161. De Compassione BMV.

I.

1. Iam nunc matri virgini,

anima, intende,
Quantum ipsa doleat

sub cruce, perpende,
Ut te secum vulneret,

preces mox impen de,
Et quod illi condoles,

lacrimis ostende.
2. O quantum es, genetrix,

intus cruciata
Ob tormenta filii,

tam multiplicata !
O virgo christifera,

mea advocata,
Mihi nude aliquid

pande exorata.

3. O mea fiducia

meaque patrona,
Omnis pudicitiae

rutilans corona,
Esto praesens spiritu,

praesens non persona,
Et quod ipsa edoces,

loquar, mater bona.
4. Loquere nunc, domina

super omnes digna,
Reum ne despicias,

precor, o benigna,
Mihi tua vulnera

concite designa
Ac tantae materiae

verba da condigna.

5. Sed respondes forsitan,

me non esse talem,
Cui hanc materiam

reveles poenalem,
Meque tuis ultimis

servis non aequalem,
Ut petam hanc gratiam

a te spiritalem.

6. Scio vere, domina,

me indignum esse,
Sed quid accusanti se

poterit obesse?
Te pro nato supplico,

virgo stirpis Iesse,
Ut tu meis precibus

digneris adesse.

7. Sed dicis non omnia

me fateri vere,
Nec, sicut peccaverim,

promere sincere,
Oblivisci plurima,

quaedam reticere,
Nec vitando crimina

bene paenitere.

8. Heu, mater clementiae,

haec sunt dura verba,
Quae, proh dolor, vera sunt,

licet sint acerba,
Nam nudari, sicut est,

non vult mens superba,
Sed te rogo, sana me,

o salutis herba.

II.

9. En, tibi confiteor

omne crimen meum,
In peccatis omnibus

fateor me reum,
In quibus cognoscis me

offendisse Deum,
Ut et ipse salvet me,

prece coge eum.

10. Peccavi superbia,

cogitatione,
Visu, verbo, opere

et omissione,
Gustu, tactu, auditu,

odoratione,
Multa negligentia,

delectatione,

11. Deliqui malitia

et perverso more,
In Dei et proximi

modico amore,
Luxu, avaritia,

ira et livore,
Gula et acedia,

odio, torpore.

12. Haec tibi confiteor

et omnipotenti
Et sanctorum coetui

vobiscum manenti,
Deprecor ob meritum

divini tormenti,
Salvate culpabilem

parcendo petenti.

13. Ecce, qualis factus sum

saepe delinquendo,
Tibi aliquantulum,

o clemens, ostendo,
Mea mala omnia

tibi nunc commendo,
Ut tu ipsa salves me

ea auferendo.

14. Sed, quid ago referens

sordes foeditatis
Ad auditum virginis

summae puritatis !
Horresco, sanctissima

mater pietatis,
Ista loqui auribus

tuis illibatis.

15. Expavesco, ne forsan

te a me avertas
Mentis ob putredines

intra me insertas,
Sed per Iesum deprecor,

ad me te convertas,
In quo tot miserias

cognoscis tam certas.

16. Tu, quae vota omnium

pie intueris,
Numquid soli misero

mihi dura eris?
Cur misericordiae

ergo nomen geris,
Si reo petenti te

tu non misereris ?
17. Hanc consuetudinem

propter me non mutes,
Per quam soles miseris

reddere salutes,
Nec me, quamvis impium,

flagito, refutes,
Sed tuae clementiae

fac in me virtutes.

18. Recordare, domina

prae cunctis perfecta,
Quia ob culpabiles

fuisti electa,
Mater propter miseros

Dei es effecta,
Ergo salva miseros,

nostra spes erecta.
19. Te pro reis, domina,

Deus est ingressus,
Pro eis miserias

multas est perpessus,
Pro ipsis vidente te

in tormentis fessus
Ac mortis angustiis

est pro illis pressus.

20. Ergo nobis, genetrix,

semper sis parata
Reorumque infimum

audi me rogata,
Memento, pro quibus es

tantum exaltata,
Et pro quibus tua est

proles tormentata.
21. Meas preces, domina,

digneris audire
Et nunc et in posterum

semper subvenire,
Tuas atque Domini

plagas fac me scire
Et in corde iugiter

devote sentire.

22. O fracta doloribus,

stans sub crucis ara,
Ex nati vulneribus

plena et amara,
Cur precanti vulnera

mihi es ignara,
Quae larga et libera

dicta es et gnara?
23. O mea fiducia,

mater salvatoris,
Me transfige gladio

tui mox doloris,
Dita me ex munere

perfecti amoris
Ac dic meae animae

vim tui maeroris.
24. Nunc, nunc praesens spiritu,

mater singularis,
De tuis doloribus

aliquid loquaris,
Quod placere valeat

tuis servis caris
Et eos aspergere

lacrimis amaris.

III.

25. Importuna anima,

cur ad me sic clamas,
Quae tam raro recolis
et tam parum amas?

Sed dicis audisse te
de me pias famas

Et ob hoc audacius
sic ad me exclamas.

26. Modo si audire vis

poenas meae mentis,
Crucifixo filio

meo condolentis,
Vanitates abice

cordis discurrentis
Et lamenta animi

da compatientis.

27. Sine fletu, [anima,]

haec audire noli,
Ubi me sic compati

vides meae proli,
Vere fudit lacrimas

multas factor poli,
Ubi mortem sustulit

dominator soli.

28. En, imprimis adloquar

te certificando
Ex hoc, quod tu cogitas

de me aliquando,
Si cognovi vulnera

cuncta speculando,
Quae suscepit filius

meus tolerando,

29. Scias, quia dolor me

in tantum premebat,
Quod vim veri corporis

cum sensu dolebat,
Sed immensus filii

amor me cogebat
Omnes poenas cernere,

quas ipse ferebat.

30. Cumque poenam aliquam

inferri cernebam,
Tota quasi moriens

mox deficiebam,
Sed amoris impetu

statim revivebam
Et tormenta filii

avide videbam.

31. Nam in eo meum cor
totum habitabat,
Quem ineffabiliter

plus quam me amabat,

Idcirco, quod filius
meus tolerabat,

Inconsolabiliter

meum cor gravabat.

32. Nam cum eo meum cor

dure est ligatum,
Colaphis et alapis,

sputo maculatum,
Probris et blasphemiis

illusum, vexatum,
Flagris eius asperis

multum tormentatum.

33. Cum nato et cor meum

spinis coronatum,
Ligni crucis pondere

secum oneratum,
Ad locum calvariae

cum ipso tractatum,
Eius potu fellico

est amaritatum.

34. Cum magnis doloribus

vidi spoliatum,
Delicato sanguine

totum cruentatum,
Cum eo et cor meum

tensum et clavatum,
Ecce, vides meum cor

totum laceratum.

35. Contemplare, anima,

meum cor elavatum
Et cum meo filio

saepe perforatum,
Sed mihi est maxime

metu cor gravatum,
Quod non est suppliciis

his vita privatum.

36. Sed inenarrabiles

poenae me torquebant,
Quando crucem impii

sursum erigebant,
Nam cum tanto impetu

stare faciebant
Et ineffabiliter

natum adfligebant.

37. O si scires, quantum me

poena haec gravabat,
Quando nati manuum

plagas dilatabat,
Quamquam profundissime

ipse supplicabat,
Et quam amarissime

vere tunc plorabat.

38. Stabam sub patibulo

mater verbi Dei,
Videns pati Dominum

universae rei,
Condolebam intime

eius speciei,
Quam deformem fecerant

torquendo Iudaei.

39. In languore maximo

et dolore gravi
Ad natum saepissime

oculos levavi,
Vere vae, ut poteram,

vae, fili, clamavi
Ego te ad poenas has,

fili, generavi.

40. Suspexi multoties

ad natum suspensum,
In cruce atrociter

clavatum, distensum,
Solum iustum filium

inter reos pensum
Et haec gemens perdidi

paene meum sensum.

41. In dolore maximo

filium videbam
Et iuvare penitus

eum non valebam,
Gemitus, suspiria,

singultus edebam,
Lacrimas multiplices

amare fundebant.

42. Vidi sacram faciem
et deliciosam,
Plus quam lingua exprimat
dulcem, gratiosam,

Multis prae angustiis
totam lacrimosam,

Cruentatam, lividam
atque maculosam.

43. Nam tam largas lacrimas

oculi stillabant,
Quod prae multitudine

fletus caligabant,
Quia nulli aderant,

qui eos mundabant,
Sed lugentem filium

multi subsannabant.

44. Sanctum caput filii

lassum dependebat,
Nam, ubi quiesceret,

locus non manebat,
Praeter spinas minime

pulvinar habebat,
Cuius dolor multiplex

multum me torquebat.

45. Manus sacratissimas,

quas saepe tractavi,
Laceratas graviter

tunc consideravi,
Quas augebant nequiter

perforatas clavi,
Quos in his transfixerant

tunc Iudaei pravi.

46. Aspexi dignissimos

pedes laniatos,
Heu, percussos malleo,

ferro terebratos,
Omnes artus corporis

simul cruciatos
Et compages ossium

dire dissipatos.

47. Gustum mei filii

felle cruciabant,
Auditum blasphemiis

Iudaei vexabant,
Olfactum putredines

loci tormentabant.
Et haec simul omnia

multum me gravabant.

48. Me loqui ad filium

amor compellebat,
Ac affectuosum cor

sermones edebat,
Sed, heu, dolor nimius

eos dirumpebat,
Quod verba edicere

lingua non valebat.

49. Sensibus languentibus

iam deficiebam
Et confractis viribus

dolens corruebam,
Sed resumpto spiritu

voce, qua valebam,
In verba huiusmodi

statim prorumpebara:

50. Vae, vae mihi, fili mi,

vae, vae, care nate,
Ecce, diviserunt me

bi perversi a te,
Adiuva me, obsecro,

in anxietate,
Audi preces miserae

matris desolatae.

51. Per te, fili, habui

omnia secunda,
In te, Iesu, exstiti

iugiter iucunda,
Heu, nunc in tristitia

pro te sum profunda,
Qua te sic excruciat

turba haec immunda.

52. Tecum fac obire me

per istum agonem,
Quae te ipsum alui

ad hanc passionem ;
Ergo, heu, lactavi te

ad occisionem,
Fac me, precor, commori

per compassionem.

53. In te impassibilis,
fili mi, fuisti,
Totum hoc, quod pateris,
de me assumpsisti,

Ergo fac, ut moriar
tecum caede tristi,

Quia te exposui
dirae morti isti.

54. O, quis det, ut subeam

pro te, fili, mortem,
Cuius de me misera

tu sumpsisti sortem?
Fili, cur permittas me

nunc esse tam fortem?
Rogo, moriendo me

tuam fac consortem.

55. O mea laetitia,

salus, spes et vita,
Cur me relinquis, fili,

desolatam ita?
En, sine auxilio

sum in poenis sita,
Iam mea solacia

cuncta sunt finita.

56. Eia, vide, fili mi,

maternum gravamen;
Quis mihi de cetero

praestabit iuvamen?
Audire nunc digneris

maternum precamen
Et ad minus mihi da

aliquod solamen.

57. At tunc Iesus audiens

me indesinenter
Supplicare, gemere

et fiere continenter
Intuensque anxium

meum cor patenter,
Consolari lugubrem

nisus est clementer.

58. O si scires, qualiter

mihi condolebat.
Nempe pro me multo plus,

quam pro se languebat,
Et eius poenalitas

multum me premebat,
Ac utrosque passio

vicissim angebat.

59. O immensa gravitas

et anxietudo,
Poena ineffabilis

et amaritudo,
Quantum pressit ambos nos

haec vicissitudo,
Quos inaestimabilis

strinxit gratitudo.
60. Iam morti adproximans

flentem me vocavit,
Iohannem in filium

mihi ordinavit,
Me in matrem pariter

illi commendavit,
Heu, doloris gladius

me tunc perforavit.

61. Semivivum Dominum,

heu, audiebamus,
Loqui pro maestitia

nihil valebamus,
Iesum pene mortuum

fari videbamus,
Respondere aliquid,

heu, non poteramus.

62. Ego cordis iubilum

mei amittebam
Et in multas lacrimas

tota defluebam,
Vitam meae animae

obire videbam,
Sic poenis ingentibus

tunc liquefiebam.

63. Nam sibi humanitas

derelinquebatur,
Tunc tota nec deitas

opitulabatur,
Verum et passibilis

valde reddebatur
Et "Cur reliquisti me,

Deus?" loquebatur.

64. Anima, si rumines

pie hunc dolorem,
Possidebis forsitan

lacrimarum rorem,
Et si tu devota sis

cupiens honorem,
Meditare saepius

hunc meum maerorem.

IV.

65. O misericordiae

immensae repleta,
Laus et honor tibi sit,

mater, sine meta,
Omnia, quae facta sunt,

nota et secreta,
Tibi solvant gratiam,

virgo nomen feta.
66. Iam orbaris lacrimis

per compassionem,
Cogor interrumpere

tuum hunc sermonem,
Gratiarum reddere

tibi actionem
Et tuam extollere

miserationem.

67. O mea fiducia

mater Dei veri,
Per te oro iugiter
ad bona urgeri

Et a malis omnibus
per te cohiberi

Tuisque doloribus
semper adimpleri.

68. Utinam cum lacrimis

possem nunc rugire
Et pro te, o domina,

dolendo obire,
Poenas tuas semper me,

peto, fac sentire,
Meum cor durissimum

digneris mollire.
69. Heu, quare post filium,

domina, abisti
Et cur ad Calvariae

locum exivisti?
Quare solitarie

domi non mansisti?
Fortassis, ut in morte

perimaris Christi?

70. Nonne nati passio

nobis esset satis,
Nisi crucifigeret

te plebs feritatis?
Cur fecisti, domina,

corpus sanctitatis
Vas amaritudinis

et poenalitatis ?

71. Heu, non solum cerno te

iuxta crucem flentem,
Sed simul cum filio

in cruce manentem,
Ipsum corporaliter

in ligno pendentem,
Tuam vero animam

suspensam dolentem.

72. Heu, contemplor tuum cor

saepe perforatum
Et cum membris singulis

nati conclavatum,
Ecce, geris infra te

crucifixum natum,
Flagris, spinis, ictibus,

clavis laceratum.

73. O cor delectabile,

dulce et sacratum,
Heu, nunc in angustias

totum es mutatum,
Probris et blasphemiis

nimis molestatum,
Sputis, felle, fletibus

es amaritatum.

74. O amabilissimum,

plenum cor dulcoris,
Quare sic conversum in

globum es maeroris?
Partem mihi, flagito,

da tui doloris,
Lacrimarum, vulnerum

natique languoris.

75. Tunc caro discipulo
matre commendata,
Ut sacrata pagina
esset consummata,

Proles Dei "Sitio"

dixit fatigata,
Sed, heu, ei potio

est amara data.

76. O Messia, supplico

tuam pietatem,
Pelle a me crapulam

et ebrietatem,
In cibis et potibus

da sobrietatem,
Ne sinas me subire

per edacitatem.

77. Heu, heu, quare cupimus

lautius cibari
Sive delicatius

unquam satiari?
O Iesu, ne sinas nos

ita delectari,
Qui felle dignatus es

pro nobis potari.

78. Tunc, sicut apostolus

Iohannes dictavit,
Iesus "Consummatum est"

statim recitavit,
Sicque suum spiritum

patri commendavit
Cum clamore valido,

et sic exspiravit.

79. Moriente Domino

terra contremebat,
Scindebantur lapides,

sol lumen claudebat,
Resurgebant mortui,

populus maerebat,
Velum templi scissum est,

luna non lucebat.

80. Si insensibilia

sic compatiantur,
Et in morte Domini

lapides scindantur,
Erubescant homines,

qui non contristantur,
Dum obisse Dominum

Iesum meditantur.

81. Tu dixisti, Domine,

prophetiam vere,
Quod nostrum lapideum

velles cor delere
Et cor tuo populo

carneum praebere;
Sed, heu, vix vult anima

tibi condolere.

82. O plus quam lapidei,

ingrati, indigni,
O nostri duritiam

cordis inbenigni,
Nonne contumelia

multa sumus digni,
Qui parum compatimur

regi tam insigni?

83. O cor meum pessimum,

durum, vagum, vanum,
Durius lapidibus,

quasi inhumanum,
Saltem nunc compatere,

nisi sis insanum,
Dum sic vides compati,

quod non est humanum.

84. O Iesu, quot gratiae

das donationes,
Omnes tuas supplico

miserationes,
Cordis mei dilue

obdurationes,
Et da mihi lacrimas

et compassiones.

85. Contemplare, anima,

cum magno fervore
Iesum Christum madidum

in suo cruore,
Virum sine specie

et sine decore,
Vulneratum, mortuum

tuo pro amore.

86. O, quantae, deifera,
tuae sunt pressurae,
Dum sic miserabiles
dolent creaturae!

O, quae lingua exprimit
vel mens penset pure,

Quales nato mortuo
tuae sint torturae?

87. O, quis novit, mea spes,

tuos cruciatus,
Quando Iesus coram te

est translanceatus,
Quando sic percussum est

illud sacrum latus,
Cuius sanguis pretium

nostrum est vocatus?

88. Nam corpus exanime

ictus non gravabat,
Sed tuum beatum cor

dire perforabat,
Iam cruorem lancea

de corde libabat,
Sed totius vulneris

dolor te vexabat.

89. Bernhardus, qui multum te,

virgo, diligebat
Et pro suis viribus

tibi serviebat,
Sicut tua pietas

eidem praebebat,
Sensum subsequentium

nobis describebat.

90. Iuxta crucem filii

mater assistebat,
Fletu amarissimo

iugiter lugebat,
Nam sensu emortua

ipsa vix vivebat,
Voce atque viribus,

proh dolor, carebat.

91, Immo fracta, anxia,

tacensque pallebat,
Vivens fuit mortua,

moriens vivebat,
Heu, plena angustiis

anima manebat,
Vivens tamen mortua

mori non valebat.

92. Rursus sese erigens

in maerore stabat
Et pendentem filium

flens considerabat,
Mori plus quam vivere

nempe adoptabat,
Dum deponi filium

suum exspectabat.

93. Tunc dicebat eiulans

illis depravatis:
Ecce, desideriis

vestris consummatis
Mihi matri miserae

corpus deponatis,
Vel, si libet, illi me

necando iungatis.

94. Suum natum tangere

mater cupiebat
Seque, quantum poterat,

sursum erigebat,
Sed ad eum tangere

nequaquam valebat,
Heu, ad terram debilis

graviter cadebat.

95. Iterum vi amoris

sursum ferebatur
Et crucis patibulum

mox amplectebatur,
Filiumque tangere

multum nitebatur,
Sed ad terram durius,

heu, collidebatur.

96. Ibi iacens anxia

male torquebatur,
Immensis doloribus,

heu, opprimebatur
Et cadentem sanguinem

deosculabatur,
Quod cruore facies

rubra reddebatur.

97. Inter haec discipuli
Iesu duo grati,
Nicodemus et Ioseph
qui sunt appellati,

Habita licentia
praesidis Pilati,

Ut Iesum deponerent,
venerunt parati.

98. Quibus visis paululum

mater revivebat
Ac eis, quod poterat,

iuvamen praebebat,
Unus de vulneribus

clavos extrahebat,
Alius, ne caderet,

corpus sustinebat.

99. Tunc caput et brachia

mater assumebat
Et ad se maestissima

concito trahebat,
Super iam depositum

osculis ruebat,
Satiari minime

de caro valebat.

100. Tunc ad sui filii

caput mater stabat
Beatamque faciem

lacrimis rigabat,
Saepe profundissime

gemens suspirabat
Se ipsamque feriens

tales voces dabat:

101. O fili carissime,

quid mihi fecisti?
Cur Iudaei morti te

tradiderunt isti?
Quare me relinquere

post te voluisti?
Succurre spiritui

meo nimis tristi.

102. O mi amor unice

atque salutare,
Gaudium, solacium

meum singulare,
Vita meae animae,

o fili, dic, quare
Permittis dolere me

pro te tam amare?

103. Ubi est, quod habui,

gaudium tam latum,
Dum virgo concepi te

peperique natum?
In magnam maestitiam,

heu, nunc est mutatum,
Dum te, meum gaudium,

video necatum.

104. Sed dolendo domina

modum conservabat,
Firmam fidem retinens

nibil desperabat,
Immo iuste doluit

recteque plorabat,
Dum iniuste Dominum

perimi spectabat.

105. Tunc volentes Dominum

sepulcro locare,
Ne tam cito facerent,

coepit haec rogare,
Hi volebant mortuum

sepulturae dare,
Ipsa ad se visa est

corpus retractare.

106. Inter eos taliter

pia lis fiebat,
Sed eorum quilibet

acriter dolebat,
Et pro matre virgine

maxime plangebat,
Quia ipsa anxie

iugiter lugebat.

107. Tunc ad tumbam Domini

singuli venerunt
Et sepulto Domino

laudes persolverunt,
Sed Mariae oculi

lacrimas fuderunt,
Singultus et gemitus

eam vexaverunt.

108. Taliter in tumulo
Iesu collocato
Genetrix tristissima
benedixit nato,

Commendavit, aestimo,
eum patri grato,

Gemens, flens et eiulans
pro mortificato.

109. En, qui nunquam moritur,

dominus deorum
Sepelitur mortuus

manibus servorum,
Quem nec terra continet

nec caeli caelorum,
Clausus est sub lapide

more mortuorum.

110. Tunc is, cui Dominus

matrem commendavit,
Iohannes videlicet

lugentem levavit
Urbemque Ierusalem

cum ea intravit
Et ei ut filius

pie ministravit.

111. Tunc devotae feminae,

quae ista viderunt,
Quae viventem Dominum

secutae fuerunt,
Mortuo obsequium

gratae praebuerunt,
Ementes aromata

ei paraverunt.

112. Inter quas Magdalena

talis videbatur,
Quod sexus feminei

obliviscebatur,
Sic amoris ignibus

fervens reddebatur,
Quod pergens in tenebris

nihil verebatur.

113. Sed virgo puerpera

fletibus vacabat,
Lugendo post filium

iugiter plorabat,
Quanta passus fuerit,

mente haec tractabat
Et in corde languido

flendo ruminabat.

114. Die autem tertia

Christo resurgente,
Captivos ab inferis

secum educente,
Descendebat angelus

de caelo repente
Terrae motu pariter

facto vehemente.

115. Maria Magdalena

ad tumbam pergebat
Secumque aromata

parata ferebat,
Nec arma nec homines

feros metuebat,
Sed ferventer diligens

Dominum quaerebat.

116. In tumbam aspiciens

Christum non videbat,
Conturbata amplius

sublatum credebat,
Consolantes angelos

audire metuebat,
Nulli nisi Domino

placere valebat.

117. Et quia ferventius

ceteris quaerebat,
Ipsi soli Dominus

primus apparebat,
Et, ne eum tangeret,

statim prohibebat,
Sed, quod vivum viderat,

fratribus dicebat.

118. Passionis Domini

finito agone,
Et ex Iudae genere

vincente leone,
Suscitato filio

victoque dracone,
Ergo Dei genetrix

dolores depone.

119. Gaudens vide filii
corpus immortale,
Subtile et agile
et spirituale,

Cui non nocebit plus
coniunctum carnale,

Resurrexit, ut dixit
die quodam tale.

120. Si gaudet Magdalena

viso peramato,
Qui eam absolverat

a suo peccato,
Multo magis gaude tu,

mater, viso nato
In tam vivo corpore

iam glorificato.

121. Deprecor te, domina,

et hanc Magdalenam,
Iuvate, ut cogitem

Christi passi poenam
Atque conscientiam

habeam serenam,
Dei atque proximi

caritatem plenam.

122. Tibi epa offero

mater haec divina,
Angelorum domina,

caelorum regina,
Reorum refugium,

aegris medicina,
Hoc, te rogo, suscipe,

stella o marina.

123. Domina, legentes hoc

deprecor audito,
Saepius legentibus

pie subvenite,
Legentes saepissime,

ne cadant, fulcito,
Hoc amantes intime

ut tuos munito.

124. Me ut tuum, domina,

velis custodire,
Tibi semper coge me

devote servire,
Precor, ne de cetero

indignum perire
Nec nisi praesente [te]

sinas me obire.

125. Pie lector, oro te,

recitare velis
Semel ad christiferam

Ave Gabrielis,
Ut me, qui hoc compegi,

collocet in caelis
Et cunctorum hostium

protegat a telis.

126. O Deus omnipotens,

cuncta qui disponis,
Unus in substantia,

trinus in personis,
Fac nos ita memores

Christi passionis,
Ut aeternis perfrui

mereamur bonis.

127. O Pater, qui filium

in mundum misisti
Et per eum impios

iustincavisti,
Fac nos velle, quae tu vis,

nolle, quae odisti,
Nosque salva meritis

matris Iesu Christi.