CAPUT XXX De Genere accidentali Verbi

Consequenter de Genere videamus. Genus in Verbo sumitur a proprietate rei Verbi, quae est proprietas dependentiae rei Verbi, post se ad obliquum,sub ratione termini non contracti, sed contractibilis. Genus ergo in Verbo est modus significandi accidentalis Verbi, mediante quo proprietatem dependentia rei Verbi post se ad obliquum, sub ratione termini, significat. Et hoc patet per Petrum Heliam, qui diffinit Genus per significationem accidentalem, sic dicens : Genus est significatio accidentalis cum determinatione in o, vel in or : dans intelligere per significationem accidentalem, modum significativum transeuntis, ut dictum est, id est, dependentiae ad quemlibet obliquum post se. Per terminationem in o, vel in or, dat intelligere species generis, quarum diversitas maxime attenditur penes vocis terminationem, secundum Grammaticos, ut patebit.

Notandum quod haec definitio Generis, non est formalis, sed materialis.Genus enim non est formaliter significatio, quia unus modus non est alius, sed Genus est quasi qualitas significationis determinans, sive specificans significationem. Sicut enim se habet modus Verbi ad compositionem, sic se habet Genus ad significationem. Sed modus Verbi non est formaliter compositio,vel inclinatio : sed qualitas compositionis, vel inclinationis, ut dictum est. Sic Genus non est formaliter significatio, sed qualitas significationis ipsam contrahens, et disponens.

Item sicut modus consequitur Verbum compositionis , sic Gemis consequitur Verbum ratione significationis. Et vocatur iste modus significandi, Genus a generando dictum, quia vox unius generis generatur a voce alterius generis : ut vox Passiva generata a voce Activa.

Quod autem aliquod Verbum sit generis Activi, vel Passivi, vel neutri, et sic de caeteris ; hoc maxime a parte vocis AdminBookmark attenditur. Et hoc etiam patet per Donalum,qui tali modo deffinit Genus Activum, dicens quod Genus Activum est quod definit in o, et potest accipere r, super o, et facere ex se Passivum. Et quia Verbum per vocis terminationem, non magis determinat sibi actionem, quam passionem : ideo dubium est, quare Verbum sub terminatione vocis in o, magis debet esse Activi generis, quam Passivi, et sic de caeteris.

Unde dicendum est, quod cum genus Verbi, sit ratio significandi dependentiam rei Verbi post se ad obliquum, sub ratione termini, ut dictum est ; et cum hujusmodi dependentia sit aliquando actione conjuncta, ut amo te ; et aliquando passione conjuncta, ut amor a te ; aliquando tam actione, quam passione conjuncta, ut criminor, amplector; aliquando neutro, ut spiro,vivo; aliquando actione conjuncta, deposita passione, aut e converso, ut loquor, irascor, inde est, quod quoddam Genus est Activum, quoddam Passivum : et sic de caeteris. Sed oportet praeter hoc ad vocis terminationem attendere,si velimus genera Verborum servare.

Dicendum ergo quod illud Verbum est Activum, seu activi generis, quod sub te minatione vocis in o, potest mutari in r, et frequentius actionem significat, ut amo, lego. Et dicitur frequentius propter ista verba, timeo, liceo, metuo, et hujusmodi, quae sub voce Activa modum passionis significant.

Verbum Passivi generis est, quod sub terminatione vocis in r, potest mutari in o, et frequentius passionem significat, ut amor, tegor. Et dico frequentius propter liceor, et hujusmodi, quae sub voce Passiva actionem significant.

Verbum Neutri generis est, quod sub terminatione vocis in o, non potest mutari in r et sub indifferentia, vel indeterminatione, actionem,vel passionem significat; ut curro,

ferveo,vivo : ita quod respiciendo ad omnia verba neutri generis, quaedam significant actionem tantum, ut curro ; quaedam passionem tantum, ut ferveo : quaedam neutrum, ut sto, vivo.

Verbum Deponentis generis est, quod sub terminatione vocis in r, non potest mutari in o, et consignificat actionem deposita passione: ut luctor, loquor, sequor, vereor, lucror, laetor, fruor, et alia multa ejus generis.Vel passionem deposita actione: quorum solum duo inveniuntur, patior scilicet, et nascor, et non differunt a praedictis generibus, nisi penes vocis terminationem.

Verbum Communis generis est, quod sub terminatione vocis in r, non potest mutari in o, et consignificat actionem, et passionem simul: quorum novem inveniuntur,scilicet criminor, amplector, osculor, interpretor, moro ,veneror, largior, experior, hortor, et alia nonnulla deponentia,quae apud Auctores etiam inveniuntur in passiva significatione, ut comitor, etc. Et notandum,quod sicut modo finito Verbi, correspondet ratio principii in supposito : sic generi in Verbo correspondet ratio termini in obliquo.

Ex dictis concludo, quod Verbum praeter numerum, et personam, habet tot modos significandi respectivos, quibus dependet post se ad obliquum, quot habet, quibus dependet ante se ad suppositum, secundum similitudinem se habentes. Quod patet,quia sicut Verbum per modum esse requirit modum entis in supposito : sic per eumdem modum esse exigit modum entis in obliquo. Et sicut Verbum per compositionem exigit modum per se stantis in supposito ; sic per significationem accidentalem exigit modum per se stantis in obliquo.

Item sicut Verbum per modum distantis exigit modum per se stantis pro supposito ; ita per eumdem modum esse exigit modum entis in obliquo. Et sicut Verbum per modum compositionis exigit modum entis per se stantis in ratione principii in supposito ; sic per modum generis exigit modum entis per se stantis, in ratione termini in obliquo. Item sicut Verbum per modos proportionales casibus modo Verbi superadditos, exigit in supposito rationem principii, aliter, et aliter conjunctam, et ex consequenti aliud et aliud suppositum ; sic etiam Verbum per modos proportionales casibus generi Verbi superadditos Verbum exigit in obliquo rationem termini, aliter et aliter conjunctam : et ex consequenti alium, et alium obliquum.

Notandum ergo, quod sicut inter modos significandi Verbi, quibus dependet ante se ad suppositum, modus dependendi ad Nominativum videtur esse principalis. Unde constructio intransitiva Verbi cum Nominativo, a parte ante, maxime videtur esse intransitiva, quae potior est aliis : et quia sola perfecta sit inter alios modos transeundi, et dependendi: et a parte post, ad obliquum modus dependendi, et transeundi ad Activum, videtur esse principalis. Unde et constructio transitiva Verbi, et Participii cum Activo maxime videtur esse transitiva : quae maxime est evidens inter alias constructiones transitivas. Et hoc attendentes Grammatici, posuerunt quaedam verba transitiva dictum modum transeuntis habentia, ut amo, lego. Quaedam autem absoluta, id est, hujusmodi dependentia, et transitione privata, ut sto, curro, vivo, ambulo, sedeo, spiro, et hujusmodi.