COMMENTARIUS IN ECCLESIASTEN

 PROOEMIUM COMMENTARII IN ECCLESIASTEN

 QUAESTIO I. De fine libri Ecclesiastes.

 Quaestio II. De materia eiusdem.

 Quaestio III. De modo agendi in eodem.

 Quaestio IV. De causa efficiente eiusdem.

 Capitulum I.

 QUAESTIONES.

 Quaestiones.

 Quaestiones.

 QUAESTIONES.

 Capitulum II.

 QUAESTIONES.

 Quaestiones.

 Quaestiones.

 Capitulum III.

 Quaestiones.

 Quaestio.

 QUAEstio.

 Quaestiones.

 Capitulum IV.

 Quaestiones.

 Quaestiones.

 Capitulum V.

 QUAESTIONES.

 QUAESTIONES.

 Capitulum VI.

 Quaestiones.

 Capitulum VII.

 Quaestiones.

 Quaestiones.

 Quaestiones.

 QUAESTIONES.

 QUAESTIONES.

 Capitulum VIII.

 Quaestiones.

 Quaestiones.

 Quaestiones.

 Capitulum IX.

 Quaestiones.

 QUAESTIONES.

 Capitulum X.

 Quaestio.

 QUAESTIO.

 QUAESTIO.

 Capitulum XI.

 Capitulum XII.

 SCHOLION.

QUAESTIONES.

I. Dubitari potest de hoc quod hic dicit: Cuncta tentavi in sapientia: utrum in hoc fuerit reprehensibilis. Quod sic, videtur:

i. Per ipsam litteram: Dixi: Sapiens efficiar, et ipsa longius recessit a me.

2. Item, per illud quod dicitur Ecclesiastici tertio : In pluribus operibus eius ne fueris curiosus.

Contra: 1. Spiritualis homo iudicat omnia, et ipse a nemine iudicatur : ergo si Salomon habebat spiritum sapientiae, ergo eius erat de omnibus iudicare.

2. Praeterea, primae ad Thessalonicenses ultimo ait Apostolus: Omnia probate: quod bonum est tenete: bonum est igitur tentare omnia.

Respondeo: dicendum, quod tentare aliquid est dupliciter: uno modo cognoscere per experientiam, sicut cognoscit et tentat quis vinum, quod gustat: alio modo per examinationem et approbationem et reprobationem. Primo modo non sunt tentanda nisi utilia tantum: si autem ampliora quis velit tentare, curiositas est. Secundum autem quod tentare idem est quod examinare, sic accipit Paulus probare, et sic omnia sunt examinanda, non tantum bona et utilia, sed etiam inutilia. Sic dicitur, quod spiritualis homo omnia iudicat : sic etiam dicitur: omnia probate, id est: omnia examinate, utrum bona vel mala in nostris operibus, de quibus dubitare possumus: sed in operibus Dei, de quibus supponere debemus, quod bene sint facta, curiositas est probare vel examinare. Quoniam ergo Salomon extendit suum examen ultra ea quae salutis sunt: ideo curiositas

. fuit. Et concedendum est illud.

Auctoritates illae duae intelliguntur de bis quae ad salutem spectant et ad se pertinent, sed Salomon ultra processit.

II. Item dubitatur de hoc quod dicit: Virum de mille unum reperi. Secundum hoc videtur confirmare baeresim illam, quod nulla mulier salvatur: et hoc nituntur probare haeretici:

1. Quia, si solum salvatum est quod assumsit

Christus: et ipse assumsit solum sexum viri: ergo ille solus salvabitur.

2. Et hoc nituntur probare per illud quod dicitur Marci ultimo : Qui crediderit et baptizatus fuerit: non dicit: quae baptizata fuerit. Et id ipsam dicitur Ioannis tertio.

Contrarium huius ostenditur: I. Per illud quod dicitur Matthaei vigesimo primo : Meretrices praecedent vos in regnum Dei.

2. Item, hoc ostenditur, quia Dominus utrumque sexum recepit, utrumque sanavit corporaliter, utrumque vocavit per Apostolos: Ipse etiam Salomon utrumque laudavit, et de forti muliere Proverbiorum ultimo : Ridebit in die novissimo. Quid est ergo quod dicit: Mulierem ex omnibus non inveni etc.

Respondeo: dicendum, quod ipse loquitur de generalitate concupiscentiae, et de hac est loqui dupliciter : uno modo quantum ad propagationem Carnalem, quia ipsa transfunditur: alio modo.quantum ad prosecutionem per actuale peccatum. Si primo modo, est sermo verus et proprius, quia solus Christos sine peccato conceptus et originale non contraxit. Si secundo modo, sermo est hyperbolicus: et hoc patet, quia non tantum est unus vir bonus et salvandus, immo multi: et dicitur illud quantum ad raritatem eorum qui tempore illo inveniebantur ab actu concupiscentiae immunes.

Quod obiiciunt baeretici, quod assumsit sexum virilem: respondeo, quod etsi virilem assumsit, attendendum, quod assumsit de muliere: quod non fecisset, si ad salutem non pertineret. Praeterea, anius naturae est vir et mulier et unum corpus .

2. Quod obiiciunt de Evangelio, quia in masculino: dicendum, quod confusum est illud masculinum et stat ibi pro natura, non pro sexu: et frequenter masculinum genus concipit femininum secundum morem Scripturae .