet auctoritas, dudum vertente jam anno per omnes dies festos Ecclesiae opportune censui omnia secundum tempus 0488B esse legenda. Sed nonnulla alia aedificationis causa multa illic aggregata sunt, atque suis appellationibus inserta, id est, in capite quadragesimae de abstinentia escarum et sobrietate; item in Quadragesima de poenitentia, de pudicitia, de remissione inimicitiarum, vel alia multa. Haec enim omnia ad multorum equidem utilitatem petitionibus tuis obediens scribere curavi, venerabilis mihi et amantissime frater.