Caput XII.

Et coepit illis in parabolis loqui: Vineam pastinavit homo, et circumdedit sepem, et fodit lacum, et aedificavit turrim, et locavit eam agricolis: et peregre profectus est. Et misit ad agricolas in tempore servum: ut ab agricolis acciperet de fructu vineae. Qui apprehensum eum ceciderunt, et dimiserunt vacuum. Et iterum misit 0623C ad illos alium servum: et illum in capite vulneraverunt, et contumeliis affecerunt. Et rursum alium misit, et illum occiderunt: et plures alios, quosdam caedentes, alios vero occidentes. Adhuc ergo unum habens filium charissimum, et illum misit ad eos novissimum, dicens: quia reverebuntur filium meum. Coloni autem dixerunt ad invicem: Hic est haeres, venite, occidamus eum, et nostra erit haereditas. Et apprehendentes eum, occiderunt, et ejecerunt extra vineam. Quid ergo faciet Dominus vineae? Veniet et perdet colonos, et dabit vineam aliis. Nec scripturam hanc legistis: Lapidem quem reprobaverunt aedificantes, hic factus est in caput anguli: a Domino factum est istud, et est mirabile in oculis nostris. Et quaerebant eum tenere, et timuerunt turbam. Cognoverunt enim quoniam ad eos parabolam 0623D hanc dixerit. Et relicto illo abierunt. Et mittunt ad eum quosdam ex pharisaeis et Herodianis, ut eum caperent in verbo. Qui venientes dicunt ei. Homo, Deus dicitur pater humano affectu. Vinea, domus Israel est. Sepis, est custodia angelorum. Lacus, est lex: turris, templum: agricolae, sacerdotes. Peregrinatio Dei, libertas est nostri arbitrii. Servi missi, prophetae. Fructus vineae, obedientia. De prophetis alii caesi, alii vulnerati, alii occisi sunt. Filius charissimus et novissimus, Unigenitus est. Verebuntur filium meum. Per ironiam hoc dicitur. Et ejecerunt eum extra vineam, id est, extra plebem, dicentes: Quia Samaritanus es, et daemonium habes. Datur vinea aliis, id est, ab Oriente et Occidente, 0624A et Austro, et ab Aquilone venientibus, et recumbentibus cum Abraham, Isaac et Jacob in regno Dei. Hic est lapis reprobus, quem gestat angulus, conjungens in coena pura agnum cum pane: finiens vetus, novum inchoans Testamentum. Hic praestat mira in oculis nostris: ut topazion. Tunc interrogant eum mellitis verbis: et circumdabant eum sicut apes, mel portantes in ore, aculeum in tergo, dicentes:

Magister, scimus quia verax es, et non curas quemquam: nec enim vides in faciem hominum: sed in veritate viam Dei doces: licet dare tributum Caesari, an non dabimus? Qui sciens versutiam illorum, ait illis: Quid me tentatis? Afferte mihi denarium ut videam. At illi obtulerunt ei, et ait illis: Cujus est imago haec, 0624B et inscriptio? Dicunt ei, Caesaris. Respondens autem Jesus, dixit illis: Reddite igitur quae sunt Caesaris, Caesari: et quae sunt Dei, Deo. Et mirabantur super eo. Et venerunt ad eum Sadducaei, qui dicunt resurrectionem non esse: et interrogabant eum, dicentes: Magister, Moses nobis scripsit: ut si cujus frater mortuus fuerit, et dimiserit uxorem, et filios non reliquerit, accipiat frater ejus uxorem ipsius, et resuscitet semen fratri suo. Septem ergo fratres erant, et primus accepit uxorem, et mortuus est non relicto semine: et secundus accepit eam, et mortuus est, et nec iste reliquit semen, et tertius similiter. Et acceperunt eam similiter septem, et non reliquerunt semen. Novissima autem omnium defuncta est et mulier: in resurrectione ergo cum resurrexerint, cujus de his erit uxor? 0624C Septem enim habuerunt eam uxorem. Et respondens Jesus, ait illis: Nonne ideo erratis, non scientes scripturas neque virtutem Dei? Cum enim a mortuis resurrexerint, neque nubent, neque nubentur: sed sunt sicut angeli in coelis. Malae siquidem cogitationes in ima terrae merguntur, quia de ipsis exeunt, et in eadem iterum coenositate volvuntur. Quod Judaeis evidenter accidit, cum blasphemi in innocentis Christi cruore versati sunt. Respondit illis, imaginem Caesaris habentibus, nummum coactum Caesari, vos ipsos libenter Deo reddite. Signatum est super nos lumen vultus Dei, non Caesaris. Et veniunt ad eum Sadducaei, et reliqua. De hac quaestione alias disputabimus: hic nobis non est cura erroris alieni. Sed quod erunt homines sicut angeli Dei, id est, nemo 0624D ibi moritur, nemo ibi nascitur: nec infans, nec senex. Mulier sterilis non relinquens semen ex septem fratribus novissime moriens: quid aliud significat, quam Judaicam synagogam relictam, quasi mortuam a spiritu septiformi, qui septem patriarchas implevit? Qui non reliquerunt semen ei Abrahae, quod est Jesus Christus. Licet enim puer natus est illis, nobis tamen gentibus datus est. Quae mulier mortua erat Christo: nec cuiquam patriarchae de septem in resurrectione conjungetur. Septeno namque numero universitas perfectorum signatur: ut versa vice per Isaiam dicitur: Apprehendent septem mulieres virum unum, id est, septem Ecclesiae, quas Dominus unus amat, arguit et castigat, adorant eum una fide. 0625A Hae sunt septem sportae fragmentis panum plenae. Panes, verba sunt Spiritus sancti. Sportae vero Ecclesiae. Quos panes Jesus benedicens fregit, et discipuli ejus diviserunt turbae: dum die septimo benedixit omnia opera sua, requiescens in eis. Unde luce facta primo die, qui est sapientiae, et firmamento in secundo, qui est intellectus: et arida tertio, qui est consilii: et luminaribus accensis quarto, quae sunt virtutes: et volatilibus piscibusque factis quinto, quae sunt scientiae: et anima vivente sexto, id est, homine ad imaginem Dei facto, quod est pietatis: septimo die spiritu timoris Domini, qui permanet sanctus in saeculum saeculi, et replet orbem terrarum, sancta repletur Ecclesia, non habens maculam neque rugam. Cur autem Ecclesia septiformis, 0625B id est, perfecta, timore repletur? Quia justus vix salvabitur, qui rogat: Et non intres in judicium cum servo tuo, Domine: quia non justificabitur in conspectu tuo omnis vivens. Unde his septem qualitatibus spiritus psalterium cantavit, commemorans in eo, quod negligentia nostra pepererit: quid diligentia quaesierit: quid divina providentia contulerit: quid inimici instigatio fraudaverit, quid oblivio lubrica subtraxerit: quid humana fragilitas intulerit: quid ignorantia improvida fefellerit. Omnes hos septem affectus in Psalmis invenimus expressos, ut est illud primus: Concepit dolorem, et peperit iniquitatem. Secundus: Praeveni in maturitate, et clamavi. Tertius: Incerta et occulta sapientiae tuae manifestasti mihi. Quartus: Inimici mei animam meam 0625C circumdederunt. Quintus: Oblivioni datus sum tamquam mortuus a corde. Sextus: Quoniam lumbi mei impleti sunt illusionibus. Septimus: Delicta juventutis meae, et ignorantias meas ne memineris, Domine. Quos affectus spiritus septiformis emundat et illuminat: ut septem lucernae ab austro ardentes, aquilonares tenebras expellant in tabernaculo Domini. Spiritus sapientiae in pigro negligentiam repellit. Spiritus intellectus diligentiam rationabiliter quaerit. Spiritus consilii, divinam providentiam prudenter invenit. Spiritus virtutis instigationes fortiter retundit. Spiritus scientiae, oblivionem lubricam diu esse integre non sinit. Spiritus pietatis humanam fragilitatem clementer indulget. Spiritus timoris Dei improvidam ignorantiam ardenter decoquit, ac 0625D plene replet. Sapientia domum aedificat: intellectus gubernacula invenit: consilium bona discreta facit: virtus in patientia animam possidet: scientia divitiae fidei et salutis acquiruntur. Pietate prosperitas praesentis vitae et futurae consistit. Timore humilitas conservatur, et omne peccatum expellitur. Quia initium sapientiae timor Domini est.

De mortuis autem, quod resurgant, non legistis in libro Mosi super rubum, quomodo dixerit illi Deus, inquiens: Ego sum Deus Abraham, et Deus Isaac, et Deus Jacob. Non est Deus mortuorum, sed vivorum. Vos ergo multum erratis. In quo est similitudo vestra: in quo ignis ardebat, sed non ejus spinas consumebat. Sic vos inflammat eloquium meum: nec 0626A spinas vestras sub maledicto germinatas assumpsit: inquiens, Deus Abraham, et Deus Isaac, et Deus Jacob: ter Deum nominando, Trinitatem intimavit. Non est Deus mortuorum, sed vivorum. Unum Deum iterans, unam substantiam significat. Vivunt autem, qui vindicabant portionem quam elegerant: mortui vero sunt, qui quod vindicaverunt, perdiderunt.

Et accessit unus de scribis, qui audierat illos conquirentes; et videns quoniam bene illis responderit, interrogavit eum, quod esset primum omnium mandatum. Jesus autem respondit ei: quia primum omnium mandatum est: Audi, Israel, Dominus Deus tuus, Deus unus est. Et diliges Dominum Deum tuum ex toto corde tuo, et ex tota anima tua, et ex tota mente tua, et ex tota virtute tua. Hoc est primum mandatum. Secundum 0626B autem simile est illi: Diliges proximum tuum sicut te ipsum. Majus horum aliud mandatum non est. Quae est haec quaestio problematis, quod est commune omnibus peritis in lege, nisi quod diversa in Exodo, et Levitico, et Deuteronomio ordinantur mandata? Unde non unum, sed duo intulit mandata: de his etenim duobus uberibus super pectora sponsae elevatis, nostra alitur infantia.

Et ait illi scriba: Bene, magister, in veritate dixisti, quia unus est Deus, et non est alius praeter eum. Et ut diligatur ex toto corde, et ex toto intellectu, et ex tota anima, et ex tota fortitudine: et diligere proximum tamquam seipsum majus est omnibus holocaus tomatibus, et sacrificiis. Jesus autem videns quosapienter respondisset, dixit illi: Non es longe a 0626C regno Dei. Et nemo jam audebat eum interrogare. Et respondens Jesus, dicebat docens in templo: Quomodo dicunt scribae, Christum filium esse David? Ipse enim David dixit in Spiritu sancto: Dixit Dominus Domino meo, sede a dextris meis: donec ponam inimicos tuos scabellum pedum? Ipse ergo David, dixit eum Dominum, et unde est filius ejus? Et multa turba eum libenter audivit. Et dicebat eis in doctrina sua: Cavete a scribis, qui volunt in stolis ambulare, et salutari in foro, et in primis cathedris sedere in synagogis, et primos discubitus in coenis, qui devorant domos viduarum sub obtentu prolixae orationis: hi accipient prolixius judicium. Quare non est longe, qui venit callide? Longior namque est ignorantia a regno Dei, quam scientia. Unde supra Sadducaeis ait: Erratis, 0626D inquit, nescientes Scripturas neque virtutem Dei. Et docebat eos Jesus in templo, id est, palam eis de se loquitur, ut inexcusabiles sint: et ut ignis incendat arida scribarum et pharisaeorum exempla, qui volunt in stolis ambulare.

Et sedens Jesus contra gazophylacium, id est, divitiarum custodiam.

Aspiciebat quomodo turba jactaret aes in gazophylacium: et multi divites jactabant multa. Cum venisset autem una vidua pauper, misit duo minuta, quod est quadrans. Et convocans discipulos suos, ait illis: Amen dico vobis: quoniam vidua haec pauper plus omnibus misit, qui miserunt in gazophylacium. Omnes enim ex eo, quod abundabat illis, miserunt; haec vero 0627A de penuria sua omnia, quae habuit, misit totum victum suum. Divites qui sunt, nisi qui proferunt de thesauro cordis sui nova et vetera? quae sunt incerta et occulta sapientiae utriusque Testamenti. Paupercula vero quae est, nisi et ego, et similes mei: qui mitto, quod possum, et desidero, quod non possum vobis explanare? Non quantum (ut audistis), sed ex quanto considerat Deus. Unusquisque quadrantem potest offerre. Haec est torta panis in Levitico, quae est voluntas prompta. Quae cur quadrans dicitur? Quia ex tribus consistit, cogitatu, verbo, ac facto. Quod dicit totum victum suum misit. Tota enim voluptas corporis in victu consistit. Unde dicitur: Totus labor hominis in ore suo est.