Caput Primum. De Charitate et Unitate servanda.

Quis autem in monasterio constitutis sororibus primus sit arripiendus modus Deo vivendi et regula, ipse solus Christus hujus propositi inceptor et doctor, in unius responsione instruit universos: Si vis, inquit idem magister haec petenti, ad vitam ingredi, 0393B serva mandata. Quod si forte quaeratur quae sint, illico sic percunctanti exposuit: Diliges Dominum Deum tuum ex toto corde, mente, et viribus tuis, et plus quam teipsum: et proximum tuum sicut teipsum (Matth. V, 43) . In his duobus praeceptis pendet quidquid est legis, quidquid etiam prophetae et sancti viri perscrutati sunt.

Et attendite sollicite, quaeso, charissimae, quae ingredi non solum totis affectibus cupitis ad vitam, quae vere vita est (nam viventibus in mundo vita non est, sed mors), sed jam Dei auxilio estis iter ingressae, quod sine praeceptis charitatis non ingreditur quisquam ad Deo vivendum. Propter hoc enim apostolus Paulus non gloriatur in linguis angelorum et hominum, non in cognitione mysteriorum Dei, non in spiritu prophetiae, non in asperitatibus carnis, 0393C non etiam in eleemosynarum operibus, quamquam ad omnia pietas valeat, dummodo charitas non desit.

Haec itaque sola reddit hominem Deo viventem, haec religiosos, haec monachos facit: sine hac monasteria sunt tartara, habitatores sunt daemones. Cum hac vero sunt paradisus in terris: et in eis degentes sunt angeli. Ideoque, mihi dilectae filiae, licet longa vos macerent jejunia, abjecta et nigra vestis deformet, longa officiorum et operum texatur series: si intus desit charitas, ad infimum nondum religionis gradum perventum est. Propterea, charissimae, hic incipiendum est iter, ad apostolicae perfectionis apicem.

Si vero relativa est charitas, et ad unum non potest 0393D proprie dilectio fraterna dici: idcirco est necesse quod plures sint, qui se mutuo ex charitate diligant, ut dicatur juxta prophetam: Bonum et jucundum est habitare fratres in unum (Psal. CXXXII, 1) . Quod satis approbat Sapientia dicens: Frater qui simul juvatur a fratre, quasi civitas firma (Prov. XVIII, 19) . Et iterum: Si fuerint duo simul, fovebunt se mutuo: sed si unus gradiatur et cadat, vae soli, quoniam sublevantem non habet (Eccles. IV, 10) . Propterea solitariorum vita quam satis expertus sum, periculosissima est et ardua: et si bona et quampluries Deo vicina, non tamen aeque secura est, ut simul habitantium in vinculo dilectionis et charitatis affectu. Qui sibi invicem per tentamenta deficientibus 0394A auxiliantur, sibi invicem administrant pietatis et charitatis obsequia. Sed certe si fratres aut sorores simul in unum non habitent: non jam bonum, sed malum est. Nihil bonum divisum.

Omne etiam secundum philosophos in tantum habet bonitatis, in quantum unitatis attinens suae naturae. Quod si singulum unum in tota mundi machina per se creatum est bonum: non tamen est optimum, nisi caeteris nexum. Propterea in exordio mundi vidit Deus, quod cuncta quae fecerat, erant valde bona. Idcirco, charissimae, in apostolica vita vobis de saeculo adunatis per corpora, sit cor unum, et anima una in Domino, velut de apostolis et de ipsis apostolicis viris in Actibus eorum legitur: Multitudinis enim credentium erat cor unum et anima 0394B una in Domino. Nulla vita pro certo est deterior, quam simul degere corpore et non mente. Et vere infelices sunt, quibus non inest una, sed diversa voluntas.

Sit itaque vobis semper unus affectus, una voluntas, una fraternitas, una proportio morum, una jucunditas, una tristitia: ne quod alterae placet, displiceat alterae: quo gaudet altera, tristetur et altera. Et sic habere poteritis religionis propositum, si unanimes in domo Dei habitetis. Haec vera vita Dei, non diaboli: vere monasterium, non infernus: vere vita religiosa, non diabolica.