181

ἀπιστίᾳ οὐδεὶς εὕρηται θεὸς καὶ ἀπὸ τῶν εἰδώλων αὐτῶν οὐκ ἦν ὁ ἀναγγέλλων· ἠλέγχθησαν γοῦν τὸ μηθὲν ὄντες καὶ διὰ τοῦτο μηθὲν δυνάμενοι. διὸ καὶ ἐὰν ἐπερωτήσω αὐτούς Πόθεν εἶεν, οὐδεὶς αὐτῶν ἀπόκρισιν δώσει· δῆλοι γάρ εἰσιν οἱ ποιηταὶ αὐτῶν ἄνδρες χειροτέχναι, ἐπειδὴ πάντα «τὰ εἴδωλα τῶν ἐθνῶν ἔργα χειρῶν» τυγχάνει «ἀνθρώπων». μάτην ἄρα πεπλανῆσθε πάντες ὑμεῖς· διόπερ εἰδέναι ὑμᾶς βούλομαι, ὡς αὐτὸς ἐγὼ τῇ ἐμαυτοῦ ἐκκλησίᾳ τὴν κατὰ πάντων ἀρχὴν δώσω καὶ τὴν ἐξουσίαν τῆς ἐμῆς βασιλείας μόνῃ τῇ ἐμῇ Σιὼν δωρήσομαι καὶ τὴν ἐμὴν Ἰερουσαλὴμ παρακαλέσω τάξων αὐτὴν εἰς ὁδὸν ὑπὲρ τοῦ πάντας τοὺς ὁδεύοντας ἐν αὐτῇ ἐπὶ τὸ τρισμακάριον ὁδεύειν τέλος τὸ ἄγον πρὸς τὸν ἐπὶ πάντων θεὸν καὶ τὴν βασιλείαν αὐτοῦ τὴν ἐπουράνιον. 2.22 Σφόδρα ἀκολούθως τῷ περὶ τῶν εἰδώλων ἐλέγχῳ ἀντιπαρέθηκε τὴν περὶ τοῦ Χριστοῦ προφητείαν καὶ τὴν ταύτῃ παρεπομένην τῶν ἐθνῶν κλῆσιν· ἀλλὰ γὰρ πρὸ τῆς εἰς τοὺς τόπους θεωρίας ἐπιτηρῆσαι ἄξιον, ὡς οὔτε τὸ τοῦ Ἰακὼβ ὄνομα οὔτε τὸ τοῦ Ἰσραὴλ ἐν τῇ προκειμένῃ ἐμφέρεται προφητείᾳ. διὸ οὐδὲ οἱ λοιποὶ ἑρμηνευταὶ οὐδὲ ἡ Ἑβραϊκὴ ἀνάγνωσις ἐμνημόνευσεν αὐτῶν, ἀλλ' ὁ μὲν Σύμμαχος τοῦτον ἐξέδωκε τὸν τρόπον· ἰδοὺ ὁ δοῦλός μου, ἀνθέξομαι αὐτοῦ· ὁ ἐκλεκτός μου, ὃν εὐδόκησεν ἡ ψυχή μου, ὁ δὲ Ἀκύλας· ἰδοὺ ὁ δοῦλός μου ἀντιλήψομαι ἐν αὐτῷ. διὰ μὲν οὖν τῶν ἔμπροσθεν ὁ ἀποστολικὸς χορὸς ὠνομάζετο Ἰακὼβ καὶ Ἰσραήλ, ἐν οἷς εἴρηται· «Σὺ δέ, Ἰακώβ, ὁ παῖς μου, Ἰσραήλ, ὃν ἐξελεξάμην, σπέρμα Ἀβραάμ, ὃν ἠγάπησα».ἐν δὲ τοῖς μετὰ χεῖρας, ἐπειδὴ τὸ κρεῖττον εἰσῆκται πρόσωπον ὡς ἂν μὴ ὁ αὐτὸς εἶναι νομισθείη τοῖς προδηλωθεῖσιν οὐκ ὠνομάσθη οὔτε Ἰακὼβ οὔτε Ἰσραὴλ οὔτε σπέρμα Ἀβραάμ, σαφῶς δὲ περὶ τοῦ Χριστοῦ τοῦ θεοῦ λέλεκται, καθὼς ἐμαρτύρησεν ὁ Εὐαγγελιστὴς τό· ἔδωκα τὸ πνεῦμά μου ἐπ' αὐτόν, καὶ κρίσιν τοῖς ἔθνεσιν ἐξοίσει. καὶ μετὰ πάντα ἐπὶ τῷ ὀνόματι αὐτοῦ ἔθνη ἐλπιοῦσιν, ἃ οὐχ ἥρμοζε τῷ ἀποστολικῷ λέγεσθαι χορῷ· εἰκότως ἄρα ἐν τῇ προκειμένῃ προφητείᾳ τὸ τοῦ Ἰακὼβ ὄνομα καὶ τὸ τοῦ Ἰσραὴλ σεσιώπηται· ἕτερος οὖν τίς ἐστιν ὁ ἐνταῦθα λεγόμενος παῖς τοῦ θεοῦ καὶ ἐκλεκτὸς αὐτοῦ. διὸ πρόσκειται τό· προσεδέξατο αὐτὸν ἡ ψυχή μου· μόνος γὰρ ἦν οὗτος ὁ ἐκλεκτὸς τοῦ θεοῦ, καὶ τοῦτον προσεδέξατο ἡ λεγομένη ψυχὴ τοῦ θεοῦ, συνήθως τῆς θείας γραφῆς τῷ τῆς ψυχῆς ὀνόματι καταχρωμένης ἐπὶ τοῦ θεοῦ, ἐπεὶ καὶ πόδας καὶ χεῖρας καὶ δακτύλους καὶ ὀφθαλμοὺς θεοῦ εἴωθεν ἀνθρωπινώτερον προφέρεσθαι. ἔδωκα τὸ πνεῦμά μου ἐπ' αὐτόν, κρίσιν τοῖς ἔθνεσιν ἐξοίσει. εὕροις δ' ἂν ταῦτα συνῳδὰ τοῖς διὰ τῶν ἔμπροσθεν περὶ τοῦ «ἐκ ῥίζης Ἰεσσαὶ» προελευσομένου τεθεσπισμένοις. ἐκλεκτὸς δὲ οὐκέθ' ὁμοίως τοῖς ἀποστόλοις, ἐπειδὴ μόνῳ αὐτῷ λέλεκται τό· «ὃν ᾑρέτισεν ἡ ψυχή μου», ἀλλὰ καὶ «τὸ πνεῦμα τοῦ θεοῦ ἐπὶ μόνον αὐτὸν ἐπανεπαύσατο»· «ἐν αὐτῷ γὰρ κατῴκησε πᾶν τὸ πλήρωμα τῆς θεότητος σωματικῶς». τὸ δὲ πνεῦμα τὸ δοθὲν ἐπὶ τὸν «ἐκ ῥίζης Ἰεσσαὶ» προελθόντα αὐτὸς ἦν ὁ μονογενὴς τοῦ θεοῦ λόγος, ὃ δὴ καὶ ὁ Ἀπόστολος ἐδήλου φάσκων· «ὁ δὲ κύριος τὸ πνεῦμά ἐστι». διόπερ ὡς μόνος χωρήσας τὸ πνεῦμα τὸ πατρικὸν τὰ ἑξῆς πάντα ἐργάζεται ἐξαγγέλλων τὰ περὶ τῆς καθολικῆς κρίσεως τοῖς ἔθνεσιν εἰς τὸ παρασκευάζεσθαι τοὺς πάντας εἰς τὴν μέλλουσαν τοῦ θεοῦ κρίσιν. διὸ λέλεκται· κρίσιν τοῖς ἔθνεσιν ἐξοίσει. Εἶτ' ἐπειδήπερ ἡσύχως καὶ πράως τὸν ἀνθρώπινον διώδευσε βίον ὡς μηδὲ τοῖς ὑπ' αὐτοῦ θεραπευομένοις ἐπιτρέπειν αὐτὸν φανερὸν ποιεῖν τοῖς πᾶσι. τούτου χάριν εἴρηται· οὐ κεκράξεται οὐδὲ ἀνήσει, οὐδὲ ἀκουσθήσεται ἔξω ἡ φωνὴ αὐτοῦ, ἀλλ' οὐδὲ κάλαμον συντρίψει τεθλασμένον· οὕτω γὰρ ἀψοφητὶ καὶ ἡσύχως διελεύσεται τὸν ἐν ἀνθρώποις βίον, ὡς μηδὲ τὸν τυχόντα ἄνθρωπον λυπῆσαι τὸν πάντων ταπεινώτερον καὶ ἀσθενέστερον, καλάμῳ διὰ τὸ ἀσθενὲς ἀπεικασμένον. ἀλλ' οὐδὲ λίνον καπνιζόμενον σβέσει, ἢ κατὰ τὸν Σύμμαχον·