38

μάταια πονοῦντες ἐλεγχθήσεσθε. πᾶσαν γὰρ ὑμῶν τὴν βουλὴν ἣν ἂν βουλεύσησθε, διασκεδάσει κύριος, καὶ λόγον ὃν ἐὰν λαλήσητε ἀπειλοῦντές τινα πράξειν ἐναντία τῷ Ἐμμανουὴλ οὐ μὴ ἐμμείνῃ ὑμῖν. καὶ ταῦτά φαμεν, ἐπεὶ μεθ' ἡμῶν ἐστιν ὁ Ἐμμανουήλ. ταῦτα μὲν οὖν πρὸς τὰ ἔθνη ἐκ προσώπου τῶν προφητῶν λέλεκται, μεταβαλὼν δὲ πάλιν ὁ λόγος περὶ τῶν μηδέπω βουληθέντων τὸν Ἐμμανουὴλ ἐπικαλέσασθαι τάδε φησίν. 1.51 Προσφωνήσας ὁ λόγος τοῖς ἔθνεσιν ἐπιγνῶναι τὸν Ἐμμανουὴλ μεταβαίνει ἐπὶ τὸν Ἰουδαίων λαόν, ἐλέγχων αὐτὸν ὡς ἀπειθοῦντα τῇ ἰσχυρᾷ χειρί· καλούμενοι γὰρ ὑπ' αὐτῆς, δέον ὑπακούειν, οἱ δὲ ἠπείθουν καὶ ἀντέλεγον. διό φησιν· Οὕτως λέγει κύριος τοῖς ἀπειθοῦσι τῇ ἰσχυρᾷ χειρὶ καὶ τοῖς βαδίζουσιν οὐ τὴν ὁδὸν τὴν εὐθεῖαν καὶ «βασιλικὴν» τῷ θεῷ φίλην, ἀλλὰ τὴν πορείαν τῆς ὁδοῦ τοῦ λαοῦ τούτου· μὴ εἴπητέ φησι σκληρὸν εἶναι τὸν λόγον τὸν περὶ τοῦ ἀποστῆναι δεῖν ἀπὸ τῆς πορείας τοῦ λαοῦ τούτου· ὁ γὰρ λαὸς οὗτος σκληρὸν αὐτὸν νομίζει, ὑμεῖς δὲ οἱ ἀποστάντες τῆς πορείας τοῦ λαοῦ τούτου, μὴ λέγετε τοῦτο εἶναι σκληρόν. εἰ δὲ ἐπιβουλεύοιεν ὑμῖν ὡς ἀποστάταις οἱ τοῦ λαοῦ τοῦ ἀπίστου, ἀλλ' ὑμεῖς τὸν φόβον αὐτοῦ μὴ φοβηθῆτε μηδὲ ταράττεσθε ὑπ' αὐτῶν ἐλαυνόμενοι καὶ διωκόμενοι, μόνον δὲ τὸν κύριον τῶν δυνάμεων ἁγιάζοντες ἐπιγράφεσθε ἑαυτῶν φόβον· «ἀρχὴ γὰρ σοφίας φόβος κυρίου». καὶ διὰ τούτου πᾶς ὁ ἐξ ἀνθρώπων ἀπελαύνεται φόβος. Ὁ Σύμμαχος τοῦτον ἐξέδωκεν τὸν τρόπον· τάδε φησὶ εἶπε κύριος πρός με ὡς ἐν κράτει τῆς χειρὸς καὶ ἀπέστησέ με μὴ πορεύεσθαι τῇ ὁδῷ τοῦ λαοῦ τούτου λέγων· οὐκ ἐρεῖτε ἄνταρσις εἰς πᾶν ὃ ἐὰν εἴπῃ ὁ λαὸς οὗτος ἄνταρσις. ὃ δὲ λέγει τοιοῦτόν ἐστι τῇ ἑαυτοῦ χειρὶ ὁ κύριος ἐπιλαβόμενος ἀπέστησε καὶ ἀφώρισε τὸν ἑαυτοῦ προφήτην, ἐμὲ τοῦ μὴ τὴν αὐτὴν ὁδὸν βαδίζειν τῷ ἀπίστῳ τούτῳ λαῷ τῷ μὴ βουληθέντι τὸν Ἐμμανουὴλ ἐπικαλέσασθαι. ἀπέστησε δέ με λέγων· οὐκ ἐρεῖτε ἄνταρσις· οὗτοι μὲν γὰρ οἱ τὸν Ἐμμανουὴλ ἐπικαλέσασθαι παραιτησάμενοι ἄνταρσιν ἡγοῦνται τὴν ὑμετέραν ἐξ αὐτῶν ἀναχώρησιν, ὑμεῖς δὲ οὐκ ἐρεῖτε τοῦτο. Εἰ δὲ μόνον αὐτὸν ἔχοις σεαυτοῦ φόβον, εἴης τε πεποιθὼς ἐπ' αὐτῷ, θάρσει, εὖ εἰδώς, ὅτι ἔσται σοι εἰς ἁγίασμα, ὡς μηκέτι δεῖσθαι τοῦ σωματικοῦ ἁγιάσματος. ἁγίασμα δὲ ἐκαλεῖτο παρ' Ἑβραίοις ὁ πάλαι συνεστὼς παρ' αὐτοῖς νεὼς καὶ τούτου τὰ ἐνδοτάτω. ἔσται τοίνυν σοι τῷ ἐλαυνομένῳ μὲν ὑπ' ἐκείνων, πεποιθότι δὲ ἐπὶ τὸν κύριον ἁγίασμα, οὐχ ὁ σωματικὸς ναός, ἀλλ' αὐτὸς ὁ κύριος ἁγιάζων σε, ἐὰν πεποιθὼς ᾖς ἐπ' αὐτόν. διὸ μηδὲν φοβούμενος τὸν λαὸν τοῦτον, ἀναχώρει αὐτοῦ, πίστευε δὲ καὶ θάρσει τῷ σῷ φόβῳ· ἕξεις γὰρ αὐτὸν ἁγίασμα, οὐχὶ δὲ ὡς λίθῳ προσκόμματος προσκόψεις ἐν αὐτῷ οὐδὲ συναντήσεις αὐτῷ ὡς πέτρας πτώματι· τοιοῦτος γὰρ ἔσται τῷ οἴκῳ Ἰακὼβ διὰ τὴν ἀπιστίαν αὐτῶν· ὡς γὰρ ἐν παγίδι καὶ ἐν κοιλάσματι οἰκοῦντες οἱ ἐν Ἰερουσαλὴμ διὰ τὸ «ἀπειθεῖν» «τῇ ἰσχυρᾷ χειρὶ» τοῦ κυρίου ἔσχον αὐτὸν λίθον προσκόμματος καὶ πέτραν πτώσεως, μὴ ὄντα τῇ φύσει τοιοῦτον· τοῖς γὰρ πιστεύουσιν εἰς αὐτὸν ἁγίασμα τυγχάνει. ὁρᾷς ὅπως αὐτὸν τὸν κύριον λίθον προσκόμματος καὶ πέτραν σκανδάλου ὀνομάζει. καὶ τοιοῦτον μὲν ἔσεσθαι αὐτόν φησι τοῖς καθημένοις ἐν Ἰερουσαλὴμ καὶ τοῖς δυσὶν οἴκοις Ἰσραήλ, τοῖς δὲ εἰς αὐτὸν πεπιστευκόσιν ἁγίασμα ἔσεσθαι διδάσκει. πῶς οὖν ἐγένετο λίθος προσκόμματος καὶ πέτρα σκανδάλου τοῖς εἰρημένοις ὁ Ἐμμανουὴλ ἢ διὰ τῆς ἐκ παρθένου κυήσεως; ὅθεν καὶ ὁ θεῖος Ἀπόστολος ταῦτα διδάσκων ἔλεγεν· «Ἰουδαίοις μὲν σκάνδαλον, ἔθνεσι δὲ μωρία». δύο δὲ ἦσαν οἶκοι Ἰσραήλ· εἷς μὲν ὁ τῶν ἐν αὐτοῖς ἀρχόντων, θάτερος δὲ ὁ τῶν ἀρχομένων. τούτοις δὲ τοῖς δυσὶν οἴκοις, δηλαδὴ ἀθρόως τῷ ὅλῳ ἔθνει ἄρχουσί τε καὶ ἀρχομένοις, τὸν κύριον αὐτὸν εἰς παγίδα καὶ εἰς σκάνδαλον ἔσεσθαί φησιν. 1.52 Ἀντὶ τοῦ· Τότε φανεροὶ ἔσονται οἱ σφραγιζόμενοι τὸν νόμον τοῦ μὴ μαθεῖν, ὁ Σύμμαχος ἡρμήνευσεν οὕτως· δῆσον μαρτύριον,