QUAESTIO XIII

An hae consequentiae Aristotelis teneant formaliter, Animal praedicatur de homine, ergo de aliquo homine, etc.

Albert. Mag. trat. 2 cap. 4. Cursus Conimbr. expiari. cap. 5. de substantia. Tartar. in hoc cap. dub. 1. artic. 2. Rodriguez in explicatione text.

Quod non videtur ; quia nec alibi tenent. Species praedicatur de homine : ergo de aliquo homine, ubi est eadem forma arguendi.

Item videtur esse fallacia Consequentis a superiori non distributo, ad inferius, et ita positio consequentis, quae consequentia non valet.

Item, terminus de se est indifferens ad omnem suppositionem : igitur si arguatur ab ipso sumpto absolute, ad ipsum sub una suppositione tantum, arguitur ab indifferentia, ad determinatum, et ita fit fallacia Consequentis, sic est in proposito.

Item, eadem ratione, qua illa consequentia tenet, videtur ista tenere, Animal praedicatur de omni homine ;igitur aliquod animal, sed non valet ista ; igitur nec illa. Probatio majoris, utrobique fit similis descensus, nisi quod hic in subjecto, ibi in praedicato, quae diversitas nom impedit, cum omnis universalis possit converti, sumptis terminis uniformiter. Probatio minoris ; quia Antecedens est verum, et Consequens falsum.

Item, pari ratione sequeretur, animal est omnis homo: ergo aliquod animal,quod non est verum, quia Antecedens verum , et Consequens falsum ; quia sua contradictoria vera. Quod Antecedens sit verum, patet: quia animal est homo, inquantum homo; igitur omnis homo. Antecedens istius patet: quia Animal per naturam hominum est homo : igitur inquantum homo. Consequentia patet per Aristotelem text. 35. 1. Priorum cap. de Reduplicatione.

Item, destructis primis, animal praedicatur de homine, et non de aliquo, homine, quia nullus est ; igitur consequentia non valet. Et hoc etiam sequitur, aliam conclusionem Aristotelis esse falsam, scilicet destructis primis, etc, quia eis non existentibus, possunt secundae substantiae praedicari de se invicem per se : igitur et manere ; quia secundam substantiam esse, est esse praedicatum essentiale in genere Substantiae.

Ad oppositum est Aristoteles, et probat utramque consequentiam inferendo ex opposito Consequentis oppositum Antecedentis.

Dicendum, quod haec consequentia est bona, animal praedicatur de homine ; ergo de aliquo, sumendo praedicari ut hic sumit Aristoteles, scilicet superioris de inferiori in genere ; decurrit enim super hanc regulam, Quando alterum de altero praedicatur, etc. quae valet hanc, Quod est prius priorein genere,est prius posteriore. Intelligei dum etiam, quod haec consequentia tenel descendendo ad istum hominem,ubi est prima substantia determinata, et determinate ; quia sequitur, si animal est prius home ;igitur isto, sed Aristoteles inferendo, infert de prima substantia determinata, indeterminate tamen, sicut ponitur per hoc, quod aliquis homo, quia sic sumitur oppositum Consequentis.

Sed de alia consequentia, Color est in corpore; igitur in aliquo,est magis dubium, quia non tenet per regulam supradictam. Dicitur, quod tenet de accidentibus communibus per locum a majori ; quia illa prius insunt primis substantiis, quam secundis, licet e converso contingat de proprio. Contra hoc, tunc non probat universaliter omnia alia a primis dici de primis, aut esse in eis, quia non sunt accidentia propria.

Potest dici, quod secunda consequentia tenet de omni accidente reali ; quia nullum tale inest communi, nisi mediante supposito aliquo ; igitur si communi inest, inest supposito, indeterminate tamen, et secundum hoc intelligendum, quod secunda consequentia non tenet, descendendo ad primam substantiam determinatam, et determinate ; sed est fallacia Consequentis, nec sic descendit Aristoteles, quia nec sic sumitur oppositum Consequentis, sed descendit ad determinatam, indeterminate tamen.

Adhuc haec probatio non videtur sufficiens,quia proprium inest communi, et non inquantum inest suppositis,quia inquantum proprium, inest primo communi, et secundum hoc commune, est extraneum suppositis ; quia sumendo commune pro medio, ut de eo dicitur proprium primo, et in minore,ut est in supposito,est fallacia Accidentis, sic,Homo primo est risibilis, iste est homo ;ergo iste est primo risibilis ; igitur non omne accidens reale inest communi inquantum est in suppositis.

Ideo dicitur, quod utraque consequentia tenet tantummodo, sumendo commune, ut habet suppositionem personalem, et tunc secunda consequentia tenet per hanc reguam, Nihil inest alicui supponenti disjunctive pro multis, nisi alicui illorum indeterminate sumpto insit. Sed tamen prima consequentia videtur tenere absolute, sine tali specificatione suppositionis, quia significatum superioris, prius est inferiori ; igitur quidquid est prius illo significato, est prius supposito, et secundum hoc tenet prima consequentia. Potest dici, quod in suppositione simplici sumitur significatum pro significato, et non quidquid est prius significato superioris illo modo, est prius inferiore, quia superioris significatum illo modo, non est prius inferiore sed est ei extraneum, ut patet conjundendo praemissas, ubi in majori stat terminus simpliciter, et in minori dicitur de suppositis.

Ex istis consequentiis probatis ex oppositis infert Aristoteles Alia igitur omnia aut de subjectis principalibus substantiis dicuntur,aut sunt in eis. Quae conclusio ita intelligenda est, sicut sequitur ex antecedente probato, et hoc est sic, Omnia alia quae dicuntur de secundis substantiis, vel sunt in eis, ut habent acceptionem personalem, dicuntur de primis, vel sunt eis.

Ex hac secunda conclusione infert Aristoteles tertiam, Destructis igitur primis, impossibile est aliquod aliorum remanere. Quae sic exponitur, quoad illud esse, quod alia habent in primis, quamvis possint remanere, quoad aliud esse, ut quidditativum, vel esse intelligible.

Contra hanc expositionem, Secunda substantia, inquantum hic fit sermo de ea, opponitur primae, quia dividunt substantiam per oppositum, et per accidens, inest utrique illorum : nullum autem oppositum habet esse in suo opposito ; igitur nullum esse habet secunda substantia in prima ; secundum igitur istam expositionem absolute dicetur destructis primis, nullum aliorum destrui. Hoc confirmatur per hoc, quod Aristoteles loquens de secunda substantia, et accidentibus, dicit omnia alia a primis, sed haec inquantum habent esse in prima, non sunt alia ; igitur non loquitur de illis inquantum habent esse in prima Substantia.

Ideo potest dicit aliter, quod haec tertia conclusio logice sumpta,scilicet de ipsis intentionibus, est manifesta, sic : Secunda substantia dicitur relative ad primam, sicut dictum ad illud de quo dicitur : igitur si prima non est, secunda non est ; quia Relativa sunt simul natura, per Aristotelem inferius cap. de Relatione. Item accidens relative dicitur ad subjectum, loquendo de intentionibus, et intentio subjecti, vel fundatur in prima substantia, vel secunda ; si in prima ergo destructa prima, non est subjectum illius accidentis ; si non est subjectum, igitur nec accidens,per hanc regu-lam.,Relativa sunt simul natura : Si intentio subjecti fundetur in secunda substantia, arguatur sic, Destructa prima substantia, secunda non est, per locum a Relativis, et si secunda non est, subjectivum talis accidentis non est: et si hoc, igitur tale accidens non est, per locum a Relativis.

Dicitur, quod intentio subjecti respectu accidentis, potest fundari in alio accidente, quod nec est secunda substantia, nec prima. Contra, illud accidens habet subjectum,aut accidens, aut substantiam : si substantiam, arguatur ut prius : si accidens illud habet subjectum, vel procedetur in infinitum in accidentibus, quorum quodlibet sit subjectum alterius, quod habet Aristoteles pro inconvenienti A. Metaph. context. 12. et inde ; aut stabit ab substantiam secundam, vel primam, et de omnibus arguatur a primo ad ultimum.

Notandum autem, quod haec propositio, Destructis primis, etc. non ponit primas posse destrui, quia Ablativus absolutus, per Priscianum 2. Constructionum, exponitur per si, quia, vel dum. Potest igitur iste esse sensus, si destruantur primae substantiae, destruuntur aliae, vel quia, vel dum, et quaelibet exponens est vera, quia positio alicujus in comparatione ad aliud, non requirit ipsum poni absolute : sed est fallacia a secundum quid, ad simpliciter. Praedicta etiam conclusio, scilicet Destructis primis, etc. potest intelligi de ipsis, quae subsunt intentionibus, quia secunda substantia, non habet aliud esse, quam aliqua prima substantia. Similiter esse accidentis est a subjecto. Si a prima substantia, illa non existente, accidens non est: si a secunda, illa non est, si prima non sit ; igitur si prima Substantia non sit, nulla substantia est, neque ullum accidens.

Haec etiam tertia conclusio forte generalius vera est, quam prima, vel secunda, licet non inquantum ex eis infertur.

Ad primum argumentum dico, quod Species non praedicatur de homine, ut hic sumitur praedicari ; quia non est superius eo genere. Contra, haec est vera, Homo est Species, igitur species vere praedicatur de homine.

Item, si Species est in homine, arguetur quod secunda consequentia non valet ; quia non sequitur : igitur est in aliquo homine.

Ad primum dico, quod verbum est, potest notare qualemcumque unionem extremorum, et non oportet, quod semper notet praedicatum esse superius subjecto : sed ad exercendum illud, quod signatur, hic oportet addere ad compositionem hujus verbi est, aliquam determinationem, ut essentialiter, vel aliquid hujusmodi. Secunda ratio, contra responsionem, probat illud quod est in homine, non secundum acceptionem personalem, sed simplicem, non esse in aliquo homine, quod bene est concedendum. Potest etiam dici ad rationem principalem, quod Species si dicatur de homine, non tamen ut homo habet acceptionem personalem : et neutra consequentia valet, nisi sic sumendo commune.

Ad secundum argumentum principale, ut est contra utramque consequentiam, potest dici generaliter, quod non est fallacia Consequentis ; quia non arguitur ad primam substantiam determinatam, et determinate, sed indeterminate, et illo modo est aeque commune cum termino communi, sumpto personaliter. Sed inquantum est contra primam consequentiam, potest dici specialiter, quod cum hujusmodi prius, vel superius, etc. dicant respectus ad posterius, et inferius, licet arguere a superiore terminante talem respectum, ad inferius : quia quidquid est prius homine, est prius isto, cujus causa est ; quia superius, inquantum terminans talem respectum, habet virtutem universaliter sumpti. Quod enim prius est superiore, dicitur de eo universaliter, et a superiori distributo, licet descendere ad inferius.

Ad tertium dico, quod terminus, in una propositione non habet nisi unam suppositionem ; quia una propositio, est signum unius intellectus compositi ; et diversae suppositiones termini, sunt diversae rationes intelligendi terminum, respectu tertii, et omnes diversae suppositiones, in suo genere sunt oppositae : cum igitur impossibile sit idem, in eodem intellectu composito, respectu tertii, intelligi sub diversis, vel oppositis rationibus intelligendi, impossibile est idem, in una propositione habere diversas suppositiones : indifferens est igitur terminus ad diversas suppositiones, licet non in una propositione. Loquimur autem de consequentia, ut Antecedens est propositio una, et sic non est major indifferentia in Antecedente, quam in Consequente.

Ad quartum argumentum, ut est contra primam consequentiam, potest dici, quod non est similis ratio descendendi;quia descendendo sub subjecto, arguitur per hanc regulam, Quod praedicatur de superiori, praedicatur de inferiori, quae necessaria est, ut hic sumitur praedicari. Descendendo autem sub praedicato, arguitur per hanc regulam, De quo praedicatur superitis, et inferius, quae facit fallaciam Consequentis.

Notandum, quod licet haec posset concedi vera, Omnis homo est aliquod animal: non tamen inquantum aliquod animal est prima substantia. Prima enim substantia terminata,sive determinate sive indeterminate sumpta, non dicitur de omni homine.

Sed tunc videtur illa ratio plus valere contra secundam consequentiam, quia arguendo sic, In omni corpore est color ; igitur in omni corpore est aliquis color, ut aliquis color concernit primam substantiara, est Antecedens verum, et Consequens est falsum : et tamen illa consequentia videtur tenere, per eamdem regulam, per quam et consequentia Aristotelis.

Dico, quod non, per eamdem regulam ; quia secunda consequentia Aristotelis tenet per hanc regulam, Quod inest alicui stanti disjunctive pro multis, inest alicui illorum indeterminate ; sed terminus stans confuse tantum, non stat pro multis disjunctive. Ex hoc sequitur, consequentiam tantum tenere a communi habente suppositionem personalem, et non quamcumque, sed determinatam ; et illam dico, quando terminus stat pro aliquo determinato, indeterminate tamen, sicut subjectum indefinitae, vel particularis.

Contra hoc, si non sequitur, Animal praedicatur de omni homine ;ergo aliquod animal : ergo animal quod praedicatur de omni homine non est aliquod animal. Etsi hoc non dicitur de prima substantia, nec est in illa, ut manifestum est : igitur aliquod nec dicitur de prima substantia, nec est in ea, quod est contra Aristotelem. Sequitur igitur inconveniens contra Aristotelem, nisi descensus teneat sub termino stante confuse tantum. Eodem modo potest argui de ista, In omni corpore est color : ergo aliquis color.

Ad hoc dico, quod in prima consequentia est fallacia Consequentis ; quia ad hoc sequi illud, infertur hoc esse illud, et non e converso, multa enim de se invicem vere dicuntur, per hoc verbum, est, quorum nullum infert aliud. Arguendo igitur eodem ordine negative, est fallacia Consequentis, a destructione Antecedentis.

Ulterius, cum dicitur, si non est aliquod animal, non dicitur de prima substantia, ista consequentia non valet ; quia aliquid inquantum est secunda substantia, dicitur de prima, ut hic sumitur dici de, et secundum hoc est extraneum alicui animali, unde in ista consequentia innuitur fallacia Accidentis.

Ulterius, cum dicitur, si animal, ut dicitur de omni homine, non dicitur de aliqua prima substantia, nec est in ea, igitur aliquid nec dicitur de prima substantia, nec est in ea : ibi est fallacia figurae dictionis, commutando quale in quid, debet enim sic inferri, igitur aliquid sub aliquo modo accipiendi, nec de primis dicitur, nec est in primis, et hoc est concedendum, tanquam necessarium, quia omnis homo nec dicitur de, nec est in.

Cum dicitur in quarto argumento principali, quod non est diversitas hic, et ibi, nisi quia hic fit descensus ex parte subjecti, ibi ex parte praedicati. Dico, quod illum descensum concomitatur diversitas suppositionum, quae prohibet consequentiam, quia non tenet, nisi termino uno modo supponente.

Cum dicitur, quod universalis convertitur, sine figura dictionis, verum est, quod variatio suppositionum circa unum terminum, non est respectu reliqui termini supponentis eodem modo, et nisi esset, non esset figura dictionis.

Ad aliud dico, quod non similiter sequeretur utrobique, quia propositio ista, Animal est omnis homo, a nullo ponitur vera, ut animal habet suppositionem determinatam, et aliter non tenet illa consequentia. Vel aliter, quia omnis homo, non praedicatur, ut hic sumitur praedicari, licet propositio ponatur vera : non enim est vera primo modo per se.

Ad ultimum dico, quod loquendo de intentionibus destructis primis, nullae sunt secundae substantiae, quia uno relativo destructo, destruitur et reliquum : nec est etiam aliquod praedicatum in genere substantiae, nec isto modo sunt primae substantiae magis corruptibiles quam secundae. Similiter est de rebus, quae subsunt, inquantum eis attribuuntur tales intentiones. Sed si loquamur de esse rerum, forte potest concedi hominem esse animal, licet non hunc, vel illum ; sed hoc non secundum quod homo habet suppositionem personalem determinatam : illam enim non habet, nisi cum sint ejus aliqua suppposita. Sed quia cujuslibet communis, sive existentis,

sive non existentis, est suppositum accipere per additionem Pronominis demonstrativi, sic ; sicut ipsum est commune : propterea melius dicendum, quod sive aliquis homo sit, sive non sit, semper sequitur, animal praedicatur de homine : igitur de aliquo, et quod propter idem, Consequens est verum, propter quod et Antecedens, scilicet propter inseparabilem unionem extremorum, licet neutrum existat.

Contra conclusionem tertiam arguitur sic. Destructo posteriori, non oportet prius destrui : sed secunda substantia est prior prima ; quia sequitur ad primam, et e converso, et tale est prius, per Aristotelem cap. de Priori in postpraedicamentis, et 5. Metaph. text. 16. ergo destructa prima substantia, non oportet secundam destrui. Dici potest quod loquendo de intentionibus, sunt simul natura ; quia correlativa, loquendo de rebus, licet homo forte sit prius isto homine, non tamen aliquo homine ; quia secunda substantia, non habet aliud esse, quam esse alicujus primae substantiae.

Commune est autem omni substantiae in subjecto non esse. Principalis namque substan -tia non de subjecto dicitur : neque in subjecto est, etc. Non est autem proprium substantioe hoc. Namque differentia eorum est quae in subjecto non sunt : bipes enim, et gressibile de subjecto quidem homine dicitur, in subjecto autem nullo est. Cap. eod.