109

διασωθέντες ἐξ αὐτῶν ἐκείνων εὐλογήσουσί σε, ἢ κατὰ τοὺς λοιποὺς ἑρμηνευτάς· δοξάσουσί σε. εἰσὶ δ' οὗτοι λαὸς ὁ διὰ σὲ πτωχεύσας κατὰ τὸν πρότερον αἰῶνα καὶ πόλεις τῶν πάλαι ἀδικουμένων ἀνθρώπων, οὓς ἠδίκουν οἱ διῶκται τῆς θεοσεβείας. οὗτοι εὐλογήσουσί σε ἐν τῇ ἐκκλησίᾳ σου ἐν διαφόροις πολιτεύμασιν ἐξετασθέντες καὶ δικαίως εὐλογήσουσιν, ἐπειδήπερ ἐγένου πάσῃ πόλει ταπεινῇ βοηθὸς καὶ τοῖς ἀθυμήσασι δι' ἔνδειαν σκέπη. καὶ ὅτε γὰρ ἦσαν ταπεινοὶ καὶ ἐν ἀθυμίᾳ καὶ ἐνδείᾳ πάσης τρυφῆς μεταξὺ τῶν φαύλων ἀναστρεφόμενοι, σὺ αὐτῶν ἦσθα βοηθὸς καὶ σκέπη, ἀλλὰ καὶ διψώντων κατ' ἐκεῖνο καιροῦ, ὡς λέγειν· «ἐδίψησέ σοι ἡ ψυχή μου», καί· «ἐδίψησεν ἡ ψυχή μου πρὸς τὸν θεὸν τὸν ἰσχυρὸν τὸν ζῶντα». σὺ πάλιν ἦσθα πηγὴ δροσίζων αὐτοὺς καὶ ποτίζων τῇ τοῦ ἁγίου πνεύματος ἐπιρροῇ καὶ σὺ τῆς ὀλιγοψυχίας αὐτοὺς ἀνεκτῷ ἐνισχύων αὐτοὺς τῇ δυνάμει τοῦ μονογενοῦς σου λόγου. Ἵνα δὲ μὴ περὶ αὐτῶν ταῦτα λέγεσθαι ὑπολάβωσιν Ἰουδαίων παῖδες ἀναγκαίως τὴν εἰς πάντα τὰ ἔθνη χυθεῖσαν τοῦ Χριστοῦ χάριν, ἐπιφέρει λέγων· καὶ ποιήσει κύριος σαβαὼθ πᾶσι τοῖς ἔθνεσιν ἐπὶ τὸ ὄρος τοῦτο. τί δὲ ποιήσει, κατὰ μὲν τοὺς λοιποὺς ἑρμηνευτὰς ποτὸν ἑξῆς εἴρηται, κατὰ δὲ τοὺς Ἑβδομήκοντα· πίονταί φησιν εὐφροσύνην, πίονται οἶνον· συμπόσιον τοίνυν οὐ τῷ Ἰσραὴλ οὐδὲ τῷ Ἰουδαίων λαῷ, πᾶσι δὲ τοῖς ἔθνεσι παρασκευάσειν τὸν κύριον ἐν τούτοις θεσπίζει. οὐκ ἐν κοιλώμασι γῆς οὐδ' ἐν φάραγξιν οὐδ' ἐν πεδιάσιν, ἀλλ' οὐδ' ἐν πολλοῖς ὄρεσιν οὐδ' ὡς ἔτυχεν ἐπί τινος ἑνὸς ὄρους, ἀλλ' ἐν ἐκείνῳ, ὅπερ δεικνὺς ἔλεγεν· ἐπὶ τὸ ὄρος τοῦτο. ποῖον δὲ ἦν τοῦτο ἢ περὶ οὗ μικρῷ πρόσθεν ἔλεγεν· «ὅτι βασιλεύσει κύριος ἐν τῷ ὄρει Σιὼν καὶ ἐν Ἰερουσαλὴμ καὶ ἐνώπιον τῶν πρεσβυτέρων αὐτοῦ δοξασθήσεται»· ἐν γὰρ τῷ ὄρει τῆς αὐτοῦ βασιλείας, ἐν ᾧ καὶ τὴν δόξαν ἑαυτοῦ τοῖς αὐτοῦ «πρεσβυτέροις» παρέξει, ἐκεῖ τὸ συμπόσιον καὶ τοῖς ἔθνεσι παρασκευάσας τὸ τῆς ἀθανασίας αὐτοῖς ποτὸν δωρήσεται. διὸ λέλεκται· ἐπὶ τὸ ὄρος τοῦτο πίονται εὐφροσύνην, πίονται οἶνον, χρίσονται μύρον. παρίστησι δὲ τὸ ὄρος ὁ Ἀπόστολος εἰπών· «προσεληλύθατε Σιὼν ὄρει καὶ πόλει θεοῦ ζῶντος, Ἰερουσαλὴμ ἐπουρανίῳ καὶ μυριάσιν ἀγγέλων, πανηγύρει καὶ ἐκκλησίᾳ πρωτοτόκων ἀπογεγραμμένων ἐν οὐρανοῖς». ἐνταῦθα τοίνυν γενόμενοι οὐχ ὁ Ἰσραήλ, ἀλλ' οἱ ἐξ ἁπάντων τῶν ἐθνῶν καταξιούμενοι τῶν ἐπαγγελιῶν πίονται εὐφροσύνην καὶ πίονται τὸν ἐκ «τῆς ἀληθινῆς ἀμπέλου» οἶνον, περὶ οὗ ὁ σωτὴρ ἔλεγεν· «οὐ μὴ πίω αὐτὸ ἕως ἂν πίω αὐτὸ καινὸν μεθ' ὑμῶν ἐν τῇ βασιλείᾳ τῶν οὐρανῶν». καὶ χρίσονται μύρον οὐκέτι «τὸν ἀρραβῶνα τοῦ ἁγίου πνεύματος» ληψόμενοι, ἀλλ' αὐτοῦ «τοῦ πληρώματος τῆς θεότητος» τοῦ υἱοῦ τοῦ θεοῦ μεθέξοντες, καὶ οὐκέτι «ἐκ μέρους γινώσκοντες καὶ ἐκ μέρους προφητεύοντες», ἀλλ' ἐκ τοῦ τελείου «μέτοχοι τοῦ Χριστοῦ γενησόμενοι», ὡς καὶ αὐτοὺς ἀποφανθῆναι «χρηστοὺς» καὶ «θεοῦ υἱοὺς καὶ κληρονόμους θεοῦ καὶ συγκληρονόμους Χριστοῦ». τούτων δ' εἰκόνας ἡμῖν καὶ σύμβολα ἐν τοῖς μυστηρίοις τῆς καινῆς διαθήκης διὰ τοῦ μυστικοῦ χρίσματος καὶ τοῦ σωτηρίου αἵματος ὁ εὐαγγελικὸς παρέδωκε λόγος, ἵν' ἐν τούτοις δοκιμασθέντες καὶ τῶν κρειττόνων μεταλάβοιμεν. ταῦτα αὐτὰ τὰ εἰρημένα παράδος φησὶ τοῖς ἔθνεσιν· ὁ γὰρ Ἰσραὴλ οὐκ ἄξιος τούτων. ὥσπερ δέ τις παραθήκην ἐν μυστηρίῳ παραδίδωσιν, οὕτω φησὶ τὸν περὶ τῶν λεχθέντων μυστικὸν λόγον· παράδος πᾶσι τοῖς ἔθνεσιν· ἡ γὰρ βουλὴ αὕτη ἐπὶ πάντα τὰ ἔθνη. διόπερ εἰκότως ἐδόξαζεν ὁ προφήτης ἐκπληττόμενος τὴν τοῦ θεοῦ χάριν, ἐν οἷς ἔφασκεν· «ὅτι ἐποίησας θαυμαστὰ πράγματα, βουλὴν ἀρχαίαν ἀληθινήν». τούτοις ἑξῆς, ὅπως τὰ ἔθνη τὰ ἐξ αἰῶνος ἄθεα καὶ ἀνέλπιστα διὰ τὸ εἰδώλοις καὶ δαίμοσι προσανέχειν τεύξεται τούτων, διασαφεῖ λέγων· κατέπιεν ὁ θάνατος ἰσχύσας. ἀλλ' ὅμως ὁ φιλάνθρωπος τῶν ὅλων σωτὴρ ῥυσάμενος τοῦ θανάτου τὰς τῶν ἀνθρώπων ψυχάς, τῆς τε πολυθέου καὶ δαιμονικῆς πλάνης