QUAESTIO XXIV

An quantitati sit aliquid contrarium

Antonius Andreas cum Doct. hic Tartaret. de Quantitate dub. 3. Fonseca l. 2. Instit. cap. 11. Gonimbr. in exposit. textus capitis de Quantitate. Versoriua Parisien. in Comment. tract. 3. Logicae Petri Hisp. Rodrigues hic art. unico, et in exposit. text. Doctoris. Merinerus q . 3. disp. 1. de Quantitate. Aversa quaest. 18. Log. sed. 9.

Quod sic videtur, primo per rationes generales. Aliqua quantitas magis distat ab alia, aliqua minus ; igitur aliqua maxime distat ab alia. Sed contrarietas est maxima distantia in eodem genere, per Aristotelem 10. Metaph. text. 13. et 14. igitur aliqua quantitas alii contrariatur. Prima consequentia ostendetur, prius auctoritatibus, deinde ratione supra. Item, in hoc genere, et in omni alio, est differentia secundum speciem, et illa est contrarietas per Aristotelem 10. Metaph. ubi supra ; igitur, etc.

Item,hoc arguitur per rationes proprias ; quia per Aristotelem, 5. Phys. text. 9. et 52. Omnis motus est a contrario in contrarium, vel a medio in medium : sed in genere Quantitatis est motus proprie dictus, per ipsum ibidem ; igitur ibi sunt contraria, vel media inter contraria : et si media ; igitur et contraria.

Item, suscipere magis, et minus, et recipere contraria, sunt proprietates convertibiles, respectu cujuscumque generis ; sed Quantitas suscipit magis, et minus ; igitur etiam contraria. Major patet inductive. Probatio minoris, magnum, et parvum sunt per se passiones quantitatis, et ejus solius, sed magis, et minus non fiunt, nisi ubi est magnum, et parvum, et non alibi ; igitur in solo genere Quantitatis. Similiter omne totum est majus sua parte ; sed quantitas aliqua est per se pars alterius quantitatis : igitur in quantitate est per se magis, et minus. Similiter insunt per se aequale, et inaequale : sed inaequale est magis, vel minus ; igitur, etc.

Item, magnum, et parvum universaliter sunt quantitates contrariae. Similiter sursum, et deorsum ; igitur,etc. Ad oppositum est Aristoteles.

Ad quaestionem est dicendum, quod contrarietas sumitur aequivoce, scilicet proprie, et transumptive. Transumptive dicitur absolute maxima distantia in genere, et extenditur ad oppositionem privativam, sicut in 1. Physicorum context. 24. dicitur, principia esse contraria pro forma, et privatione. Oppositio enim hoc modo est contrarietas in omni Genere ; quia omnis divisio Generis, est per differentias oppositas hoc modo contrarias, sed contrarietas proprie sumpta, est maxima distantia formarum, quae natae sunt fieri, et mutuo se expellere circa idem susceptivum ; hoc modo negatur a Substantia, et Quantitate, et est hoc intelligendum in definitis, id est, in speciebus Quantitatis, ut dicit Aristoteles, non forte in passionibus. Similiter intelligendum est de Quantitate secundum se, non secundum esse naturale,quia forte illo modo habet contraria, ut dicetur respondendo ad argumenta.

Ad primum dicitur, quod in Quantitate nulla est maxima distantia, sed sicut divisio continui procedit in infinitum,ita etiam infinitas in continuis, et numeris causatis ex divisione eorum.

Contra hoc est, quod dicit Porphyrius cap. de Specie, quod Species specialissimae sunt finitae secundum naturam, licet non quoad nos.Hoc etiam videtur per rationem: quia quaelibet species est pars essentialis universi, et in illis partibus non videtur possibilis infinitas ; quia haec repugnat ordini, qui est bonum universi. Potest igitur dici, quod quamvis essent infinitae species, in potentia Quantitatis, licet nulla infinitarum alii contrarietur ; quia nec maxime distat : tamen species intermedia his communis,potest maxime distare ab alia specie intermedia communi illis : ut continuum maxime distaret secundum formam continuitatis a discreto, licet continua essent infinita, et discreta similiter. Potest igitur dici, quod duae primae rationes verum concludunt, de contrarietate primo modo dicta transumptive ; quia tantum de ista est utraque auctoritas Aristotelis intelligenda.

Ad secundum dico, quod ad quantitatem secundum se non est motus, sed ut subest naturali: et illo modo habet contrarietatem, ut imperfecta quantitas, perfectam, ad quas, et de quibus sunt augmentatio, et diminutio, istae differentiae non sunt Quantitatis secundum se, sed quantitatis naturalis. Imperfecta enim dicitur, quae non est debita speciei secundum suam formam naturalem, perfecta per oppositum. Nam, ut dicitur in 2. de Anima, cont. 41, Omnium natura constantium est determinata ratio magnitudinis, et augmenti, non enim aliqua Quantitas imperfecta absolute est in genere Quantitatis : sed imperfecta tali enti naturali, et secundum hoc movetur aliquid ab imperfecta quantitate, ad perfectam, vel e converso.

Contra, motus est ad rem alicujus generis, non autem ad ens per accidens, per Arist. 3. Phys. text. com. 5. tot sunt species motus, quot et entis, addit Commentator acquisiti per motum ; sed quantitas sub esse naturali, non est species generis, sed ens per accidens ; quia compositum ex duobus, quorum unum alteri accidit: igitur ad Quantitatem sic, non est motus : sed ad illud, quod per se est in genere Quantitatis est motus ; igitur illi est aliquid contrarium.

Potest dici hic, quod ad quantitatem est motus, ita quod acquisitum per motum, ut terminus, est per se in genere Quantitatis, sed non acquiritur ut quantitas, sed sub tali modo essendi: et sub tali modo essendi habet contrarium. Tunc oportet dicere, quod non oportet illi formae, quae est per se terminus motus, esse aliquid proprie contrarium, sed tantum ei, ut acquiritur per motum. Tunc ad formam dico, quod quantitas sub esse naturali, si intelligatur unum compositum ex his, est ens per accidens, sed ipsa quantitas non, licet sumatur sub tali modo essendi, quando motus non intelligitur esse pars entis compositi ex duobus, et ita ad quantitatem est motus.

Ad tertium et quartum argumentum, dico, quod aliud est suscipere majus, et minus, et aliud est suscipere magis, et minus ; quia majus, et minus, dicuntur secundum quantitatem ; sed magis, et minus dicunt intensionem, et remissionem in forma, cui adduntur. Concedendum est tunc, quod quantitas suscipit majus, et minus, sed non magis.

Ad quintum, de magno, et parvo respondet Aristoteles, quod non sunt quantitates, quia dicuntur in sola habitudine ad aliud, aliter nunquam diceretur mons parvus, et milium magnum.Similiter respondet,quod si sint quantitates, non sunt contraria, tum quia ei quod dicitur in sola habitudine ad aliud, nihil est contrarium, hujusmodi sunt magnum, et parvum ; tum quia tunc contraria dicerentur de eodem, quia aliquod idem est magnum ad hoc, et parvum ad illud : igitur est magnum, et parvum.

Contra primam responsionem, ab Aristotele in 5. Metaph. context. 18. ponitur magnitudo per se species quantitatis et concretum non est in alio genere ab abstracto. Item, ibidem in quinto dicuntur magnum, et parvum esse quantitates per se.

Contra secundam responsionem probantem magnum, et parvum non esse contraria, prima probatio non videtur valere ; quia Relationi aliquid est contrarium, ut dicit Aristoteles inferius, cap.de Relatione, ut virtus vitio ; et scientiae ignorantia. Secunda probatio non videtur valere, quia omnia opposita inferunt contradictoria : igitur ad illa, ad quae non sequuntur contradictoria, non sequuntur alia opposita. Sed ad praemissas, in quibus est respectus ad diversa, non sequuntur contradictoria,

sed est ignorantia Elenchi : ut est duplum ad hoc, et non duplum ad illud ; ergo duplum, et non duplum ; igitur nec aliqua opposita sequuntur ad tales praemissas.

Ad primum istorum potest dici, quod magnitudo sumitur aequivoce : ut est species quantitatis, et ut est passio. Secundo modo dicitur magnum, denominative a magnitudine, et sic Aristoteles negat magnitudinem esse quantitatem.

Ad aliud dico, quod sunt quantitates per se secundo modo, id est, passiones quantitatis, non primo per se, ut species.

Ad aliud dico, quod nihil dicitur contrarium ejus, cujus est relativum ;p quia contraria, et relative opposita, in multis distinguuntur : magnum autem dicitur relative ad parvum: igitur non est ejus contrarium ; ita intelligit Aristoteles.Tamen contrarium uni potest esse relativum alteri : ut scientia est relativum ad scibile ; et ei non est contrarium, sed ignorantiae, ita in aliis.

Ad aliud dico, quod relativa possunt praedicari de eodem, et de se invicem, sed non relative opposita,et ita possunt relativa absolute inferri ex se sumptis respectu diversorum ; igitur magnum, et parvum possunt inferri absolute ex se sumptis respectu diversorum, et ex hypothesi sunt contraria ; igitur contraria de eodem. Concedo etiam, quod non possunt inferri opposita relative ex se sumptis respectu diversorum ; sed magnum,et parvum posse : et ex hypothesi illa sunt contraria ; ergo contraria de eodem.

Ad sextum dico, de sursum, et de deorsum, quod vel sumitur simpliciter sursum, pro circumferentia caeli, et deorsum, pro centro terrae : vel sumitur generaliter, ut quodlibet dicitur sursum, respectu inferioris. Primo modo non sunt contraria,quia non nata fieri circa idem : nec maxime distant in natura, licet forte maxime distent secundum locum. Secundo modo sunt ad aliquid : et est utraque responsio de eis, quae de magno, et parvo.

Potest tamen dici, quod sive sint contraria, sive non, nihil ad propositum ; quia si sunt species, vel differentiae loci, non sunt in genere Quantitatis, quia nec locus, ut praedictum est.

Ad aliquid vero talia dicuntur : quaecumque hoc ipsum, quod sunt, aliorum dicuntur, vel quomodolibet aliter ad aliud. Cap. de Ad aliquid.