CAPUT VII De modis significandi activis In speciali

His visis, dicendum est de modis significandi activis In speciali. Juxta quod notandum est, quod modus significandi activus, qui est principium In Grammatica, dividitur In modum significandi essentialem, et accidentalem. Modus significandi essentialis est, per quem pars orationis habet simpliciter esse, vel secundum genus, vel secundum speciem. Modus significandi accidentalis est, qui advenit parti post ejus esse completum, non dans esse simpliciter parti, nec secundum genus,nec secundum speciem. Modus significandi essentialis subdividitur In modum significandi essentialem generalissimum, subalternum, et specialissimum. Modus significandi essentialis generalissimus est, qui est de essentia partis orationis, et cujuslibet suppositi sub se contenti. Modus significandi essentialis specialissimas est, qui est de essentia quorumdam suppositorum Illius partis. Modus significandi essentialis subalternus est, qui est de essentia suppositorum Illius partis, nec generalissime, nec specialissime, sed medio modo se habens ; et possumus Imaginari In Istis modis significandi essentialibus coordinationem similem coordinationi praedicamentali. Nam sicut In linea praedicamentali est dare genus generalissimum, cujus praedicatio generalissime se extendit ad omnia, quae sunt Illius coordinationis: et specialissimum, cujus praedicatio medio modo se habet: sic est In Istis modis significandi essentialibus. Est enim dare quemdam modum generalissimum, cujus natura generalissime participatur ab omnibus suppositis Illius partis: et modum specialissimum, cujus natura specialissime, et parcissime participatur a suppositis Illius partis; et quemdam subalternum, cujus natura medio modo participatur.

Item modus significandi accidentalis dividitur In modum significandi accidentalem absolutum, et respectivum. Modus significandi accidentalis absolutus dicitur Ille, per quem unum constructibile non habet respectum ad alterum, sed solum ad rei proprietatem. Modus significandi accidentalis respectivus est, per quem unum constructibile habet respectum non solum ad rei proprietatem, sed etiam per quem unum constructibile habet respectum ad alterum, et hoc dupliciter, vel tanquam ad Ipsum dependens, vel tanquam ad ejus dependentiam terminans.

De his ergo modis omnibus videamus, et primo prout sunt principium formale partis orationis absolutae, secundum quem modum pertinent ad etymologiam : deinde prout sunt principium Intrinsecum constructionis unius partis cum alia, secundum quem pertinent ad Diasyntheticam. Determinantes autem de his prout sunt forma partis, primo videamus de modo significandi Nominis. Secundo de modo significandi Pronominis, et sic de caeteris secundum ordinem Donati .