Quaestiones.

I. Quaeritur de hoc quod dicitur: Melior est dies mortis die nativitatis.

Contra: 1. Mors est privatio, vita est habitus: sed habitus semper plus habet de entitate et bonitate quam privatio : ergo vita quam mors melior: ergo dies nativitatis melior.

2. Praeterea, regula est, quod " cuius corruptio bona, generatio mala sed mors est corruptio vitae: ergo cuius mors est bona, vita mala est. Sed nullius nisi peccatoris est vita mala: ergo nullius nisi peccatoris mors melior quam vita: sed hoc est falsum, quia peccator moriendo tendit ad infernum.

Respondeo: dicendum, quod aliquid praefertur alii aliquando ratione sui, aliquando ratione consequentis ad ipsum. Illud praeferendum est alii ratione sui, quod de se dicit plus de bono, sicut homo est melior equo. Alio modo ratione consequentis, et sic mors praefertur vitae, et dissolutio illa, scilicet mors, ad quam consequitur quies et esse cum Christo . Et de hae morte hic loquitur, quia in vita est homo in periculo, in labore et dolore: post mortem instat est in gaudio, securitate et tranquillitate.

I. Et patet responsio ad primum, quia mors non praefertur ratione sui.

a. Quod obiicit secundo similiter solvi potest. Mors enim dupliciter dicitur mala: aut quia adimit bonum magnum, scilicet bonam vitam, ut boni veri et utilis: aut quia ad malum finem ducit. Primo modo mala est mors iustorum, id est damnosa, sed secundo modo valde bona: et quantum ad hoc praefertur.

II. Item quaeritur de hoc quod dicit: Melior est ira risu.

Contra: 1 Matthaei quinto : Qui irascitur fratri suo reus erit iudicio: sed qui corridet non est reus alicuius poenae: ergo peius est irasci quam ridere.

2. Item, ridere potest esse sine culpa: sed irasci, cum dicat perturbationem rationis, vix est sine culpa veniali, nunquam autem est sine poena : ergo multo peior est risu.

Respondeo: dicendum, quod est irasci vitio et irasci naturae: primum est virtutis et bonum , secundum vitii et malum. Similiter est arridere bono et corridere peccato: primum, bonum: secundum, malum. Et loquitur de ira et risu, secundum quod respicitur malum.

Sed tunc similiter posset dare aliam regulam respectu boni: melior est risus quam ira.

Et dicendum, quod in praesenti plura sunt mala quam bona: ideo plures oportet tristari quam gaudere, ideo praefert iram risui .

Secundo, documenta quatuor ad habendam constantiam.

Calumnia conturbat sapientem. Supra possit documenta ad habendam modestiam; hic sequitur secunda pars, in qua ponit documenta ad habendam constantiam: et quoniam constantia perditur per calumniam et per iracundiam, et conservatur per patientiam et per perseverantiam: ideo hic quatuor documenta ponuntur. In primo ostenditur vitanda calumnia: in secundo, amanda perseverantia: in tertio, servanda patientia: in quarto, fugienda iracundia.

(Vers. 8.). In primo igitur documento ostendite vitanda calumnia, quia perturbando hominem incon stantem reddit. Propterea dicit: Calumnia perturbat sapientem. Calumnia est criminatio litigiosa, et ideo ab ea recedendum; Isaiae quinquagesimo quarto : " Recede procul a calumnia, quia non timebis ". Et perdet robur cordis illius, id est fortitudinem caritatis: Matthaei vigesimo quarto: " Quoniam abundabit iniquitas, refrigescet caritas multorum ".

(Vers. 9.). Melior est finis etc. Hic notatur secundum documentum, in quo praefertur perseverantia iustitiae inchoatae. Propter hoc dicit: Melior est finis orationis quam principium: melius est in bono perseverare quam tantum inchoare: Matthaei decimo : Qui perseveraverit usque in finem, hic salvus erit ";. unde Bernardus: " Perseverantia est omnium virtutum consummatio ".

Melior est patiens etc. Hic notatur tertium documentum, in quo commendatur patientia, quia sine illa non potest esse constantia; ideo dicit: Melior est patiens arrogante: abusiva est comparatio, quia patiens est bonus, sed arrogans malus: Proverbiorum decimo sexto : " Melior est patiens viro forti " etc. (Vers. 10.). Ne sis velox etc. Tangitur hic quartum documentum, in quo docetur fugienda iracundia, quia non bene stat cum constantia; ideo dicit: Ne sis velox ad irascendum: Iacobi primo : " Sit autem omnis homo velox ad audiendum, tardus ad loquendum et tardus ad iram.. Et subiungitur ratio: Quia ira in sinu stulti requiescit; Iob quinto: "Virum stultum interficit iracundia, et parvulum occidit invidia ". Bene dicit requiescit, propter diuturnitatem: nam sapiens, etsi irascitur, non debet diu servare: ad Ephesios quarto: " Sol non occidat super iracundiam vestram ": sed non sic stultus: Proverbiorum vigesimo septimo: " Onerosa arena " in sinu stulti.