TRACTATUS DE MODIS SIGNIFICANDI, SIVE GRAMMATICA SPECULATIVA

 PROOEMIUM AUCTORIS

 CAPUT I.

 CAPUT II

 CAPUT III

 CAPUT IV

 CAPUT V

 CAPUT VI

 CAPUT VII De modis significandi activis In speciali

 CAPUT VIII

 CAPUT IX

 CAPUT X.

 CAPUT XI.

 CAPUT XI I.

 CAPUT XIII

 CAPUT XIV

 CAPUT XV De specie accidentali nominis

 CAPUT XVI De genere accidentali Nominis

 CAPUT XVII De numero accidentali Nominis

 CAPUT XVIII

 CAPUT XIX De casu grammaticali Nominis

 CAPUT XX

 CAPUT XXI

 CAPUT XXII

 CAPUT XXIII

 CAPUT XXIV De significatione propria Pronominis

 CAPUT XXV

 CAPUT XXVI

 CAPUT XXVII

 CAPUT XXVIII

 CAPUT XXIX

 CAPUT XXX De Genere accidentali Verbi

 CAPUT XXXI. De persona, Numero, et Figura Verbi

 CAPUT XXXII. De Tempore Verbi

 CAPUT XXXIII

 CAPUT XXXIV

 CAPUT XXXV

 CAPUT XXXVI

 CAPUT XXXVII

 CAPUT XXXVIII

 CAPUT XXXIX

 CAPUT XL

 CAPUT XLI

 CAPUT XLII

 CAPUT XLIII.

 CAPUT XLIV.

 CAPUT. XLV.

 CAPUT XLVI.

 CAPUT XLVII.

 CAPUT XLVIII

 CAPUT XLIX.

 CAPUT L.

 CAPUT LI

 CAPUT LII

 CAPUT LIII

 CAPUT LIV De Perfectione Sermonis

CAPUT XXXII. De Tempore Verbi

Ultimo de Tempore dicendum est. Juxta quod est sciendum, quod sicut In re extra, tempus consequitur Ipsum modum esse, sicut mensura mensuratum ; sic modus temporis secundum esse rationis, consequitur modum esse, qui est modus fluxus, et successionis.

Tempus ergo, ut est accidens Verbi, est modus significandi accidentalis Verbi, quo mediante, Verbum citra rem, modum temporis consignificat. Et secundum diversitatem hujusmodi, vel proprietatis, Tempus per tres differentias distinguitur, scilicet per praesens,praeteritum,et futurum.Tempus praesens est modus significandi rem Verbi, prout cadit sub differentiam praesentis temporis. Tempus praeteritum est modus signiflcandi rem Verbi, prout cadit sub differentiam praeteriti temporis.Tempus futurum est modus significandi rem Verbi, prout cadit sub differentiam futuri temporis.

Et si Instetur, Deus est ; Deus Intelligit : tamen esse, et Intelligere Dei non cadit sub aliquam differentiam temporis ; ergo non semper Verbum modum, et differentiam temporis requirit. Respondetur quod licet esse et Intelligere Dei, non cadant sub aliquam differentiam temporis, tamen cadunt sub aliquam differentiam aeternitatis, secundum nostram apprehensionem, ut dictum est superius .

Notandum, quod tempus non est accidens respectivum Verbi, cum secundum ipsum non dependeat ante se ad suppositum : nec post se ad obliquum. Potest tamen respectu Adverbiorum temporalium dici accidens respectivum ; quia incongrue dicitur, fortasse Socrates currit cras, vel Plato disputat heri. Et sic patent modi significandi Verbi essentiales, et accidentales declarativi, qui sunt, et quot sunt, et a quibus proprietatibus oriuntur.