CAPUT XLVIII

De Divisione constructionis intransitivae

per actus, et personas, et specialiter de intransitiva actuum

Viso de constructione transitiva, et intransitiva, consequenter descendamus ad suas species. Dividitur aulem constructio intransitiva, in constructionem intransitivam actuum, et constructionem intransitivam personarum. Constructio intransitiva actuum, est in qua constructibile dependens, per modum actus significat, ut dicendo, Socrates currit. Constructio intransitiva personarum est, in qua constructibile dependens, significat per modum substantiae, vel quomodolibet aliter, ut dicendo, Socrates albus currit bene. Unde sub his ulterius descendamus.

Juxta quod notandum est, quod cum constructio intransitiva actuum, sit constructio suppositi cum apposito, et intransitiva personarum sit determinabilis cum determinatione ; ideo secundum diversitatem suppositorum, et diversitatem determinantium : diversificatur constructio intransitiva actuum, et personarum.

Juxta quod notandum, et primum de constructione intransitiva actuum, quod in omni constructione perfecta requiruntur duo extrema, secundum situm distantia, scilicet suppositum, et appositum. Et cum appositum significet per modum distantis, a supposito secundum situm ; ideo supposito addi non potest sine medio. Tale autem medium est ipsa compositio, ut dictum est de verbo AdminBookmark , et ideo compositio in hujusmodi dependentia, maxime est Verbo necessaria. Ex quo patet quod omne Verbum requirit suppositum, sive sit personale, sive impersonale : sive finitum, sive infinitum. Non tamen idem, sed aliud et aliud, secundum quod compositio cum modo Verbi fuerit aliter et aliter contracta, modo significandi casui proportionabili.

Resumo ergo, quod dictum est, quod cum constructio intransitiva actuum sit constructio suppositi cum apposito: et cum nihil supponat, nisi casus, vel habens casum : ideo secundum diversitatem casus supponentis, diversificatur constructio intransitiva actuum. Aut ergo Nominativus casus supponit, ut dicendo, Socrates currit, aut Genitivus casus supponit, ut dicendo, Socrates interest ; aut Dativus casus supponit, ut dicendo, Socrati accidit; aut Accusativus supponit, ut dicendo, Socratem legere oportet ; aut Ablativus casus supponit, ut dicendo, a Socrate legitur. Vocativus autem supponere non potest, cum sibi ratio principii repugnet, ut visum est supra de Nomine AdminBookmark .