Patrologiae Cursus Completus

 Patrologiae Cursus Completus

 Conspectus Tomi Tertii.

 Annales Litterarii.

 Praefatio In Duos Sequentes Tomos.

 Praefatio In Duos Sequentes Tomos.

 Articulus Primus. Syllabus Auctorum.

 Articulus II. De Auctoritate S. Cypriani.

 Articulus. III. De Usu Sancti Cypriani In Re Disciplinari.

 § I.—De Disciplina in genere.

 § II.—De Disciplina quoad baptismum.

 § III.—Disciplina quoad Eucharistiam.

 § IV.—Disciplina quoad poenitentiam.

 § V. Disciplina quoad Ordinem.

 § VI. Disciplina quoad matrimonium, de votis, et cultu reliquiarum.

 § VII. Alia disciplinae puncta ex divi Cypriani operibus.

 Articulus IV. Annales Litterarii.

 § I. Litterarii minorum Patrum Annales.

 Saeculo IX.

 Circa annum 850.

 Saeculo XVI.

 Anno 1542.

 1546.

 1560.

 Eodem anno.

 1580.

 1583.

 1589.

 1598.

 Saeculo XVII.

 Anno 1603.

 1603.

 1605.

 1610.

 Eodem anno.

 1612.

 1613.

 1617.

 1624.

 1627.

 1636-1637.

 1636.

 1637.

 1643.

 1645.

 1645.

 1648.

 1652.

 1666.

 1671-1672.

 1672.

 1678.

 1682.

 1683.

 1685.

 1689.

 1689.

 1696.

 1698.

 1699.

 Saeculo XVIII.

 1703.

 1707.

 1708.

 1709.

 1709.

 1709-1716.

 1711.

 1712.

 1715.

 Eodem anno.

 1721.

 1724.

 1728.

 1730-1740.

 1730.

 1733.

 1736.

 1738.

 1743.

 1750.

 1751.

 1752.

 1754-1755.

 1756.

 1760.

 1762.

 1763.

 1766.

 1767.

 1778.

 1781.

 1782.

 1786.

 1786.

 1791.

 1792.

 Saeculo XIX.

 1823.

 1824.

 1824.

 1836.

 1836.

 1836.

 1839.

 1843.

 1844.

 § II. Litterarii annales Cyprianici.

 Saeculo III.

 Anno 246.

 247-248.

 249.

 250.

 251.

 252.

 253.

 254.

 255.

 256.

 257.

 258.

 Saeculo IV.

 Anno 300-328.

 353-368.

 373-390.

 328-391.

 400.

 Saeculo V.

 Ann. 382—420.

 430.

 387-465.

 492-496.

 Saeculo VI.

 Circa annum 550.

 562.

 Codices.

 Saeculo IV-VII.

 Saeculo VIII.

 Saeculo IX.

 Saeculo X.

 Saeculo XI.

 Saeculo XII.

 Saeculo XIII.

 Saeculo XIV.

 Saeculo XV.

 Codices Ignoti Aevi.

 Editiones Cyprianicae,

 Prima Editionum Sancti Cypriani Series.

 Editiones primigenae. Saeculo XV. Anno

 1471.

 Loquitur lector ad Vindelinum Spirensem artificem qui Epistolas Beati Cypriani reddit in lucem.

 M. Cccc. LXXI.

 Incipiunt Epistolae Caecilii Cypriani ad Cornelium Papam, et prima de Confessione, feliciter.

 1483.

 Incerto anno.

 Incerto anno.

 Incipit prologus in libros beati Cypriani martyris contra Judaeos editos. Qui quidem prologus est epistola quaedam ad Quirinum scripta.

 Explicit liber tertius Caecilii Cypriani gloriosi martyris, archiepiscopi Carthaginiensis, oratoris excellentissimi, ad Quirinum. In quo libro, sicut

 Caecilii Cypriani episcopi Carthaginensis et martyris dignissimi libri et epistolae.—Incipiunt feliciter. Ad Donatum de Vanitatibus et Spectaculis

 Expliciunt Epistolae Caec. Cypr., etc., nil amplius.

 Saeculo XVI.

 1500.

 1501.

 Classis II. Ab editione Remboltiana ad Erasmicas.

 1512.

 Bertholdi Rembolt et Joannis Waterloes, calcographorum peritissimorum ac veracissimorum, collecta et impressa: quorum distinctio fronte sequenti notat

 Beati Cypriani opuscula noviter Parrhisiis in Sole aureo vici sancti Jacobi impressa. Expensis magistri Bertholdi Rembolt et Joannis Waterloes. In int

 Adjiciendam etenim tuis illis quae dedisti Cardinalia Christi opera usque ad ascensum ejus ad Patrem, una cum ejusdem auctoris in Symbolum apostolorum

 1519.

 Classis III. Editiones Erasmicae.

 1520.

 Prodit Cyprianus (sunt verba Erasmi in praeclara praef. ad Laurent. Puccium Card. D. Lovanii 1519, pridie kal. augusti, versus finem) et emendatior mu

 Epp. ad Jubaianum, de haereticis baptizandis (in ed. Pam. et Ox. ep. LXXIII) . Ad Pompeium contra ep. Stephani (l. l. LXXIV) . Ad Quintinum, de haeret

 De montibus Sina et Sion, adv. Judaeos.—De Revelatione cap. S. Joan. Bapt.—Expositio in symb. quod vocant Apostolorum.—De Singularitate clericorum.—Ad

 Ad Moysen Maximum et caeteros, de Laude martyrii.—De Disciplina et bono pudicitiae.—Ad Novatianum haeret., quod lapsis spes veniae non est deneganda.—

 1520.

 1521.

 1522.

 1525.

 1527.

 1528.

 1528.

 1530.

 1535.

 1537.

 Eodem anno.

 1538.

 1540.

 1541.

 1541.

 1541.

 1541.

 1541.

 1541.

 1542.

 1544.

 1544.

 1544.

 1546.

 1547.

 1549.

 1549.

 1549.

 1550.

 1550.

 1553.

 1554.

 1556.

 1557.

 1558.

 1560.

 1563.

 1564.

 1564.

 1565.

 1566.

 1567.

 Classis IV. Editiones Pamelianae.

 1568.

 1569.

 1572.

 1574.

 1574.

 1574.

 1575.

 1577.

 1579.

 1589.

 1593.

 1593.

 Saeculo XVII. 1600.

 1603.

 1603.

 1603.

 1603.

 1607.

 1616.

 1617.

 1617.

 1620-1664.

 1623.

 1629.

 1632.

 1632.

 1632.

 1633.

 1633.

 1643.

 1644.

 1645.

 Classis V. Editiones Rigaltianae.

 1648.

 Ad Epistolas et Tractatus, Rigaltius inquit, ostendi praecipua veteris scripturae lineamenta, ab ipsius auctoris stylo servata fideliter in optimis ex

 1649.

 1650.

 1664.

 1664.

 1666.

 1667.

 1669.

 1681.

 Classis VI. Editiones Oxonienses.

 1682.

 1684.

 1684.

 1688.

 1689

 1690.

 1694.

 1697.

 1699.

 Soeculo XVIII. 1700.

 1709.

 1710.

 1716.

 1717.

 1717.

 1719.

 1721.

 1724.

 Classis VII. Editiones Baluzianae.

 1726.

 1727.

 1728.

 1733.

 1733.

 1734.

 1738.

 1741.

 1750.

 1751.

 1751-1754.

 1753.

 1758.

 1759.

 1760.

 1763.

 1771.

 1771.

 1773.

 1782.

 1784.

 1790.

 1790.

 1791.

 1791.

 1793.

 1794.

 1796.

 1815.

 1818-1820.

 1822-1823.

 1831.

 1832.

 1834.

 1835.

 1836.

 1838.

 1840.

 1841.

 1841.

 1842.

 1844.

 Saeculo III, Circa Annum Christi CCIII.

 Prolegomena Ex Actis Martyrum Sinceris V. C. Theodorici Ruinart, Pag. 77, Sqq.

 Prolegomena Ex Actis Martyrum Sinceris V. C. Theodorici Ruinart, Pag. 77, Sqq.

 Synopsis.

 Passio Sanctarum Martyrum Perpetuae Et Felicitatis.

 Passio Sanctarum Martyrum Perpetuae Et Felicitatis.

 Praefatio.

 Incipit Passio. Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Index Capitum Passionis Sanctarum Martyrum Perpetuae Et Felicitatis.

 Index Capitum Passionis Sanctarum Martyrum Perpetuae Et Felicitatis.

 Dissertatio Apologetica Pro Ss. Perpetuae, Felicitatis Et Sociorum Orthodoxia, Auctore Josepho Augustino Orsi O. P. S. R. E. Presbytero Cardinali.

 Dissertatio Apologetica Pro Ss. Perpetuae, Felicitatis Et Sociorum Orthodoxia, Auctore Josepho Augustino Orsi O. P. S. R. E. Presbytero Cardinali.

 Caput Primum.

 Caput II. Basnagii Externis Adversus Sanctas Martyres Argumentis Occurritur.

 Caput III. Internis Basnagii Adversus Nostros Martyres Argumentis Generale Responsum Adhibetur.

 Caput IV. De visionum aliorumque coelestium donorum per priora Ecclesiae saecula, copia et ubertate disseritur. Veteres Christianos, et omnium opinion

 Caput V. Nihil In Perpetuae Revelationibus Contineri, Quod In Catholicam Martyrem Non Apprime Conveniat.

 Caput VI. Martyrum Nostrorum Virtutes, Et Visionum Fructus Ostendunt, Divino Illos Fuisse Spiritu Afflatos, Et Eorum Revelationes Deo Esse Tribuendas.

 Caput VII. Perpetuam Sociosque Martyres Prophetico Fuisse Spiritu Afflatos, Ex Vaticiniorum Eventis, Et Miraculis Demonstratur. Eorum Doctrinam, Et Co

 Annotationes In Fragmentum Incerti Scriptoris De Canone Ss. Scripturarum. (L. A. Murator. Antiqq. Ital. medii aevi, Bibl. Vett. Pp. Reliq. scr. Commen

 Annotationes In Fragmentum Incerti Scriptoris De Canone Ss. Scripturarum. (L. A. Murator. Antiqq. Ital. medii aevi, Bibl. Vett. Pp. Reliq. scr. Commen

 Fragmentum Acephalum Incerti Scriptoris De Canone Ss. Scripturarum.

 Fragmentum Acephalum Incerti Scriptoris De Canone Ss. Scripturarum.

 Ineunte Saeculo Tertio.

 Ineunte Saeculo Tertio.

 Prolegomena. De M. Minucii Felicis Apologetae Vita, Historia Et Scriptis, Auctore D. Golhasr. Lumper O. S. B. .

 Prolegomena. De M. Minucii Felicis Apologetae Vita, Historia Et Scriptis, Auctore D. Golhasr. Lumper O. S. B. .

 Francisci Balduini Jc. Dissertatio De Minucii Felicis Octavio.

 Francisci Balduini Jc. Dissertatio De Minucii Felicis Octavio.

 Ad Primam Lindneri Editionem Praefatio Joannis Augustini Ernesti.

 Ad Primam Lindneri Editionem Praefatio Joannis Augustini Ernesti.

 Johann. Gottlieb Lindneri Analysis Logica Dialogi ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ.

 Johann. Gottlieb Lindneri Analysis Logica Dialogi ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ.

 Constat:

 ΑΓΩΝ.

 Thesis.

 I.

 II.

 III.

 IV.

 V. Epilogus continet:

 Antithesis.

 I.

 Digressio I.

 II.

 Digressio II.

 Digressio III.

 Digressio IV.

 Digressio V.

 III.

 IV.

 V. Epilogus ostendit:

 Marci Minucii Felicis. Octavius.

 Marci Minucii Felicis. Octavius.

 Prooemium.

 Caput Primum.

 Caput II.

 Caput III.

 Caput IV.

 Caput V.

 Caput VI.

 Caput VII.

 Caput VIII.

 Caput IX.

 Caput X.

 Caput XI.

 Caput XII.

 Caput XIII.

 Caput XIV.

 Caput XV.

 Caput XVI.

 Caput XVII.

 Caput XVIII.

 Caput XIX.

 Caput XX.

 Caput XXI.

 Caput XXII.

 Caput XXIII.

 Caput XXIV.

 Caput XXV.

 Caput XXVI.

 Caput XXVII.

 Caput XXVIII.

 Caput XXIX.

 Caput XXX.

 Caput XXXI.

 Caput XXXII.

 Caput XXXIII.

 Caput XXXIV.

 Caput XXXV.

 Caput XXXVI.

 Caput XXXVII.

 Caput XXXVIII.

 Caput XXXIX.

 Caput XL.

 Caput XLI.

 Index Capitum Dialogi Octavius Inscripti, Marci Minucii Felicis

 Index Capitum Dialogi Octavius Inscripti, Marci Minucii Felicis

 Epistolae Lucae Holstenii De Verubus Dianae Ephesiae Ad Minucium XXI.

 Epistolae Lucae Holstenii De Verubus Dianae Ephesiae Ad Minucium XXI.

 Dissertatio In Marci Minucii Felicis Librum Qui Octavius Inscribitur. Auctore D. Nic. Le Nourry, Monacho O. S. B. E Congregatione S. Mauri.

 Dissertatio In Marci Minucii Felicis Librum Qui Octavius Inscribitur. Auctore D. Nic. Le Nourry, Monacho O. S. B. E Congregatione S. Mauri.

 Caput Primum. Analysis Hujus Libri, Quis Illius Auctor, Ac Qui Fuerint Caecilius Et Octavius Qui In Eo Disputantes Introducuntur.

 Articulus Primus. Analysis hujus libri.

 Articulus II. Utrum Minucius Felix sit hujus libri auctor, et quis ille fuerit.

 Articulus III. Qui fuerint Caecilius, et Octavius, qui in hoc libro disputantes introducuntur.

 Caput II. De Hujus Libri Aetate, Stylo, Titulo, Argumento, Divisionibus, Manuscriptis Codicibus, Et Editionibus, De Variorum In Eum Observationibus, D

 Articulus Primus. Quo tempore hic liber editus fuerit.

 Articulus II. Cujus verbis, quove stylo hic liber compositus sit, quis ejus titulus, quis Minucii Felicis in eo scopus, et utrum ille Christianorum ca

 Articulus III. De hujus libri manuscriptis codicibus variisque editionibus.

 Articulus IV. De variorum in hunc librum notis et animadversionibus.

 Articulus V. De corruptis aut corruptionis suspectis quibusdam hujus libri locis.

 Articulus VI. Quid Minucius ex aliis scriptoribus Cicerone, Seneca, Tertulliano, ac vicissim ex hoc ejusdem Minucii libro Cyprianus aliique delibaveri

 Caput III. Novae In Minucii Felicis Librum Annotationes Ac Primo Expenduntur Argumenta, Quibus Deum Existere Caecilius Negat, Et Probat Octavius.

 Articulus Primus. Quid et quomodo in his notis agetur, ac primo inquiritur utrum Christiani ab hac disputatione rejiciendi.

 Articulus II. Expenduntur argumenta quibus Caecilius probare nititur fas Christianis et aliis non esse de Deo disputare.

 Articulus III. Exponuntur Octavii responsa, quibus superiora Caecilii argumenta diluit et evertit.

 Articulus IV. Examinantur argumenta, quibus Deum existere negat Caecilius, et Octavius demonstrat.

 Articulus V. Expenditur aliud Minucii argumentum, quo Deum intimo hominum sensu, ac ipsa eorum conscientia cognitum, revera existere demonstrat.

 Caput IV. De Deo Uno.

 Articulus Primus. Examinatur argumentum, quo Octavius ethnicorum poetarum Homeri et Virgilii, philosophorum Thaletis, Anaximenis, Diogenis Apolloniati

 Articulus II. De aliis gentilibus philosophis Antisthene, Speusippo, Democrito, Stratone, Epicuro, Aristotele, Heraclide Pontico, Theophrasto, Cleanth

 Articulus III. Expenditur aliud Octavii de Deo uno argumentum, ex terrenorum regnorum, et rerum naturalium exemplis desumptum.

 Caput V. De Dei Nomine, Natura, Et Attributis.

 Articulus Primus. Quis et quid sit Deus, quodve ejus nomen, ac quomodo ab homine cognoscatur tametsi corporeis oculis videri non possit.

 Articulus II. Quibus argumentis Minucius probaverit Deum esse infinitum, aeternum, immensum, ac scire omnia.

 Caput VI. De Divina Providentia.

 Articulus Primus. Examinantur argumenta, quibus Minucius ostendit mundum, et omnia, ac singula Dei providentia gubernari ubi de Britannia, Nilo, Euph

 Articulus II. Excutiuntur Caecilii ethnici contra divinam Providentiam argumenta, ex rebus prosperis malorum, et bonorum adversis ducta, ubi de Dionys

 Articulus III. Quomodo Octavius superiora Caecilii argumenta infirmet, et destruat.

 Articulus IV. Quomodo Octavius diluerit deductam a Caecilio ex martyrum suppliciis et morte argumentationem, ubi proposita Scaevolae, Reguli et Aquili

 Articulus V. Quomodo ultimum Caecilii contra divinam Providentiam argumentum ex Christianorum de fato opinione petitum, ab Octavio solvatur.

 Caput VII. De Aliis Christianae Religionis Dogmatibus.

 Articulus Primus. Excutiuntur argumenta, quibus Caecilius corporum nostrorum resurrectionem impugnat, et Octavius eam tuetur ubi de metempsychosi atq

 Articulus II. Alia ad probandam corporum nostrorum resurrectionem Octavii, et contraria Caecilii argumenta examinantur.

 Articulus III. Expenduntur argumenta, quibus ostenditur improbos homines poenis aeternis atque igne sempiterno cruciandos pios autem et justos perpet

 Articulus IV. Examinantur argumenta quibus Octavius contra Caecilium probat mundum igne aliquando periturum ac de Stoicorum, Epicureorum, et Platonis

 Caput VIII. De Tribus Exsecrandis Criminibus, Infanticidio, Comesis Humanis Carnibus, Et Incestu, Quorum Christiani A Caecilio Et Aliis Ethnicis Accus

 Articulus Primus. Quae qualisve fuerit ea accusatio, quae illius occasiones, et quamdiu duraverit?

 Articulus II. Expenduntur generales rationes, quibus Octavius objecta Christianis a Caecilio et Gentilibus crimina diluit.

 Caput IX. Demonstratur Quam Falsa Sint Duo Prima Crimina Christianis Objecta, Infantem Ab Ipsis Sacra Inter Mysteria Occidi, Ac Postea Devorari Ejus C

 Articulus Primus. Excutiuntur argumenta, quibus Minucius Christianos hoc utroque crimine prorsus liberat.

 Articulus II. Ostenditur quam certo Minucius ethnicos homicidii convincat, utpote qui filios recens natos exponerent, aut abortu necarent, atque etiam

 Articulus III. Quo adhuc modo Minucius ostendat a Tauris Ponticis, et Busiride Aegyptio sacrificatos hospites, a Gallis homines Mercurio: a Romanis Gr

 Articulus IV. De aliis sceleribus ex illo fero mactandorum hominum more profectis, nimirum Catilinae humano sanguine conjuratione, sacris Bellonae hom

 Caput X. De Tertio Crimine, Scilicet Infami Post Epulas Stupro, Adulterio, Et Incestu, Cujus Christiani Rei Dicebantur.

 Articulus Primus. Quantum Christiani ab hoc scelere abhorrerent, quam castum fuerit eorum conjugium, quamque multi perpetua in virginitate perseverari

 Articulus II. Quomodo Minucius Caecilii argumentum contra ethnicos retorqueat, ac eos cum matribus et sororibus connubium inire, atque illorum deos st

 Caput XI. De Absurdo Cultu Quem Asinino Capiti Et Sacerdotis Virilibus Christianos Exhibuisse Caecilius Falsississime Objicit.

 Articulus Primus. Quam falsa sit haec accusatio, et utrum Judaei vel Gnostici occasionem illi dederint, ac primi omnium caput asini revera adoraverint

 Articulus II. Quomodo Minucius probaverit ethnicos hujus, similisque aut pejoris sceleris esse reos, qui asinos cum Epona et Iside, atque boum et verv

 Articulus III. Quomodo Minucius adhuc probaverit ab gentilibus coli et adorari deos capro et homine mixtos, vultusque leonum et canum praeferentes, it

 Articulus IV. Falsum esse a Christianis adorari sacerdotis virilia ac ethnicos turpiorum flagitiorum convinci, et quae fuerit turpissimae illius vene

 Caput XII. Aliae Caecilii Criminationes, Et Ad Eas Octavii Responsa Examinantur.

 Articulus Primus. Quam immerito Caecilius Christianorum synaxes, et jejunia condemnet, dicatque eos esse desperatae factionis homines, lucifugam natio

 Articulus II. Quo jure Caecilius dixerit templa tamquam busta a Christianis despici, nullaque ipsis esse templa, nullas aras, nulla nota simulacra, et

 Articulus III. Quomodo Octavius refellat Caecilium objicientem a Christianis coli hominem cruci pro facinore affixum, ubi de suprema Christi divinitat

 Articulus IV. Qua ratione Minucius dixerit cruces a Christianis nec coli, nec optari.

 Articulus V. Quomodo Minucius telum ethnicorum, Christianis cultum crucis objicientium, in illos retundat, qui cruces in deorum simulacris, cantabris,

 Caput XIII. Alia Iniquissimarum Caecilii Accusationum Capita Expenduntur.

 Articulus Primus. Quanta injustitia Caecilius vitio Christianis vertat, quod honestis voluptatibus, spectaculis, pompis, circensibus et gladiatoriis l

 Articulus II. Quomodo Minucius respondeat aliis Caecilii obtrectationibus, Christianos publicis conviviis, et sacris certaminibus non interesse, et ab

 Articulus III. Examinantur aliae Caecilii reprehensiones, quibus Christianos idcirco vituperat, quod floribus caput, odoribus corpus non honestarent,

 Articulus IV. Tam sanctos Christianorum quam Ethnicorum corruptos fuisse mores: cur illorum disciplina minor a Caecilio dicatur: quantum iidem Christi

 Caput XIV. Excutiuntur Caecilii Argumenta Quibus Probare Conatur Deos Suos Revera Existere, Ac Proinde Veram Esse Gentilium Religionem.

 Articulus Primus. Explicatur primum Caecilii argumentum quo probare nititur veros esse deos suos ex majorum traditione et antiquissimo cultu deorum, n

 Articulus II. Quomodo Octavius Caecilii argumentum refellat ostendatque nec deorum cultum tantae esse antiquitatis, nec sectandas majorum impias ac su

 Caput XV. Expenduntur Argumenta Quibus Minucius Ostendit Falsos Esse Gentilium Deos.

 Articulus Primus. Qua insulsitate Gentiles praedicabant homines ob merita virtutis, vel beneficia aliis hominibus collata factos fuisse deos.

 Articulus II. Examinatur Minucii argumentum quo falsos esse gentilium deos probat ex eorum ortu, patria, morte, sepulchris, ac praesertim Jovis Dictae

 Articulus III. Examinatur Minucii argumentum, quo commentitio Gentilium deos esse probat ex Alexandri Magni aa matrem epistola, qua proditum sibi de d

 Caput XVI. Quam Valida Sint Alia Argumenta, Quibus Octavius Contra Caecilium Probat, Falsos Nullosque Esse Gentilium Deos.

 Articulus Primus. Quam luculenter Octavius ex prima deorum origine ostendat eos deos non fuisse, sed meros homines ac primo quidem eorum principem Sa

 Articulus II. Quam praepostere Ethnici dixerint Saturnum ex coelo et terra ortum: unde nata haec opinio: utrum illius ratio, a Minucio data, recte a L

 Articulus III. Quibus rationum momentis Caecilius demonstret falsam esse divinitatem Jovis et aliorum, qui ex hominibus geniti fuerant, vel aliorum li

 Caput XVII. Quanti Ponderis Sit Aliud Minucii Adversus Gentilium Deos Argumentum, Petitum Ex Ridiculis Eorum Formis Et Figuris, Atque Indignis Turpibu

 Articulus Primus. Quam absurde ab Ethnicis fingatur Vulcanus claudus, Apollo imberbis, Aesculapius barbatus, et aliquando imberbis Neptunus glaucis o

 Articulus II. Quanta dementia ab ethnicis decantata sit Diana alte succincta, venatrix, mammis multis Ephesia, ac Trivia trinis capitibus, multisque m

 Articulus III. Exponitur aliud ejusdem momenti argumentum, quod deprompsit Minucius ex indignis, et turpissimis deorum factis, quibus ferebatur Erigon

 Articulus IV. Cur ac quomodo Minucius ostendat falsos esse Gentilium deos, lectitatis ab omnibus ad vitae morumque institutionem libris Homeri, quibus

 Caput XVIII. Examinatur Caecilii Argumentum Quo Gentilium Deos Exsistere Eo Probare Nititur, Quia Romani Pio Eorum Cultu Imperium Totius Mundi Merueri

 Articulus Primus. Exponitur illud Caecilii argumentum.

 Articulus II. Quomodo Minucius Caecilii refellat argumentum, ac demonstret Romanorum imperium, neutiquam illorum in deos religione, sed impietate et s

 Articulus III. Nulli a Romanis ad propagandos imperii fines auxilio fuisse vernaculos deos, Romulum, pejerante Proculo, diis adscriptum, Picum, Tiberi

 Articulus IV. Quam falsum sit ob concessos Vestalibus et sacerdotibus honores, dataque privilegia, amplificatos a diis Romani imperii fines: quanta fu

 Articulus V. Quomodo Minucius ostendat Romanorum imperium pietate in deos nec fundatum nec auctum, quia Assyrii, Medi, Persae, Graeci, Aegyptii regnav

 Caput XIX. Expenduntur Argumenta, Quibus Caecilius Ex Miraculis, Oraculis, Auspiciis, Auguriis, Somniis, Atque Aliis Praedictionibus Deos Exsistere Pr

 Articulus Primus. Utrum Caecilius deos exsistere probaverit ex miraculis Claudiae Quintiae, quae navim, qua Idaeae matris simulacrum vehebatur, solo s

 Articulus II. Deorum praesentiam a Caecilio non probari oraculis, vatumque responsis, quibus Minucius opponit Amphiarai, Tiresiae, Apollinis Pythii ex

 Articulus III. Proponitur Caecilii argumentum, quo probare nititur ob auspicia et auguria a Sulpitio, Claudio, Junio, Flaminio et Crasso contempta, Ro

 Articulus IV. Quomodo Minucius superius Caecilii argumentum aliis Reguli, Mancini, Pauli, ac Julii Caesaris exemplis, funditus evertat, ubi de solisti

 Caput XX. Expenditur Generalis Minucii Responsio, Qua Miracula, Oracula, Auspicia, Auguria, Somnia, Et Alia Extraordinaria Apud Ethnicos Facta, Non Ex

 Articulus Primus. Qualem Minucius putaverit esse daemonum naturam, et quam recte dixit illos poetis, philosophis, ac in primis Platoni et Socrati, atq

 Articulus II. Exponuntur Minucii argumenta, quibus demonstrat, cur et quomodo daemonum artibus ac praestigiis ea omnia facta sint, quae supra consueta

 Articulus III. Quam evidenter Minucius demonstraverit daemones a Christianis adjuratos, atque ab obsessis hominum corporibus ejectos palam declaraviss

 Caput XXI. De Deorum Imaginibus Et Simulacris, Sub Quibus Delitescentes Daemones Credebantur Mira Quaedam Operari, Ac Quae Ab Ethnicis Impie Colebantu

 Articulus Primus. Quanta impietate Ethnici simulacra deorum suorum, sub quibus daemones habitabant, colerent et adorarent, atque ab eis, hominum manib

 Articulus II. De effigiato, uncto, et coronato Serapidis simulacro, quod Caecilius adoravit, ubi de Gentilium vario simulacra adorandi ritu, et utrum

 Caput XXII. Expenditur Minucii Argumentum, Quo Ex Sacris Ipsis, Quae Ethnici In Deorum Suorum Honorem Celebrabant, Mysteriis Atque Festis, Illos Non E

 Articulus Primus. De Isidis sacris de mysteriis, quibus illa filium aut maritum suum perditum cum Cynocephalo quaerere, et eo invento, gaudere fingeba

 Articulus II. De Eleusiniis mysteriis festoque die in Cereris filiam suam Proserpinam a Plutone raptam inquirentis, memoriam celebratis de Jovis sacr

 Articulus III. De aliis superstitiosis et absurdis Gentilium ritibus, quibus plures sanguine suo libabant, ac vulneribus viriliumque excisione supplic

 Articulus IV. De templis, quoram aditus vel semel tantum in anno, vel nemini umquam, vel numquam viris patebat de quibusdam sacris caeremoniis, quae

 Caput XXIII. De Quodam Libro, Quem Minucius Se Scripturum Promisisse Videtur, Ac De Quibusdam Locis Obscuris, Nonnullisque Scriptoribus Et Atheis Ab I

 Articulus Primus. Utrum Minucius scripserit librum de Fato, aut eum se editurum promiserit? et obscura quaedam explicantur Minucii loca, ubi de marini

 Articulus II. De citatis a Minucio quibusdam scriptoribus, Nepote, Cassio, Thallo, Diodoro, et atheis Theodoro, Diagora, ac Protagora.

 Circa Christi Annum CCXXXVI.

 Chronici, Sub Alexandro Severo Conscripti.

 Chronici, Sub Alexandro Severo Conscripti.

 Prolegomena Ex Dissertatione Fr. Blanchinii De Canone Paschali S. Hippolyti ( Apud Galland Bibl. vet. Pp., t.

 Synopsis.

 Chronicon Anonymi Qui Sub Alexandro Imp. Vixisse Anno Christi CCXXXVI Perhibetur. Liber Generationis Ab Adam Usque Ad Ordinem Quae Continetur In Hoc L

 Praefatio.

 Incipit Narratio.

 Sectio Prima. Liber generationis hominum

 Sectio II. Divisio terrae et de tribus filiis noe.

 Sectio III.

 Sectio IV.

 Sectio V.

 Sectio VI.

 Sectio VII.

 Sectio VIII.

 Sectio IX.

 Sectio X.

 Sectio XI.

 Sectio XII.

 Sectio XIII. Reges Persarum ex tempore Cyri.

 Sectio XIV. Nomina creaturae.

 Sectio XV. Prophetarum nomina.

 Sectio XVI. Nomina Regum.

 Sectio XVII. Nomina Sacerdotum.

 Sectio XVIII. Macedonum Reges juxta Alexandrinos.

 Sectio XIX. Imperatores Romanorum.

 Sectio XX. Regum Hebraeorum.

 Anno Domini CCL. Celerinus, Lucianus, Caldonius, Moyses, Maximus, Nicostratus, Rufinus Et Caeteri Confessores Ecclesiae Romanae Et Africanae.

 Anno Domini CCL. Celerinus, Lucianus, Caldonius, Moyses, Maximus, Nicostratus, Rufinus Et Caeteri Confessores Ecclesiae Romanae Et Africanae.

 Epistola Celerini Ad Lucianum. (Pamel., Rigalt., Baluz., Paris., XX. Oxon., Lips., XXI.)

 Epistola Luciani Ad Celerinum. (Pamel., XXII. Rig., Baluz., Paris., XXI. Oxon., Lips., XXII.)

 Epistola Omnium Confessorum Ad Cyprianum. (Pamel., XVII, Rigalt., Baluz., Paris. XVI. Oxon., Lips., XXIII.)

 Epistola I. Caldonii Ad Cyprianum Et Compresbyteros Carthagini Consistentes. (Pamel. XIX., Rigalt. Baluz. Paris. XVIII., Oxon. Lips. XXIV.)

 Epistola Moysis Et Maximi Presbyterorum, Nicostrati Et Rufini Diaconorum Et Caeterorum Confessorum In Fide Veritatis Perseverantium Ac Romae Consisten

 Epistola Presbyterorum Et Diaconorum Romae Consistentium Ad Cyprianum. (Pamel. Rigalt. Baluz. XXX., Paris. XXIX., Oxon. Lips. XXXVI.)

 Epistola II Caldonii Cum Herculano Et Victore Ad Clerum Carthaginensem. (Pamel. Rigalt. Baluz. XXXIX., Paris. XXXVIII., Oxon. Lips. XLII.)

 Anno Domini CCLI. Maximus, Urbanus, Sidonius, Et Macharius Confessores Romani.

 Anno Domini CCLI. Maximus, Urbanus, Sidonius, Et Macharius Confessores Romani.

 Epistola Maximi, Urbani, Sidonii Et Macharii Ad Cyprianum. (Erasm. III, 13 b

 Epistola Maximi, Urbani, Sidonii Et Macharii Ad Cyprianum. (Erasm. III, 13 b

 Annis Christi CCL-CLII.

 Annis Christi CCL-CLII.

 Prolegomena.

 Prolegomena.

 Articulus Primus. S. Cornelii Vitae Historia.

 Articulus II. S. Cornelii P. Et M. Scripta.

 Articulus III. Synopsis Epistolae Cornelii Ad Fabium Antiochenum.

 Notitia Epistolarum Non Exstantium Quae Ad Cornelium Attinent, Auctore D. Coustantio O. S. B.

 Notitia Epistolarum Non Exstantium Quae Ad Cornelium Attinent, Auctore D. Coustantio O. S. B.

 I.

 II.

 III.

 IV. Ubi et de poenitentia majorum clericorum, an tribus primis saeculis publicae subjecti fuerint, disseritur.

 V.

 VI.

 VII.

 VIII.

 IX.

 X.

 XI.

 XII.

 XIII.

 XIV.

 XV.

 Epistolae Sancti Cornelii Papae Et Martyris, Et Quae Ad Eum Scriptae Sunt.

 Epistolae Sancti Cornelii Papae Et Martyris, Et Quae Ad Eum Scriptae Sunt.

 Anno Chr. CCLI.

 Anno Christi CCLI.

 Anno Christi CCLI.

 Ann. Chr. CCLI.

 Anno Christi CCLI.

 Epistola VI. Sancti Cornelii Papae Ad Cyprianum Carthaginensem Episcopum. (Erasm. III, 11., Pamel. Rigal. Baluz. XLVII, Paris. XLV, Oxon. Lips. XLIX,

 Epistola VII. S. Cypriani, Carthaginensis Episcopi, Ad Cornelium Papam.

 Epistola VIII.

 IXº Ex Epistola Ad Fabium Antiochenum Episcopum Fragmenta.

 Ann. Chr. CCLII.

 S. Cypriani Ad Antonianum Epistolae Pars Altera.

 Epistola XI. (Erasm. I, 2 Pamel., Rigalt., Baluz., LIV Paris. LIII Coustant. I, 167 Galland. III. 350 Routh., Reliq. sacr. III, 69 et 108.)

 Anno Christi CCLII.

 De Quinque Presbyteris Et Fortunato Pseudoepiscopo.

 Anno Christi CCLII.

 Appendix Prima. Epistolae Cornelio Adscriptae.

 Appendix Prima. Epistolae Cornelio Adscriptae.

 Monitum In Epistolam Sequentem.

 Epistola I. Cornelius Episcopus Fratri Lupicino Viennensi Archiepiscopo Salutem.

 Epistola II. Cornelii Papae Ad Cyprianum.

 Appendix Secunda. Decretales Epistolae S. Cornelio Papae Adscriptae.

 Appendix Secunda. Decretales Epistolae S. Cornelio Papae Adscriptae.

 Epistola Prima. De Translatione Corporum Apostolorum Petri Et Pauli: Et De Novato, Aliisque Haereticis.

 Epistola II. Ad Rufum Coepiscopum Orientalem.

 Decretum. Ut a jejunis juramenta praestentur.

 Monitum.

 Monitum.

 Concilia Carthaginensia Tempore Cornelii I Papae In Causa Lapsorum Sub S. Cypriano Celebrata.

 Concilia Carthaginensia Tempore Cornelii I Papae In Causa Lapsorum Sub S. Cypriano Celebrata.

 Anno Domini CCLI.

 

 Carthaginensis, Cypriani. ( Ex libello synodico. )

 Epistola Synodica S. Cypriani, Carthaginensis Episcopi, Et Collegarum Ad S. Cornelium Papam De Lapsis.

 Circa Annos Christi CCL-CCLXX.

 Dissertatio Prooemialis. Auctore D. Gothofr. Lumper O. S. B.

 Dissertatio Prooemialis. Auctore D. Gothofr. Lumper O. S. B.

 Caput Primum. Ejus Vitae Historia. Articulus Unicus.

 Caput II. Novatiani Scripta Et Doctrina.

 Articulus Primus. De libro Novatiani de Trinitate.

 Articulus II. De Novatiani epistola de Cibis judaicis.

 Articulus III. De Novatiani Epistola Cleri Romani nomine S. Cypriano inscripta.

 Articulus IV. De operibus Novatiani deperditis.

 Articulus V. Editiones operum Novatiani.

 Caput III. Doctrina Novatiani

 Articulus Primus. Puncta dogmatica de Deo, divinisque ejus perfectionibus.

 Articulus II. Doctrina Novatiani de Mysterio Ss. Trinitatis.

 Novatiani Presbyteri Romani Opera Quae Exstant Omnia.

 Novatiani Presbyteri Romani Opera Quae Exstant Omnia.

 De Trinitate Liber.

 De Trinitate Liber.

 Caput Primum. De Trinitate disputaturus Novatianus ex Regula fidei proponit, ut primo credamus in Deum Patrem et Dominum omnipotentem, rerum omnium pe

 Caput II. Deus super omnia, ipse continens omnia, immensus, aeternus, mente hominis major, sermone inexplicabilis, sublimitate omni sublimior.

 Caput III. Deum esse omnium conditorem, dominum et parentem, e sacris Scripturis probatur.

 Caput IV. Bonum quoque, semper sui similem, immutabilem, unum et solum, infinitum: cujus nec nomen proprium possit edici, et incorruptibilem, et immor

 Caput V. Cujus si iracundias et indignationes quasdam, et odia descripta in sacris paginis teneamus non tamen haec intelligi ad humanorum exempla vit

 Caput VI. Et licet Scriptura faciem divinam saepe ad humanam formam convertat, non tamen intra haec nostri corporis lineamenta modum divinae majestati

 Caput VII. Argumentum.— Spiritus quoque cum Deus dicitur, claritas et lux, non satis Deum illis appellationibus explicari.

 Caput VIII. Argumentum.— Hunc ergo Deum novisse et venerari Ecclesiam eique testimonium reddit tam invisibilium, quam etiam visibilium, et semper, et

 Caput IX. Porro eamdem regulam veritatis docere nos, credere post Patrem etiam in Filium Dei Jesum Christum Dominum Deum nostrum, eumdem in Veteri Tes

 Caput X. Jesum Christum Dei Filium esse, et vere hominem: contra haereticos phantasiastas, qui veram carnem illum suscepisse negabant.

 Caput XI. Et vero non hominem tantum Christum, sed et Deum: sicuti hominis filium, ita et Dei filium.

 Caput XII. Deum enim Veteris Testamenti Scripturarum auctoritate probari.

 Caput XIII. Eamdem veritatem evinci e sacris Novi Foederis Litteris.

 Caput XIV. Idem argumentum persequitur auctor.

 Caput XV. al. XXIII. Rursum ex Evangelio Christum Deum comprobat.

 Caput XVI. al. XXIV. Iterum ex Evangelio Christum Deum comprobat.

 Caput XVII. al. XXV. Item ex Moyse in principio sacrarum Litterarum.

 Caput XVIII. al. XXVI. Inde etiam, quod Abrahae visus legatur Deus: quod de Patre nequeat intelligi, quem nemo vidit umquam sed de Filio in Angeli im

 Caput XIX. al. XXVII. Quod etiam Jacob apparuerit Deus Angelus, nempe Dei Filius.

 Caput XX, al. XV. Ex Scripturis probatur, Christum fuisse Angelum appellatum. Attamen et Deum esse, ex aliis sacrae Scripturae locis ostenditur.

 Caput XXI, al. XVI. Eamdem divinam majestatem in Christo aliis iterum Scripturis confirmari.

 Caput XXII, al. XVII. Eamdem divinam majestatem in Christo aliis iterum Scripturis confirmat.

 Caput XXIII, al. XVIII. Quod adeo manifestum est, ut quidam haeretici eum Deum Patrem putarint, alii Deum tantum sine carne fuisse.

 Caput XXIV, al. XIX. Illos autem propterea errasse, quod nihil arbitrarentur interesse inter Filium Dei et filium hominis, ob Scripturam male intellec

 Caput XXV, al. XX. Neque inde sequi, quia Christus mortuus, etiam Deum mortuum accipi: non enim tantummodo Deum, sed et hominem Christum Scriptura pro

 Caput XXVI, al. XXI. Adversus autem Sabellianos Scripturis probat alium esse Filium, alium Patrem.

 Caput XXVII. al. XXII. Pulchre respondet ad illud: sumus, quod illi pro se intendebant.

 Caput XXVIII. Pro Sabellianis etiam nihil facere illud: Qui videt me, videt et Patrem, probat.

 Caput XXIX. Deinceps fidei auctoritatem admonere nos docet, post Patrem et Filium, credere etiam In Spiritum Sanctum: cujus operationes ex Scripturis

 Caput XXX. Denique quantum dicti haeretici erroris sui originem inde rapuerint, quod animadverterent scriptum: unus Deus: etsi Christum Deum et Patrem

 Caput XXXI. Sed Dei Filium Deum, ex Deo Patre ab aeterno natum, qui semper in Patre fuerit, secundam personam esse a Patre, qui nihil agat sine Patris

 De Cibis Judaicis Epistola.

 De Cibis Judaicis Epistola.

 Caput Primum. Novatianus presbyter Romanus in secessu suo, tempore persecutionis Decianae, variis fratrum litteris provocatus, adversus Judaeos post s

 Caput II. In primis Legem spiritalem esse tradit et proinde cum cibus primus hominibus, solus arborum fructus fuerit, et usus carnis accesserit: Lege

 Caput III. Non culpanda itaque immunda animalia, ne in Auctorem culpa revocetur: sed quando irrationale animal ob aliquid rejicitur, magis illud ipsum

 Caput IV. His accessisse et aliam causam, cur multa a Judaeis ciborum genera tollerentur ad coercendam nimirum intemperantiam populi, uni Deo servitu

 Caput V. Et vero fuerit tempus aliquod, quo istae umbrae vel figurae exercendae: postquam autem finis legis Christus supervenit, omnia jam dici ab Apo

 Caput VI. Sed non ex hoc quia libertas ciborum concessa, luxuriam permissam esse, aut continentiam sublatam et jejunia: haec enim vel maxime decere Fi

 Caput VII. Cavendum etiam esse ne quis licentiam istam in tantum putet profusam, ut ad immolata idolis possit accedere.

 Novatiani Ad S. Cyprianum Epistola, Cleri Romani Nomine Scripta, Cypriano Papae Presbyteri Et Diaconi Romae Consistentes, Salutem.

 Novatiani Ad S. Cyprianum Epistola, Cleri Romani Nomine Scripta, Cypriano Papae Presbyteri Et Diaconi Romae Consistentes, Salutem.

 Anno Domini CCLII-CCLIII. S. Lucius, I, Papa Et Martyr.

 Anno Domini CCLII-CCLIII. S. Lucius, I, Papa Et Martyr.

 Notitia Historica.

 Notitia Historica.

 Epistola Unica S. Cypriani Carthaginensis Episcopi Ad Lucium Papam De Exsilio Reversum. De reditu illius ab exsilio gratulatur. Nil imminutum gloriae

 Epistola Unica S. Cypriani Carthaginensis Episcopi Ad Lucium Papam De Exsilio Reversum. De reditu illius ab exsilio gratulatur. Nil imminutum gloriae

 Appendix Unica. Epistolae Et Decreta S. Lucio Adscripta.

 Appendix Unica. Epistolae Et Decreta S. Lucio Adscripta.

 Epistola Lucii Papae I Ad Galliae Atque Hispaniae Episcopos.

 Decreta Lucii Papae, Ex Gratiano Desumpta.

 I. Officio et beneficio privetur episcopus, presbyter vel diaconus, uxorem suscipiens, vel susceptam retinens.

 Ex Eisdem Decretis. II. Clericus matronarum domicilia frequentans deponatur.

 Ex Eisdem Decretis. III. De eodem titulo.

 Ex Eisdem Decretis. (Ex vet. Poenitentiali, apud Cantsium, vett. lect. t. II, part. II, p. 131, edit. Basnagii ex nov. supplem. Mansi., t. I, p. 14.)

 Annis Domini CCLIII CCLVII.

 Annis Domini CCLIII CCLVII.

 Prooemium. Ex libro pontificali Damasi papae.

 Prooemium. Ex libro pontificali Damasi papae.

 Notitia Epistolarum Non Exstantium Quae Ad Stephanum Attinent. Auctore D. Coustantio O. S. B.

 Notitia Epistolarum Non Exstantium Quae Ad Stephanum Attinent. Auctore D. Coustantio O. S. B.

 I.

 II.

 III.

 IV.

 V.

 Epistolae Quae Ad S. Stephanum I Papam Attinent. Epistola S. Cypriani Carthaginensis Episcopi Ad Stephanum Papam.

 Epistolae Quae Ad S. Stephanum I Papam Attinent. Epistola S. Cypriani Carthaginensis Episcopi Ad Stephanum Papam.

 Appendix. Epistolae Decretales S. Stephano Adscriptae.

 Appendix. Epistolae Decretales S. Stephano Adscriptae.

 Epistola I Stephani Papae I Ad Hilarium Episcopum.

 Epistola II Stephani Papae I.

 Acta Et Monumenta Celeberrimae De Haereticorum Baptismate Disputationis,

 Acta Et Monumenta Celeberrimae De Haereticorum Baptismate Disputationis,

 Pars Prima. Praecipua Veterum Monumenta Quae Supersunt De Baptismate Haereticorum.

 Pars Prima. Praecipua Veterum Monumenta Quae Supersunt De Baptismate Haereticorum.

 S. Stephani Papae Et Martyris Decretoriae Sententiae.

 S. Stephani Papae Et Martyris Decretoriae Sententiae.

 Prooemium.

 I. Unus ac necessarius controversiarum fidei finis.

 II. Palmare juris principium.

 III. Traditionis Apostolicae testimonium de haereticorum baptismate.

 IV. Testimonii intrinseca argumenta.

 V. Clausula.

 Concilium Romanum Sub S. Stephano Celebratum. Ex Libello Synod.

 Concilium Romanum Sub S. Stephano Celebratum. Ex Libello Synod.

 Concilia Carthaginensia .

 Concilia Carthaginensia .

 Carthaginense Concilium Sub Cypriano Tertium Anno Post Christum Natum CCLIII Habitum. De Infantibus Baptizandis.

 Prooemium. (Erasm., III, 3. Pamel., Rigalt., Baluz., LIX. Paris., LVIII. Oxon., Lips., LXIV. Ronth. Rell. Scrip. p. 74 et 116.)

 Cyprianus Et Caeteri Collegae Qui In Concilio Affuerunt Numero LXVI, Fido Fratris Salutem.

 Carthaginense Concilium Sub Cypriano Quartum. Anno Post Christum Natum CCLIV Habitum. De Basilide Et Martiale Hispaniae Episcopis Libellaticis. (Erasm

 Prooemium.

 Cyprianus, Caecilius, Primus, Polycarpus, Nicomedes, Lucilianus, Successus, Sedatus, Fortunatus, Januarius, Secundinus, Pomponius, Honoratus, Victor,

 Anno Christi CCLV. S. Stephani III. Carthaginense Concilium Sub Cypriano Quintum, De Baptismo Primum.

 Prooemium.

 Cyprianus, Liberalis, Caldonius, Junius, Primus, Caecilius, Polycarpus, Nicomedes, Felix, Marrutius, Successus, Lucianus, Honoratus, Fortunatus, Victo

 Anno Christi CCLVI, Pontificatus S. Stephani III. Carthaginense Concilium Sub Cypriano Sextum. Ex Africa Provincia Et Numidia, Quod De Baptismo Secund

 Prooemium.

 Cyprianus Et Caeteri Stephano Fratri Salutem.

 Anno Christi CCLVI, Pontificatus S. Stephani III. Carthaginiense Concilium Sub Cypriano Septimum, Ex Tribus Africae Provinciis, Quod De Baptismo Terti

 Prooemium.

 Sententiae Episcoporum LXXXVII, De Haereticis Baptizandis.

 Bollandistarum Animadversiones In Haec Concilii Carthaginensis Verba: Neque enim quisquam nostrum episcopum se esse episcoporum constituit, etc.

 

 Monitum.

 Synodus Carthagine habita, cui praefuit magnus Cyprianus, et sanctus martyr, cum esset episcopus Carthaginensis.

 ΣΥΝΟΔΟΣ Πλένομὲνη ἐπὶ Κυπριανοῦ τοῦ ἅγιωτάτου ἐπισκόπου Καρχηδόνος καὶ μάρτυρος. ΙΩΑΝΝΗΣ ΖΩΝΑΡΑΣ.

 Epistola Magni Cypriani Ad Jovianum ejusque episcopos.

 ΕΠΙΣΤΟΛΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ Κυπριανοῦ πρὸς τὸν Ἰοβιανὸν καὶ ἐκείνου συνεπισκοπους.

 Concilium VIII Habitum Circa Annum CCLVII.

 Concilium VIII Habitum Circa Annum CCLVII.

 Epistolae Dionysii Alexandrini Episcopi Ad Stephanum Papam Fragmentum.

 Prooemium.

 Epistola S. Cypriani Ad Quintum. De Haereticis Baptizandis. (Erasm. p. 397. Pamel. Rigalt. Baluz. Oxon. Lips. LXXI.)

 Anno Christi CCLVI. Epistola S. Cypriani Ad Jubaianum, De Haereticis Baptizandis.

 Epistola S. Cypriani Ad Pompeium Contra Epistolam Stephani De Haereticis Baptizandis.

 Epistola S. Cypriani Ad Magnum De Baptizandis Novatianis Et De Iis Qui In Lecto Gratiam Consequuntur.

 Concilium Iconiense Contra Cataphrygas, Celebratum Anno 258 Sub Stephano Papa I.

 Epistola Firmiliani, Episcopi Caesareae Cappadociae, Ad Cyprianum Contra Epistolam Stephani.

 Prolegomena De Auctore Anonymo Libri De Rebaptismate.

 Prolegomena De Auctore Anonymo Libri De Rebaptismate.

 Articulus I. Quis auctor operis, et quo saeculo floruerit?

 Articulus II. Analysis hujus opusculi.

 Articulus III. Observationes quaedam in hunc tractatum, atque ejusdem editiones.

 Anonymi Liber De Rebaptismate. Non Debere Denuo Baptizari Qui Semel In Nomine Domini Jesu Christi Sint Tincti.

 Anonymi Liber De Rebaptismate. Non Debere Denuo Baptizari Qui Semel In Nomine Domini Jesu Christi Sint Tincti.

 De Anonymo Auctore Tractatus Adversus Novatianum.

 De Anonymo Auctore Tractatus Adversus Novatianum.

 Prolegomena.

 Anonymi Tractatus Ad Novatianum Haereticum: Quod Lapsis Spes Veniae Non Est Deneganda.

 Anonymi Tractatus Ad Novatianum Haereticum: Quod Lapsis Spes Veniae Non Est Deneganda.

 Pars Altera. Praecipui Recentium Excursus In Eamdem De Haereticorum Baptismate Disputationem.

 L. Thomassini Dissertatio Ad Synodos Sub Stephano Papa In Causa Baptismi Haereticorum Collectas Carthagine, Romae Et Alibi Annis, Christi 256, 257, Et

 L. Thomassini Dissertatio Ad Synodos Sub Stephano Papa In Causa Baptismi Haereticorum Collectas Carthagine, Romae Et Alibi Annis, Christi 256, 257, Et

 Synopsis.

 I. Stephani Papae Et Cypriani Concertatio. Novatorum Calumnia In Stephanum. Duplex Adversus Eos Controversia Hic Dirimenda.

 II. Non Errasse Stephanum In Omnium Haereticorum Baptismo Recipiendo, Probatur Ex Firmiliano.

 III. Et Idem Ex Eodem.

 IV. Alia Ex Eodem Argumenta.

 V. Et Rursus Alia.

 VI. Idem Evincitur Ex Cypriano.

 VII. Ex Eodem.

 VIII. Ex Concilio Carthaginensi.

 IX. Ex Tertulliano.

 X. Item Ex Concilio Arelatensi.

 XI. Ex Eusebio.

 XII. Ex Stephani Ipsius Verbis

 XIII. Defenditur Argumentum Stephani Adversus Cyprianum.

 XIV. Item Ex Hieronymo Ostenditur Non Errasse Stephanum In Quaestione Baptismi.

 XV. Rursus Ex Eodem.

 XVI. Ex Eodem Iterum.

 XVII. Ex Eodem.

 XVIII. Idem Efficitur Ex Basilio.

 XIX. Ex Siricio Innocentio, Leone R. Pp.

 XX. Item Ex Augustino.

 XXI. Quam Dictu Nefas, Totam Aliquando Errasse In Hoc Etiam Negotio Ecclesiam.

 XXII. Item Ex Vincentio Lirinensi.

 XXIII. Ex Hincmaro Rhemensi, Et Augustino Rursus.

 XXIV. Altera Attingitur Controversia, An Post Decretum Stephani Plenario Adhuc Esset Opus Concilio, Ut Innuere Videtur Augustinus.

 XXV. Contra Ex Eodem Augustino, Etiam Ante Concilium Et Summa Fuit Stephani Potestas Et Cypriani Error Expiandus, Non Excusandus.

 XXVI. Ex Eodem, Cyprianus Petro Comparatur Erranti, Sed Corripiente Collegam Audiendi.

 XXVII. Quam Non Possit Excusari Cyprianus Ex Eodem, Traditioni Apostolicae Et Ecclesiae Universali Immoriger.

 XXVIII. Eadem Ex Hieronimo Confirmantur, Vincentio Lir. Et Facundo Herg.

 XXIX. Rursus Ex Augustino.

 XXX. Non Ultra Minas Saeviit Stephanus, Et Tandem Dispensationi Acquievit, Atque Ita Decreti Sui Executionem Suspendit Ipsemet.

 XXXI. Graviori Auctoritati Cedere Debuisse Cyprianum Ex Augustino.

 XXXII. Et Cyprianus Et Alii Ejus Consentanei Forsan Resipuere.

 XXXIII. Altera Aperitur Via Solvendae Hujus Controversiae, Ex Discrimine Quaestionum De Fide Et De Consuetudinibus.

 XXXIV. Varia Hujus Discriminis Documenta.

 XXXV. Quaestionem Hanc Civiliter Tractatam Esse, Ut Ad Consuetudines Spectantem, Non Ad Fidem, Probatur Primum Ex Firmiliano.

 XXXVI. Item Ex Cypriano.

 XXXVII. Item Ex Stephano, Ex Arelat. Et Nicaena Synodo. Ex Optato.

 XXXVIII. Item Ex Basilio.

 XXXIX. Ex Amphilochio.

 XL. Ex Athanasio.

 XLI. Ex Epiphanio.

 XLII. Ex Cyrillo Hierosol.

 XLIII. Ex Secunda Synodo Oecumenica.

 XLIV. Ex Synodo Trullana.

 XLV. Ex Consensu Graecorum, Maxime Theodori Studitae.

 XLVI. Ex Gennadio.

 XLVII. Ex Augustino.

 XLVIII. Concilia Plenaria Augustinus Frequenter Ad Consuetudines Ordinandas Requirit.

 XLIX. Nequaquam Ad Quaestiones Fidei.

 L. Summa Controversiae Hujus Posterioris.

 Dissertatio Qua Vera Stephani Circa Receptionem Haereticorum Sententia Explicatur.

 Dissertatio Qua Vera Stephani Circa Receptionem Haereticorum Sententia Explicatur.

 I. Sententiam Illius Ratione Destitutam Non Fuisse.

 II. An Stephanus Baptismum Ab Haereticis Sub Qualibet Forma Collatum Admiserit.

 III. An Eos, Quos Baptizatos In Nomine Jesu, Dixit Stephanus, Intellexerit In Nomine Trinitatis Baptizatos.

 IV. An Non Stephanus Haereticorum Baptismo Majorem, Quam Decet, Virtutem Atque Efficiam Tribuat.

 V. An Manum Ab Haeresi Redeuntibus Imponi Voluerit Stephanus, Ut Confirmationis Sacramentum Eis Conferretur.

 VI. Stephanus Ab Antiquis Laudatur Ut Apostolicae Traditionis Vindex, Nec Erroris Ab Ullo Arguitur, Nisi Ab Iis Qui Quorumvis Haereticorum Baptisma Re

 VII. An Stephanus Excommunicatione Percusserit Rebaptizantes. An Severius Cum Viris Sanctis Se Gesserit.

 Auctoritas Pontificia, Notissimo Cypriani Facto A Quibusdam Neotericis Acriter Impugnata, Sed A Sapientissimis Galliae Theologis Solide Vindicata. Dis

 Auctoritas Pontificia, Notissimo Cypriani Facto A Quibusdam Neotericis Acriter Impugnata, Sed A Sapientissimis Galliae Theologis Solide Vindicata. Dis

 Praefatio.

 Compendiosa Stephani Sanctissimi Martyris Ac Romani Pontificis Vita A Veterum Monumentis Excerpta.

 Compendiosa Stephani Sanctissimi Martyris Ac Romani Pontificis Vita A Veterum Monumentis Excerpta.

 Appendix Ad Vitam S. Stephani Romani Pontificis Et Martyris, In Qua Ipsius Contra S. Cyprianum Aliosque Rebaptizantes Agendi Ratio Veterum Testimoniis

 Appendix Ad Vitam S. Stephani Romani Pontificis Et Martyris, In Qua Ipsius Contra S. Cyprianum Aliosque Rebaptizantes Agendi Ratio Veterum Testimoniis

 Dissertationis Pars Prima.

 Caput Primum. Juxta Universalem Galliae Theologorum Ac Scriptorum Doctrinam S. Cyprianus Agitatam Aevo Suo De Rebaptizandis Haereticis Quaestionem, No

 Caput II. Juxta Universalem Galliae Theologorum Ac Scriptorum Doctrinam S. Cyprianus Probe Noverat Quam S. Stephanus Asserebat Consuetudinem, Non Pecu

 Dissertationis Pars Secunda

 Caput Primum. Exponuntur Momenta Quibus Evincitur Causam De Baptismate Haereticorum Cypriano Visam Fuisse Rem Non Fidei, Sed Merae Disciplinae.

 Solvuntur Objectiones.

 Caput II. Afferuntur Momenta, Quibus Evincitur S. Cyprianum Probe Novisse Quam S. Stephanus Rom. Pontifex Vindicabat Consuetudinem, Universalem Tunc T

 Binae Dissertationes De Firmiliano, Auctore F. Marcellino Molkenbuhr O. S. F. Strictioris Observantiae, Ss. Theologiae Lector. Jubilato.

 Binae Dissertationes De Firmiliano, Auctore F. Marcellino Molkenbuhr O. S. F. Strictioris Observantiae, Ss. Theologiae Lector. Jubilato.

 Praefatio.

 Conspectus Utriusque Dissertationis De Firmiliano.

 Dissertatio Prima De Firmiliani ad S. Cyprianum Epistola aliisque ejus operibus.

 Propositio I. Vero similius est quod famosa sub nomine Firmiliani ad S. Cyprianum Epistola non ab aliquo graeco, sed a latino tenebrione fuerit compos

 Propositio II. Non est verosimile, quod S. Firmilianus famosam pro rebaptizantibus Epistolam contra S. Stephanm papam conscripserit.

 Propositio III. Verosimilius est quod aliquis Donatista Africanus fatam epistolam composuerit, sed post tempora sancti Augustini.

 Argumenta contraria. Queis probetur, quod Firmilianus fatam epistolam vere composuerit.

 Argumenta. II. Quod auctor epistolae Firmilianicae non fuerit Donatista.

 Propositio IV. Non est verosimile quod sanctus Firmilianus aliquos libros scripto publico evulgarit.

 Argumenta contraria ex sancto Basilio Magno.

 Dissertatio Secunda. De Firmiliani anno emortuali, quo Paulus Samosatenus fuit depositus, ac synodus Antiochena III, seu celeberrima contra Paulum cel

 Propositio. Celeberrima synodus Antiochena, in qua Paulus Samosatenus fuit depositus, celebrata non fuit ante annum 272.

 Corollarium.

 Animadversiones in binas has dissertationes opera et studio P. Gottfridi Lumper.

 Annales Ecclesiae Africanae. Temporibus Cyprianicis (Auctore Morcelli).

 Annales Ecclesiae Africanae. Temporibus Cyprianicis (Auctore Morcelli).

 Annus Christianus CCXLIII. Donato Episcopo Carthaginiensi.

 Annus Christianus CCXLIV. Donato Episcopo Carthaginiensi.

 Annus Christianus CCXLV. Donato Episcopo Carthaginiensi.

 Annus Christianus CCXLVI. Donato Episcopo Carthaginiensi.

 Annus Christianus CCXLVII. Donato Episcopo Carthaginiensi.

 Annus Christianus CCXLVIII. Cypriano Episcopo Carthaginiensi.

 Annus Christianus CCXLIX. Cypriano Episcopo Carthaginiensi.

 Annus Christianus CCL. Cypriano Episcopo Carthaginensi.

 Annus Christianus CCLI. Cypriano Episcopo Carthaginiensi.

 Annus. CCLII. Cypriano Episcopo Carthaginiensi.

 Annus Christianus CCLIII. Cypriano Episcopo Carthaginiensi.

 Annus Christianus CCLIV. Cypriano, Episcopo Carthaginiensi.

 Annus Christianus CCLV. Cypriano Episcopo Carthaginiensi.

 Annus Christianus CCLVI Cypriano Episcopo Carthaginiensi.

 Annus Christianus CCLVII. Cypriano Episcopo Carthaginiensi.

 Annus Christianus CCLVIII. Cypriano Episcopo Carthaginiensi.

 Circa Annum Domini CCLVII.

 Circa Annum Domini CCLVII.

 Prolegomena. Auctore D. Gothofr. Lumper. (Hist. theolog. critic. Ss. Pp. t. XIII, p. 45-51.)

 Prolegomena. Auctore D. Gothofr. Lumper. (Hist. theolog. critic. Ss. Pp. t. XIII, p. 45-51.)

 Articulus Primus. [ De sancto Pontio, auctore Vitae sancti Cypriani.

 Articulus II. Pontii diaconi Scripta.

 Articulus III. De Actis Pontianae historiae subjectis, et quid curae in utrisque edendis adhibitum fuerit a viris doctis.

 De Vita Et Passione Sancti Caecilii Cypriani Episcopi Carthaginensis Et Martyris, Per Pontium Diaconum.

 De Vita Et Passione Sancti Caecilii Cypriani Episcopi Carthaginensis Et Martyris, Per Pontium Diaconum.

 Caput Primum. Auctor rationes scribendi exponit. Acta Martyrum olim diligenter litteris fuisse consignata perhibet.

 Caput II. Quae a Cypriano post baptismum facta sunt, enarrat. Continentia necessaria. Aliae Cypriani virtutes.

 Caput III. Ad sacros ordines cito promovetur. Sanctos sibi imitandos jungiter proponit

 Caput IV. Cyprianus a Caecilio ad fidem adductus.

 Caput V. Adhuc neophytus, episcopatum assumere compulsus.

 Caput VI. Episcopalibus virtutibus emicat.

 Caput VII. Proscriptus et ad leonem postulatur, prudenter secedit.

 Caput VIII. Idque accidit ex divinae Providentiae consilio.

 Caput IX. Grassante dira peste, plebem suam ad succurrendum ea infectis, etiam ethnicis, efficaci oratione adducit.

 Caput X. De eodem argumento.

 Caput XI. Pellitur in exsilium Curubin.

 Caput XII. A multis invisitur. Coelesti visione recreatus, de martyrio subeundo ejusque dilatione divinitus admonetur.

 Caput XIII. Quam visionem auctor interpretatur, et veridicam fuisse probat.

 Caput XIV. Imminente persecutione, recusat fugere Cyprianus, suosque ad martyrium hortatur.

 Caput XV. Capitur. Plebs ante fores noctem excubat.

 Caput XVI. Postridie ad tribunal proconsulis ducitur.

 Caput XVII. Lata sententia.

 Caput XVIII. Capite plectitur.

 Caput XIX. Primus martyr episcoporum Carthaginensium.

 Acta Proconsularia Sancti Cypriani Episcopi Et Martyris.

 Acta Proconsularia Sancti Cypriani Episcopi Et Martyris.

 I. Prima S. Cypriani confessio coram Paterno proconsule. Presbyteros prodere renuit.

 II. In exilium Curubim mittitur. Inde a Galerio revocatus comprehenditur.

 III. Coram proconsule sistitur. Ejus secunda confessio.

 IV. Sententia in eum lata, capite plecti jubetur.

 V. Coram magna populi turba decollatur. Ejus corpus a fidelibus noctu sublatum sepelitur.

 VI. Passus est XVIII kal. octobr. sub Valeriano et Gallieno principibus.

 Appendix Passio S. Cypriani Ex M. S. Victoris Nec Non Bodleiano I.

 Appendix Passio S. Cypriani Ex M. S. Victoris Nec Non Bodleiano I.

 Index Generalis. In Opera Tertulliani.

 Index Generalis. In Opera Tertulliani.

 Monitum.

 A

 B

 C

 D

 E

 F.

 G

 H

 I

 J

 L

 M

 N

 O

 P

 Q

 R

 S

 T

 U

 V

 X

 Z

 Syllabus Rerum Quae In Hoc Volumine Includuntur.

 Syllabus Rerum Quae In Hoc Volumine Includuntur.

 Finis Tomi Tertii.

Ad Primam Lindneri Editionem Praefatio Joannis Augustini Ernesti.

0219A Docto et christiano lectori salutem.

In institutis eorum, per quos bonarum litterarum omnium, imprimisque sacrarum, intelligentiam atque scientiam Deus reddidit generi humano, hoc reperio fuisse, ut et ipsi sacra cum humanis conjungerent, nec minus studiosi essent legendorum veteris Ecclesiae, Graecae Latinaeque, scriptorum, quam quae ab antiquioribus Graecis et Romanis accepta tenerent, et ejusdem conjunctionis auctores suasoresque essent iis, qui se ad eorum disciplinam auctoritatemque contulissent. Ne exempla e longinquo repetamus, externisque de populis, Erasmus, quem in principibus instauratoribus humanitatis eruditae numerant omnes, non minus curaverat, ut in scriptis antiquorum Ecclesiae 0219B Doctorum versatus esset, quam in profanis Graecorum et Latinorum, nec plus ei debet antiquitas Graeca et Romana, quam Ecclesiastica, ut qui haud paulo plura volumina Ecclesiae veteris Doctorum, quam classicorum auctorum, ad fidem codicum recensuit, castigavit, illustravit. In nostris autem terris, primum, qui in hac ipsa Lipsia nostra fundator bonarum litterarum exstitit, Petr. Mosellanus, ita Graecos et Latinos scriptores interpretatus est, ut pariter ad intelligentiam et lectionem Pp. interpretandis Scripturis S. et praelegendis poetis ecclesiasticis, adolescentes aemulantes ejus studia, hoc est, florem juventutis, adduceret. Quam disciplinam ab eo acceptam retinuit, et suis tradidit Casparus Bornerus, vir et ipse, ut judicat Joach. Camerarius (in 0219C Vit. Ph. Melanchth. p. 71) ad disciplinas fundandas natus, cui Lutherus et Melanchthon tantum in hac Academia tribuerunt, quantum nemini. Cujus rei auctorem idoneum habemus Georgium Fabricium, scholae Bornerianae alumnum, qui eamdem ab eo disciplinae formam accepit. Nam in Epistola, qua Alexandro, Martisburgensis praesulatus administratori commendat corpus poetarum Christianorum, ait: «Se Leipsae audivisse Casp. Bornerum, hymnos Prudentii 0219D interpretantem eruditissime: eamque lectionem illum, a viro clarissimo Petro Mosellano sibi quasi per manus traditam, fideli possessione ad usum publicum multos annos retinuisse .» Nec ab ea ratione recessit Joachimus Camerarius, tertius de numero eorum, qui litteras apud nos fundarunt, quem studiose diligenterque tractasse scriptores ecclesiasticos, 0220A et disciplina Mosellani arguit, et clare docent Notationes figurarum sermonis Domini J. C. et Apostolorum, et alii libelli, ad rem ecclesiasticam pertinentes. Quid dicam de illo Germaniae praeceptore Philippo? quem, quis nescit, cum summus esset litteris in graecis latinisque, quoad e poetis, oratoribus, historicis et philosophis non Christianis, discuntur, eumdem principem illis temporibus in his praesertim terris, fuisse litterarum ecclesiasticarum, ita versatum in omni genere scriptorum veteris Ecclesiae, ut nihil aliud, nisi hos, tractasse videri posset. Atque, quod magis mirere, in eo genere prope adhuc juvenis ita profecerat, ut in colloquio, quod in hac urbe de religione, auctore Georgio, duce, a. MDXIX fuit, disputantibus cum Eccio Theologis, Carolostadio et Luthero, 0220B etiam loca Patrum subjiceret inter disputandum, quibus illi adversus Eccium uterentur. Ex quo intelligi potest, hanc tum disciplinae formam in Germaniae locis, quae bonis litteris plurimum tribuerent, fuisse, ut utrumque genus litterarum, a prima prope pueritia, conjungeretur. Ejus porro disciplinae diligentem custodem, et auctorem ac commendatorem patria nostra habuit Georgium Fabricium, ut illa ipsa, quam ante commemoravimus, Epistola declarat, in qua graviter queritur eos, qui latinae elegantiae studiosi esse ac videri velint, negligere plerumque scripta antiquorum Ecclesiae Doctorum, quorum lectio egregiam doctrinam Ecclesiaeque utilem suppeditet, pietatemque alat, cujus haud paulo major esse debeat, quam elegantiae, cura. Quid? Barthium, Reinesium, 0220C Rivinum, Rittershusium et haud paucos alios, quis satis cognitos habet, quin sciat, eos in caetera, latinarum imprimis litterarum, scientia, etiam hoc genus diligentissime tractasse, coluisse atque ornasse? Quam multos alios de recentioribus litteratoribus possum commemorare, qui plurimum huic generi scriptorum legendo tribuerunt: in his Jo. Frid. Gronovium, unum omnium elegantissimum Romanorum scriptorum interpretem, qui non minus 0220D bonis observationibus antiquos scriptores ecclesiasticos illustravit et castigavit, quam Romanos.

Eam autem rationem multas et magnas utilitates habere, plurimum etiam delectationis non illiberalis, facile doceri potest. Ac primum, quod litterarum Graecarum et Latinarum instaurationem profuisse ad instaurandam doctrinae sacrae puritatem et integritatem, una et consentiente voce, litteratores pariter atque theologi eruditi praedicant, id profecto hac maxime de causa contigit, quod earum litterarum studium 0221A cum divinorum primum, deinde vero etiam veterum Ecclesiae Librorum lectione et interpretatione conjunctum est. Etenim illae litterae etsi hanc vim habere potuere, ut ingenia ad elegantiae sensum acuerent, et ejus amorem incenderent, tamen, si in iis, hoc est, in profanorum librorum lectione se continuissent earum studiosi, nihil aliud nisi contemptum eorum suscipere potuissent, qui rerum divinarum scientiam traderent, propterea, quod eorum disciplina barbariae sordibus contaminata et obscurata esset. Ac quod traditum est de nonnullis illius temporis litteratoribus, eos abhorruisse a religione, et divina contempsisse atque risisse, id si ita est, et non potius criminandi et invidiae faciendae causa tum a barbaris hominibus, qui contemptum sui ulcisci 0221B cuperent, confictum est, quod doctissimi quidam viri existimant, nescio, an iis acciderit propterea, quod in legendis tractandisque libris gentilium acquiescerent, eorumque elegantia et suavitate ita capti tenerentur, ut nihil aliud attingere cuperent aut sustinerent. In quo facile accidere potuit, ut disciplinam religionis judicarent e stupore et stultitia eorum vel hominum qui eam tum profiterentur, vel librorum de religione, qui in manibus hominum essent. Enimvero cum quidam his litteris imbuti ad veteres Ecclesiae Doctorum libros Graecos Latinosque cognoscendos se dedissent, quorum intelligendorum facultatem illarum litterarum scientia dederat, tum vero et ipsos Libros sacros rectius intelligere discebant, et quod vulgaris disciplina 0221C theologiae habebat stultitiae et inscitiae, id ei vitio hominum indoctorum et barbarorum additum, intelligebant. Qua re incensi sunt animi ad studium liberandae divinae doctrinae ab sordibus errorum et ineptiarum scholasticarum, quibus per tot saecula contaminata et oppressa jacuerat.

Atque ut litterae humaniores hac ratione profuerunt religioni, sic iis vicissim religio, earumque cum scriptorum Ecclesiasticorum lectione conjunctio plurimum profuit. Etenim cum Sophistae et Theologistae barbari ante clamassent, litteras illas obesse religioni, aut certe in verbis, fabulis, inanibus historiis versari totas, nihil prodesse disciplinis majoribus, a rebus magnis et utilibus ad religionem vacuas esse, eamque ob causam inutiles, nec dignas studio 0221D juventutis, quod jactatum etiam in hac Academia traditur, cum Rhagius Aesticampianus eas docere coepisset, Andrea Delitiano eum quintam in curru rotam vocante, os iis obturatum est tum, cum eae litterae ad sacrorum Librorum, ad Ecclesiae Patrum intelligentiam translatae essent, intelligereturque, per eas aditum dari ad veram sacrorum librorum interpretationem et ad veram Theologiae scientiam. Itaque cum P. Mosellanus interpretari coepisset Epistolas Pauli, in quo maxime, ut tum erant tempora, adjuvabatur Patrum Graecorum et Latinorum lectione, tanti concursus juventutis sunt facti, et ad illas ipsas, et ad caeteras ejus lectiones, ut jam victi jacerent, qui bonis litteris ante essent adversati. 0222A Ac nescio, an nunc quoque vendibilior litterarum humaniorum bona merx foret in Academiis, si earum disciplina cum sacris tali modo conjungeretur ab eorum doctoribus, qui in plerisque locis prope soli sedent in scholis. Nam et per se utilior disciplina humanitatis redderetur, et facile intelligerent juvenes, eas litteras sibi non modo, quae nunc vulgaris opinio est, ad qualemcumque latine scribendi facultatem profuturas, quam permulti ne expetunt quidem, quod ejus sibi pro institutae vitae rationibus exiguum aut nullum usum vident fore, sed etiam, et multo quidem magis, ad doctrinae utilis copiam, ad quam ipsam et expetendam paulatim allicerentur, et comparandam adducerentur.

Neque enim profecto dici hoc vere potest, non 0222B habere Doctorum veteris Ecclesiae libros, quo possimus in omni genere doctrinae, quod habeat aliquam vel cum religione conjunctionem, vel ad sacram scientiam bene tractandam utilitatem, juvari. Longum foret demonstrare, quid ab iis praesidii ad Theologiam, ad interpretationem Scripturarum sacrarum, ad sacram civilemque historiam, ad Geographiam utramque, ad alias artes ac disciplinas, et quomodo, peti possit. Integri commentarii hoc argumentum est, quem nunc non scribimus. Ad eloquentiam eam, qua in templis uti convenit, quantam copiam rerum, argumentorum, imprimis popularium, sententiarum maxime optimarum, etiam acutarum et venustarum, suppeditabit ea lectio recte instituta, hoc est, si doctor, in hoc genere librorum versatus, indicaverit, 0222C quid in uno quoque sit ad hanc rationem utile. Sunt enim in hoc genere sane multi egregii et copiosi, ut nihil dicam de Chrysostomo, et aliis Graecis, eloquentiae nomine claris, Tertullianus, Cyprianus, Augustinus, imprimisque Ambrosius cum Salviano, Petro Chrysologo, et, quod quidem ad copiam bonarum, acutarum, et venustarum sententiarum attinet, quarum in eloquentia ecclesiastica usus sit, omnium principe, Bernardo, qui nullam aliam ob causam mellifluus dictus est. Atque hanc sententiarum copiam ex talibus tanto salubrius hauserint studiosi, quod de religione vera scripti sunt, iisque legendis etiam sensus pietatis excitabitur, aletur, et confirmabitur, quod in Christianorum veterum, etiam poetarum, lectione imprimis spectabat Georgius 0222D Fabricius: «Non enim,» inquit, (Praefat. ad Poet. Christ. p. 4) «finis studiorum et doctrinae unicus est, ut linguam perpolitam et volubilem habeas, sed ut colatur et abundet rerum magnarum et utilium scientia animus. Omnino autem nullae res majores, fructuosiores, et digniores sunt, quam pietatis et religionis scientia, quae peti ex his scriptoribus potest: in quibus etiamsi alia non excellunt, tamen lectorem meliorem et sanctiorem possunt dimittere.» Sed profecto inscitia nostrorum temporum et ignavia, quae etiam apud Theologos in hac parte longe lateque dominatur, nimis humiliter sentit de hoc toto genere scriptorum, quod tamen aut omnino non novit, aut vix aliquando per leves et raras occasiones quasdam 0223A (hoc est, ad testimonium citandi causa, sed fere ex indicio novitiorum scriptorum) inspexit. Ego, ut in ea parte me contineam, quae ad eloquentiae studia maxime pertinet, unam Cypriani Epistolam de longioribus, et accuratius scriptis, velut secundam, Ambrosii item eam, quam Symmacho, paganicae religionis conservationem ab imperatoribus disertissima epistola petenti, opposuit, vel Bernardinam, qua S. Theoderici Abbati Guilielmo, apud quem delatus erat, quod studiose detraheret de Cluniacensibus monachis, ita se purgat, ut eorum vitia omnia exprimat: has igitur, ut alia similia taceam, longe praetulerim omnibus latinis Panegyricis, qui Pliniano subjiciuntur, parum abest; quin etiam ipsius Plinii ambiguis argutiis, et assentationibus eruditis, propter 0223B quas Panegyricum ejus admirantur. Venit in mentem, dum Bernardi mentionem facio, librorum ejus de Consideratione, ad Eugenium III. P. R. scriptorum, quos nuper in historiae Eccl. lectionibus commendavi studiosis Sunt ii sane, ut caetera istius viri, et Patrum Eccl. fere omnium, scripta, de Lud. Vivis verissimo judicio, non pellucidae, sed perturbatioris aquae, hoc est, non omnino purae latinitatis et elegantis: at scripti, ut puto, ad imitationem nobilissimae Epistolae Ciceronis ad Quintum Fr. de bene administranda provincia, cujus etiam sententias quasdam habet, quamquam alia veste indutas; at in iis non minori arte, nec minus molli articulo, tractat Eugenium, quam Marcus fratrem, hortans per laudem, et ita praescribens bene gerendi Pontificatus 0223C rationem, ut omnia Pontificum, quales illis temporibus erant, Eugenii ipsius, aulaeque Pontificiae, et cleri universi vitia clarissime describat, servans ubique decorum, et offensionem vitans. Itaque cum primum illos libros legere coepi, quamquam assuetus purioribus et elegantioribus, tamen ita me tenuerunt, ut ab eis non ante, quam ad finem perlegissem, discesserim. Quod si talibus legendis ipse teneri potui, cum tam studiose principes eloquentiae Graecae Latinaeque, nec, ut opinor, sine sensu elegantiae, tractarem, et inde fructum doctrinae capere, qui mihi nequaquam contemnendus videretur: alios, minus istis humanitatis studiis deditos, minus etiam in iis provectos, non delectari, non adjuvari posse ad doctrinam putem?

0223D Sed sicut in antiquioribus Graecis et Latinis, quos classicos vocamus, ordo quidam, accommodatus aetati profectibusque discentium, praescribi a magistris humanitatis solet: sic etiam in hoc genere ratio quaedam talis adhiberi debet. Neque enim omnia omnibus apta sunt, aut omni tempori, studiisque omnibus. Alia juvenilis aetas desiderat, cum litteris Graecis et Latinis maxime vacat, alia cum in altioribus Theologiae studiis versatur, alia in principiis, alia cum longius in iis progressa est, cum ad perfectionem quamdam et copiam doctrinae aspirat. Ac mihi non hoc jam est institutum, ut de universa legendorum Patrum ratione et ordine universo disseram: de initiis ejus studii satis erit monuisse. In quibus mihi rectissimum 0224A videtur, proponi et commendari eos libros, qui maximam habeant conjunctionem cum caeteris istius aetatis studiis, vel rebus, vel genere dicendi. Dubitari autem non potest, quin ejus generis sint maxime libri ii, qui religionis Christianae veritatem demonstrant, et superstitionem paganicam oppugnant. Nam rerum, primum, magna pars vel nota est ei aetati e gentilium scriptorum, poetarum maxime, lectione, quod efficit intelligentiam eorum librorum faciliorem, vel lucem vicissim affundit illis libris, in quibus cognoscendis tum maxime versari debet. Est etiam aetate ipsa classicis scriptoribus conjunctissimum hoc genus, cum maxima pars ex eo it tempore, quo superstitio gentilis dominabatur. Ipsi vero auctores eorum librorum, etiam qui serius vixere, ut 0224B Augustinus, Orosius, et alii, vel magistri eloquentiae fuere, quod de plerisque traditum est, vel ejus et humaniorum litterarum omnium studiosi imprimis. Itaque in iis cura dictionis et artificium dicendi ac disserendi magis fere, quam in caeteris apparet. Nam si qui habent aliquid impuritatis in verbis, aut in dicendi genere duri et horridi, ut Arnobius, id fere a patria traxere. In quo potest caveri juventuti, ne inde aliquid trahat, si indifferantur ad id tempus, cum in bene scribendi ratione, saltem quoad puritatem verborum, aliquid firmitatis sunt consecuti. Mihi initium talium librorum legendorum fuit Minucius Octavius, in quem primum incidi in schola Portensi, in qua tum huic lectioni aliquid tribuebatur, de magistrorum commendatione, nec facile erat de provectioribus, 0224C qui non unum et item alterum talem scriptorem, poetas etiam aliquot Christianos, haberet, quos per dies dominicos, aliosque festos, legeret. Atque hinc mihi primum injectus est amor scriptorum Ecclesiasticorum, qui post etiam confirmatus est, cum et litteratores maximos viderem iis multum tribuisse, et principes Theologorum, primum a praeceptoribus audirem, deinde ipse viderem, inde a Lutheri temporibus, Patrum scriptis cognoscendis plurimum studii tribuisse.

Quo magis probavi Viri doctissimi, Jo. Gottlieb Lindneri, Scholae Salzensis in Thuringis Conrectoris dignissimi, consilium, Minucii rursus edendi, et cum aliorum doctorum virorum, tum suis animadversionibus talibus illustrandi, per quas facilior esset lectio 0224D ejus et utilior juventuti scholasticae. Ipsis autem notis Viri perspiciendis vidi, non modo multa bene de verbis rebusque tradita esse, sed etiam crisin adhibitam esse modestam et accuratam, quae defendenda magis et explicanda lectione vulgata, quam conjecturis exercendis occuparetur, quas nimis multas expertus est Minucius. Itaque confido, hunc libellum utilem fore et accommodatum multis nominibus juventuti, vehementerque opto, ut Vir doctissimus, cum alia praemia docti hujus laboris, omninoque doctrinae suae, capiat, tum maxime hoc, ut intelligat, se eo utilem juventuti Christianae operam navasse: quod et ipsum maxime in hoc labore suscipienda spectasse confido. Scr. Lipsiae a. d. IV. Kal. Martias.