242

πνεῦμα καὶ ἣν ἐγὼ ἐποίησα πνοήν, δι' ἧς «ὁ ἄνθρωπος γέγονεν εἰς ψυχὴν ζῶσαν», οὐκ εἰς τὸν αἰῶνα ὀργισθήσομαι. Εἰ γὰρ καὶ πρὸς βραχύν τινα καιρὸν διά τινας ἐξ ἀνθρωπίνης ἀσθενείας ἐπιγενομένας ἁμαρτίας ἐλύπησα τοὺς ἡμαρτηκότας καὶ ἐπάταξα, οἷα «πατὴρ υἱοὺς παιδεύων»· «ὃν γὰρ ἀγαπᾷ κύριος παιδεύει, μαστιγοῖ δὲ πάντα υἱὸν ὃν παραδέχεται». ἀλλ' ἐπειδήπερ συναίσθησιν λαβόντες τῆς ἐμῆς παιδείας, «ἐλυπήθητε» «τὴν κατὰ θεὸν λύπην» καὶ ἐπορεύθητε στυγνοὶ μεταμεληθέντες· τούτου χάριν τὴν ἐπιστροφὴν καὶ τὴν μετάνοιαν ὑμῶν θεασάμενος καὶ τὰς μετὰ ταῦτα πράξεις καὶ τοῦ βίου τὰς ὁδούς, ἰασάμην ὑμᾶς καὶ παρεκάλεσα δοὺς παράκλησιν ἀληθινήν· πάντα γὰρ παρ' ἐμοῦ εἰς τοὺς ἐμοὺς οἰκείους χορηγούμενα ἀληθινὰ τυγχάνει. διόπερ τοῖς ἐκ τῆς ἐμῆς παιδείας σωφρονισθεῖσι παράκλησιν ἀληθινὴν ἔδωκα καὶ εἰρήνην οὐχ ἁπλῆν τινα καὶ πρόσκαιρον, ἀλλὰ πολυπλασιαζομένην ὡς καὶ ἀπὸ τῶν ἐγγὺς ἔχειν αὐτὴν καὶ ἀπὸ τῶν πόρρω καὶ μακρὰν ἀπῳκισμένων. ταῦτ' ἐπαγγειλάμενος ὁ τεθεολογημένος κύριος ἐπιλέγει· Ἰάσομαι αὐτούς, τοῖς τὰς ψυχὰς κεκακωμένοις καὶ τὴν καρδίαν τὴν παρ' αὐτοῦ ἴασιν ὑπισχνούμενος. καὶ τοῦτο τέλος ἐπήγαγε τοῖς ἐκ τῆς τοῦ θεοῦ παιδείας ὠφελημένοις. Οἱ δὲ μὴ τοιοῦτοί φησιν, ἀπομείναντες δὲ ἄδικοι καὶ ἀσεβεῖς κλυδωνισθήσονται καὶ ἀναπαύσασθαι οὐ μὴ δύνωνται. εἶτ' ἐπειδὴ οὐκ ἔχει φύσιν τοὺς ἀπαλλοτριωθέντας τοῦ θεοῦ χαρᾶς μεταλαμβάνειν, ἐπενήνεκται τοῖς πᾶσι τό· οὐκ ἔστι χαίρειν τοῖς ἀσεβέσι, λέγει κύριος, κατὰ δὲ τὸν Σύμμαχον· οἱ δὲ ἀσεβεῖς ὡς θάλασσα ἐκβρασσομένη· ἡσυχάσαι γὰρ οὐ δυνήσονται, καὶ ἐκβρασθήσονται παρὰ τὰ ὕδατα αὐτῆς καὶ καταπάτημα καὶ πηλός. οὐκ ἔστιν εἰρήνη, εἶπεν ὁ θεός μου, τοῖς ἀσεβέσιν. ἔνθα πάλιν τηρητέον, ὅπως τὸ πλῆθος τῶν ἀσεβῶν θαλάσσῃ ἐκβρασσομένῃ παρείκασε καὶ «θαλάσσῃ κυμαινούσῃ» καὶ ταραττομένῃ. διό φησιν ὡς θάλασσα ἐκβρασσομένη· ἡσυχάσαι γὰρ οὐ δυνήσονται, ἀλλὰ καὶ τὰ ὕδατα τῆς τοσαύτης θαλάσσης πηλοῦ πατήματι ἐοικέναι φησί. καὶ ὁ Ἀκύλας ὁμοίως καὶ οἱ ἀσεβεῖς ὡς θάλασσα ἐκβράσσουσα, ὅτι ἡσυχάσαι οὐ δυνήσονται, καὶ ἐκβράσσει ὕδατα αὐτῆς ὡς πάτημα καὶ πηλὸν εἴρηκεν, ὥστε εἰ λέγοιτό ποτε ὡς περὶ θαλάσσης Αἰγύπτου ἢ περὶ ὑδάτων τινῶν μνημονευτέον τῶν προκειμένων χρησίμων ὄντων εἰς τὴν ἐκείνων ἑρμηνείαν. 2.47 Θεραπεύσας ὁ λόγος τοὺς ἐν τῷ πλήθει τοῦ λαοῦ «ταπεινοὺς καὶ συντετριμμένους τῇ καρδίᾳ» μεταβαίνει πάλιν ἐπὶ τὸ τάγμα τῶν ἐν αὐτοῖς ἀσεβῶν, καθ' ὧν ἐξενήνεκται τὴν προλεχθεῖσαν ἀπόφασιν δι' ἧς ἔφη· «οὐκ ἔστι χαίρειν τοῖς ἀσεβέσιν, εἶπεν ὁ θεός»· ἐχρῆν γὰρ ἡμᾶς διδαχθῆναι, τίνες ποτ' ἦσαν οἱ ἀσεβεῖς οὗτοι καὶ τὰ αἴτια τῆς κατ' αὐτῶν ἀποφάσεως. ταῦτα δὴ οὖν ταῦτα προστάττει τῷ προφήτῃ σὺν πάσῃ παρρησίᾳ καὶ μετὰ φωνῆς ἰσχυρᾶς εἰς φανερὸν ἀγαγεῖν μηδὲν φόβῳ θανάτου ἤ τινος ἄλλης ἀνθρώπων ἀπειλῆς ὑποστείλασθαι καὶ ἀποκρύψαι τοῦ θεοῦ τὸ κήρυγμα. διὸ σάλπιγγος δίκην τῆς πάντων μουσικῶν ὀργάνων μεγαλοφωνοτάτης εἰς ἐξάκουστον αὐτῶν τῶν ἐλεγχομένων ἀναβοῆσαι προστάττει καὶ τοῦ θεοῦ τοὺς λόγους ἐξειπεῖν τοῖς μὲν οὖν εὐαγγελισταῖς τοῦ σωτηρίου λόγου διὰ τῶν ἔμπροσθεν ἐλέγετο· «ἐπ' ὄρος ὑψηλὸν ἀνάβηθι, ὁ εὐαγγελιζόμενος Ἰερουσαλήμ· ὑψώσατε, μὴ φοβεῖσθε», ἐνταῦθα δὲ οὐκ «ἐπὶ ὄρος ὑψηλὸν ἀναβαίνειν» ὁ προφήτης κελεύεται· οὐδὲ γὰρ ἦσαν ἐν ὕψει, οἷς ταῦτα προσεφώνει· τὸ διαβοῆσαι μόνον ἐν ἰσχύι καὶ μὴ φείσασθαι, οἷα εἰς ὦτα κωφῶν λαλοῦντα προστάττεται καὶ δίκην σάλπιγγος ὑψῶσαι τὴν φωνήν. σάλπιγξ δὲ πολέμου σημεῖον. ὡς δὲ πρὸς πολέμιον τὸν ἀσεβῆ καὶ ἁμαρτωλὸν τῇ βοῇ χρήσασθαι κελεύει, ὡς ἂν καθάψοιτο τῆς τῶν ἀκουόντων διανοίας καὶ τρώσειεν αὐτὴν τῷ πληκτικωτάτῳ λόγῳ. φησὶ δὲ ἑξῆς· καὶ ἀνάγγειλον τῷ λαῷ μου τὰ ἁμαρτήματα αὐτῶν, εἰς κατάκρισιν λαὸν αὐτοῦ ὀνομάζων τὸν ἁμαρτωλόν, ὃν ἐγὼ μέν φησιν