1

 2

 3

 4

 5

 6

 7

 8

 9

 10

 11

 12

 13

 14

 15

 16

 17

 18

 19

 20

 21

 22

 23

 24

 25

 26

 27

 28

 29

 30

 31

 32

 33

 34

 35

 36

 37

 38

 39

 40

 41

 42

 43

 44

 45

 46

 47

 48

 49

 50

 51

 52

 53

 54

 55

 56

 57

 58

 59

 60

 61

 62

 63

 64

 65

 66

 67

 68

 69

 70

 71

 72

 73

 74

 75

 76

 77

 78

 79

 80

 81

 82

 83

 84

 85

 86

 87

 88

 89

 90

 91

 92

 93

 94

 95

 96

 97

 98

 99

 100

 101

 102

 103

 104

 105

 106

 107

 108

 109

 110

 111

 112

 113

 114

 115

 116

 117

 118

 119

 120

 121

 122

 123

 124

 125

 126

 127

 128

 129

 130

 131

 132

 133

 134

 135

 136

 137

 138

 139

 140

 141

 142

 143

 144

 145

 146

 147

 148

 149

 150

 151

 152

 153

 154

 155

 156

 157

 158

 159

 160

 161

 162

 163

 164

 165

 166

 167

 168

 169

 170

 171

 172

 173

 174

 175

 176

 177

 178

 179

 180

 181

 182

 183

 184

 185

 186

 187

 188

 189

 190

 191

 192

 193

 194

 195

 196

 197

 198

 199

 200

 201

 202

 203

 204

 205

 206

 207

 208

 209

 210

 211

 212

 213

 214

 215

 216

 217

 218

 219

 220

 221

 222

 223

 224

 225

 226

 227

 228

 229

 230

 231

 232

 233

 234

 235

 236

 237

 238

 239

 240

 241

 242

 243

 244

 245

 246

 247

 248

 249

 250

 251

 252

 253

 254

 255

 256

 257

 258

 259

 260

 261

 262

 263

 264

 265

 266

 267

 268

 269

 270

 271

 272

 273

 274

 275

 276

 277

 278

 279

 280

193

ἐγκαλυπτόμενοι ὡς εἰδότες μέν τι οὐ βούλομαι δὲ λέγειν· οὔτε γὰρ ἠνωτίσασθε οὔτε ἔγνωτε ἀπ' ἀρχῆς τούτων οὐδέν. ἐγὼ δὲ καὶ προεῖπον καὶ προαπήγγειλα διὰ τῶν ἐμαυτοῦ προφητῶν, ἀλλὰ καὶ ἔργοις ἐνεδειξάμην θεϊκῆς δυνάμεως πράξεις, ὧν ὑμεῖς μάρτυρες, οἷς ταῦτα προσδιαλέγομαι, οἳ τὰ Μωσέως λόγια μεμαθηκότες, ὡς ὁμολογεῖν ὑμᾶς κἂν μὴ βούλοισθε μὴ εἶναι πλὴν ἐμοῦ θεὸν ἕτερον. καθ' ὃν γὰρ καιρὸν παρεῖχον ὑμῖν ὁρᾶν «τὰς» τῆς ἐμαυτοῦ θεότητος «ἀρετὰς» τὰς ἐν Αἰγύπτῳ φέρε ἢ τὰς ἐπὶ τῆς ἐρυθρᾶς θαλάσσης ἢ τὰς ἐπὶ τῆς ἐρήμου, ἐφ' ἧς μυρία θαύματα ἐνεδειξάμην. οὐδεὶς ἦν σὺν ἐμοὶ τούτων οὐδ' ἔτι πρότερον, οὐκ ἀπ' ἀρχῆς φησι, τοῦτ' ἔστι πρὸ τῶν τοῦ κατακλυσμοῦ χρόνων, καθ' οὓς οὐδ' αὐτῶν τῶν ἀψύχων ξοάνων τέκτονες ὑπῆρχον. καὶ τούτων ὑμεῖς μάρτυρες ὡς οὐκ ἦσαν τότε, λέγω δὲ κατὰ τὴν ἀρχὴν τῆς τοῦ θνητοῦ βίου συστάσεως, οἱ πλάσσοντες καὶ γλύφοντες θεοὺς οὔπω γλυπτικῆς οὐδὲ πλαστικῆς τέχνης ἐν ἀνθρώποις εὑρημένης. εἰ δὲ καὶ ὀψέ ποτε ἐν τοῖς μετὰ ταῦτα χρόνοις πλεῖστοί τινες ἀνεφύησαν τοιοῦτοι, ἀλλ' αἰσχυνθήσονται πάντες καὶ παύσονται λοιπὸν τῆς πλάνης ἐρυθριῶντες καὶ ἐγκαλυπτόμενοι· εἰ δὲ ἐπιμένοιεν τῇ ἑαυτῶν πλάνῃ, ἀπωλείᾳ παραδοθήσονται κατὰ τὸν τῆς ἐκδικήσεως καιρόν. τέως δὲ ὑμεῖς ἐπὶ τοῦ παρόντος, πρὸς οὓς ὁ παρὼν λόγος. Τί δή ποτε μὴ λογίζεσθε παρ' ἑαυτοῖς, τίς ἡ φύσις τῶν ἐν ἀψύχοις ἀγάλμασι θεοποιουμένων ὑμῖν; ἄρα γὰρ οὐ πρόχειρον τοῖς πᾶσιν ὁρᾶν ὡς «τεκτόνων» εἶεν ἔργα, σκεπάρνοις καὶ τρυπάνοις καὶ τοιούτοις τισὶν ὀργάνοις ἐσκευωρημένα, πένητος καὶ ἐνδεοῦς ἀνδρὸς ἐπίνοια, ὃς δι' ἔνδειαν τροφῆς ἐνεργείας ἄρτου σχολῆς μηχανὴν πλάνης ἐξεύρετο; τί δὲ μὴ λογίζεσθε, τίς θεοῦ φύσις καὶ εἰ θεὸς τροφῆς δεῖται καὶ εἰ μὴ θυόντων ὑμῶν πεινήσει, ἄρα καὶ ἀσθενήσει μὴ τραφεὶς ὁ θεός, ἢ κατὰ τὸν Σύμμαχον· πεινάσει καὶ ἀσθενήσει καὶ ἀτονήσει καὶ οὐ πίεται ὕδωρ. διὰ τί γάρ φησι μὴ καὶ ὕδωρ πίεται, εἰ ὅλως ἐν χρείᾳ ποτοῦ καθέστηκεν, εἰ δὲ μηδενὸς τούτων ὁμοίως ἀλόγῳ θρέμματι μεθέξει; τί δή ποτε πεπλάνησθε, ὦ μάταιοι, ταῦτα καὶ τὰ τούτοις ἀδελφὰ εἰς ἔλεγχον τῆς τῶν ξοάνων ἀδρανείας; ∆ιελθὼν πρὸς τοὺς εἰδωλολάτρας τοῦ Ἰουδαίων ἔθνους ἐπιλέγει· Μνήσθητι ταῦτα, Ἰακὼβ καὶ Ἰσραήλ, ὡς ἐπιλελησμένων δὲ καὶ δεομένων τῆς τούτων ὑπομνήσεως διὰ παχύτητα λογισμοῦ ταῦτά φησιν. εἶθ' ὑπομιμνῄσκει τὸν Ἰσραὴλ λέγων· ὅτι παῖς μου εἶ σύ· ἔπλασά σε εἰς τὸ εἶναί σε παῖδά μου. διόπερ ὀφείλεις τῆς σαυτοῦ μνημονεύειν ἀξίας καὶ πλάσμα θεοῦ ὢν αὐτὸς μὴ καθύβριζε σεαυτὸν ἄψυχον ὕλην χερσὶ βαναύσων ἀνδρῶν πεπλασμένην σεαυτοῦ προτιμῶν καὶ θεοποιῶν. εἶτα προτρέπων σπεύδειν ἐπὶ μετάνοιαν ἐπαγγέλλεται, εἰ ἐπιστρέψειαν ἄφεσιν αὐτοῖς τῶν προτέρων ἁμαρτημάτων παρέξειν. διό φησιν· ἀπήλειψα, ἀντὶ τοῦ· ἀπαλείψω, ὡς νεφέλην τὰς ἀνομίας σου καὶ ὡς γνόφον τὰς ἁμαρτίας σου, καὶ προστίθησιν· ἐπιστράφητι πρός με, καὶ λυτρώσομαί σε ὡς ἀπεστραμμένῳ καὶ τοῖς πολεμίοις ἐκδεδομένῳ. Καὶ τοῦτο φήσας εἶτα προορῶν ὁ προφήτης πολλοὺς ἐξ αὐτῶν ὑπακουσομένους τῷ προφητικῷ λόγῳ ἐνατενίσας τούτοις χαίρειν τοὺς οὐρανούς, λέγω δὲ τὰς οὐρανίους δυνάμεις ἐπὶ τῇ τούτων σωτηρίᾳ, προσφωνεῖ λέγων· εὐφράνθητε, οὐρανοί, ὅτι ἠλέησεν ὁ θεὸς τὸν Ἰσραήλ, ὡς ἂν «χαρᾶς ἐν οὐρανῷ γενησομένης ἐπὶ τοῖς μέλλουσι μετάνοιαν» τῶν προτέρων κακῶν ποιεῖσθαι, ἀλλὰ καὶ σαλπίσατέ φησι τὰ θεμέλια τῆς γῆς, ἢ κατὰ τοὺς λοιποὺς ἑρμηνευτάς· ἀλαλάξατε τὰ κατώτατα τῆς γῆς· εἰ γάρ τινές εἰσιν αἱ τὴν γῆν αὐτὴν ὑποστηρίζουσαι θεῖαι δυνάμεις, καὶ αὗται ἀλαλαγμὸν καὶ ὕμνον ἀναπεμπέτωσαν τῷ θεῷ. εἰκὸς δὲ θεμέλια γῆς χρηματίζειν τοὺς προφήτας αὐτοὺς καὶ πάντας τοὺς δικαίους καὶ θεοφιλεῖς ἄνδρας· τοῦτο γοῦν ἐδίδασκεν ὁ Ἀπόστολος φήσας· «ἐποικοδομηθέντες ἐπὶ τῷ θεμελίῳ τῶν ἀποστόλων καὶ προφητῶν». ἀλλὰ καὶ τὰ ὄρη βοάτωσάν φησιν εὐφροσύνης ἀφιέντα φωνὰς καὶ οἱ βουνοὶ δὲ καὶ πάντα τὰ ξύλα τὰ ἐν αὐτοῖς ὁμοίως