QUAESTIONES.

I. Sed incidit hic quaestio primo de hoc quod dicit: Hoc visum est mihi bonum, ut comedat.

Contra: 1. Infra decimo : Vae tibi terra, cuius rex puer est, et cuius principes mane comedunt: contradicit ergo sibi ipsi.

II. Praeterea dicit: Et laetetur.

Contra : 1. Infra septimo : Melius est ire ad domum luctus quam ad domum convivii: et iterum: Cor sapientium, ubi tristitia.

2. Item, ipsa Veritas dicit Lucae sexto : Vae vobis, qui nunc ridetis, quia flebitis: ergo malum est laetari, et tota Scriptura reprehendit iaetitiam carnis: quid est ergo, quod hic commendat eam?

Ad hoc respondetur per modum procedendi in libro isto singularem inter omnes libros sacrae Scripturae. Ipse enim loquitur ut concionator disputationem suam contexens, in qua diversae sententiae adducuntur secundam diversas personas, secundum quas loquitur: unde aliter in persona carnalis, ut hic, aliter in persona sapientis, ut infra: Melius est ire etc. Sed postmodum loquitur in persona propria, ubi dicit : Finem loquendi pariter omnes audiamus, ubi quasi fert sententiam eorum quorum prius ventilaverat causam: Deumtime., et quod Deus omnia iudicabit. Unde quidquid in libro legitur, quod illi sententiae adversatur, irritatur per illam sententiam: et talia sunt omnia, quae dicuntur in commendationem voluptatis praesentis: et sic una solutione respondetur ad omnia.

Aliter potest dici, quod ipse Ecclesiastes, quaecumque dicit, in persona propria dicit: sed tamen ad intelligenda ea quae dicit, duo sunt attendenda, scilicet ratio dicendi et modus. Modus dicendi duplex variatur: quaedam enim dicit vere, quaedam ironice: vere, ut illud: Mitte panem tuum super transeuntes aquas, infra undecimo : ironice, ut illud: Laetare ergo, iuvenis, in adolescentia tua. Et hoc patet per sequentia: Et scito, quod pro his omnibus adducet te Deus in iudicium, infra undecimo.

Alia variatio attenditur in modo, quia quaedam dicit approbando : Ne temere quid loquaris etc ;quaedam recitando, quod ipse ita fecit, sicut dixit supra secundo: Non prohibui cor meum, quin omni voluptate frueretur etc.: hoc non approbat, sed recitat, se sic fecisse, sicut et Apostolus de se dicit, quod fuit blasphemus. Similiter quaedam dicit recitando, quod ita cogitaverit, sicut cum dixit supra secundo: Nonne melius est comedere et biberet etc. Et tali genere locutionis multum utitur in hoc libello, quasi narrans suas tentationes: unde liber iste fuit quasi quaedam meditatio Salomonis. Et sicut homo ab una meditatione cadit in aliam secundum diversas considerationes, sicut quando quis cogitat, hoc esse bonum, et postmodum cadit in aliam aestimationem: sic narrat Salomon et in isto libro.

Quantum ad rationem dicendi attendendum, quod quaedam dicit simpliciter ad sui approbationem, quaedam vero non dicit in approbationem, sed in aliorum comparationem et detestationem, sicut qui vellet vituperare avaritiam laudaret prodigalitatem: sic et in hoc libro laudabat mortuos comparatione viventium , voluptatem respectu avaritiae: quia in avaritia est poena et culpa. Hoc antem fecit, ut ab illa revocet, non ut ad hanc attrahat.

Ulterius quantum ad rationem dicendi attendendum, quod quaedam dicit ad omnes, quaedam ad aliquos, qui aliquid supponunt, et ex eorum suppositione arguit contra eos, ut supra dixit, quod non est memoria sapientis, ut stulti. Hoc dixit illis sapientibus, qui totam suam remunerationem in laudibus hominum constituebant.

Haec ergo regula est in verbis eius generaliter attendenda, quod quae dicit vere et approbando dicit per se commendando, dicit omnibus, id est vere et assertive, universaliter et absolute: haec quidem in auctoritatem sunt adducenda. Quae antem dicit ironice et quae dicit recitatorie dicit ad aliorum detestationem, vel ex aliqua suppositione, sive ad contrarium. Illud igitur verbum dictum est non assertorie, sed recitatorie: recitat enim suam tentationem , quam narrare intendit.

Vel dictnm est non absolute, sed ad detestationem avaritiae

III. Item quaeritur de hoc quod dicit, quod hoc est donum Dei, ut fruatur divitiis: sed hoc est peccatum: ergo etc.

IV. Item dicit, quod Deus occupat cor deliciis in vita: sed hoc iterum est peccatum.

Respondeo: dicendum, quod tam bona fortunae quam naturae quam etiam gratiae sunt dona Dei: sed fortunae minima, naturae media, sed gratiae optima. Inter dona naturae computatur salus et fortitudo; inter bona fortunae prosperitas et quies. Deus enim aliquibus dat divitias, quibus non dat salutem nec quietem, et isti non fruuntur bonis: quibusdam superaddit quietem et salutem, et tales habent potestatem fruendi: et quia illa sunt dona Dei, ita et potestas: sed ulterius abusio potestatis mala, haec non est a Deo.

III. Quod quaeritur, quod Deus occupare dicitur deliciis cor illius: est respondendum, quod quaedam fecit Deus misericorditer, quaedam iusto indicio deserendo , sicut dicitur tradere sapientes mundi in reprobum sensum: sic et occupare dicitur cor deliciis permittendo iusto indicio occupari et oblivisci aeternorum.