51

τὸ κατάλειμμα αὐτῶν σωθήσεται· λόγον γὰρ συντελῶν καὶ συντέμνων ἐν δικαιοσύνῃ, ὅτι λόγον συντετμημένον ποιήσει κύριος ἐν τῇ οἰκουμένῃ ὅλῃ. τὸ μὲν οὖν πρῶτον τοὺς καταλειφθέντας ἐδήλου τοὺς ἐπανελθόντας ἀπὸ τῆς αἰχμαλωσίας, τὸ δὲ δεύτερον, ἔνθα ὁ λόγος ἀορίστως ἐπιφέρει μετὰ ὑποδιαστολῆς τό· καὶ ἐὰν γένηται ὁ λαὸς Ἰσραὴλ ὡς ἡ ἄμμος τῆς θαλάσσης, τὸ ὑπόλειμμα σωθήσεται, ἑτέραν παρίστησι διάνοιαν· ψάμμος γὰρ θαλάσσης τὸ μὲν πλῆθος ἀναρίθμητον ἔχει, ἄλλως δὲ ἄχρηστος τυγχάνει πρὸς γεωργίαν. ἐπειδὰν οὖν ὁ λαὸς Ἰσραήλ φησιν εἰς πλῆθος ἀναρίθμητον χυθῇ, ἄχρηστον δὲ γένηται ἐν τῇ κατὰ θεὸν καρποφορίᾳ, τὸ τηνικαῦτα τὸ μὲν πλῆθος αὐτῶν ἀπολεῖται, μόνον δὲ τὸ κατάλειμμα αὐτῶν σωθήσεται τοῦ λόγου σημαίνοντος τὴν ἄχρηστον πληθὺν τοῦ ἔθνους τῶν μετὰ τὴν ἐπάνοδον τὴν ἀπὸ Βαβυλῶνος οἰκησάντων τὴν χώραν μέχρι τῶν Ῥωμαϊκῶν χρόνων· οὗτοι γὰρ ἦσαν οἱ ὡς ἡ ἄμμος τῆς θαλάσσης, ἐξ ὧν μόνον διεσώθη τὸ κατάλειμμα, οἱ ἐξ αὐτῶν εἰς τὸν Χριστὸν τοῦ θεοῦ πεπιστευκότες μαθηταὶ αὐτοῦ καὶ ἀπόστολοι καὶ εὐαγγελισταί. τοῦτο δὲ ἔσται φησὶν ἐπειδὰν λόγον συντετμημένον ποιήσει κύριος ἐν τῇ οἰκουμένῃ ὅλῃ, δι' ὧν σαφῶς «τὸ εὐαγγέλιον» τῆς καινῆς ᾐνίξατο διαθήκης «ἐν ὅλῃ τῇ οἰκουμένῃ» «κηρυχθέν». συντετμημένος δὲ ἦν ὁ λόγος ὁ εὐαγγελικὸς τῷ μὴ περιέχειν τὰ παρὰ Μωσεῖ παραγγέλματα. τῶν δὲ προκειμένων ῥημάτων μέμνηται καὶ ὁ Ἀπόστολος τοῦτον λέγων τὸν τρόπον· «Ἠσαΐας δὲ κράζει ὑπὲρ τοῦ Ἰσραήλ· ἐὰν ᾖ ὁ ἀριθμὸς τῶν υἱῶν Ἰσραὴλ ὡς ἡ ἄμμος τῆς θαλάσσης, τὸ ὑπόλειμμα σωθήσεται· λόγον γὰρ συντελῶν καὶ συντέμνων ποιήσει κύριος ἐπὶ τῆς γῆς. καὶ καθὼς προείρηκεν Ἠσαΐας· εἰ μὴ κύριος σαβαὼθ ἐγκατέλιπεν ἡμῖν σπέρμα, ὡς Σόδομα ἂν ἐγενήθημεν καὶ ὡς Γόμορρα ἂν ὡμοιώθημεν». ἰστέον δ' ὡς μέχρι τούτων Ὠριγένει προῆλθεν ὁ δωδέκατος τῶν εἰς τὸν προφήτην ἐξηγητικῶν τόμος. 1.61 Πληρώσας ὁ λόγος τὴν περὶ τοῦ Ἰούδα καὶ τῆς Ἰερουσαλὴμ προφητείαν, δι' ἧς ἐδήλου ὡς καὶ αὐτοὶ τὰ ὅμοια τῇ Σαμαρείᾳ καὶ τῷ Ἰσραὴλ πείσονται παραδοθέντες τῷ τῶν Ἀσσυρίων ἄρχοντι ὁποῖά τε τὸν πολιορκητὴν αὐτῶν τὸν Ἀσσύριον διαδ...... περί τε τῶν μετὰ ταῦτα εὐσεβῶς βιωσόντων προειπὼν ταῦτα πάντα περὶ τῶν μετὰ μακροὺς χρόνους γενησομένων ...... παρόντα χρόνον, καθ' ὃν Ἠσαΐας ὁ προφήτης ἐγνωρίζετο τοῖς κατ' Ἑζεκίαν τὸν βασιλέα τὴν Ἰερουσαλὴμ οἰκοῦσι καὶ ἔφοδον ...... φροντίζουσίν τε καὶ ἐν ἀγωνίᾳ καθεστῶσι, μὴ ἄρα ποτὲ καὶ αὐτοὶ πάθοιεν τὰ ὅμοια τοῖς τὴν Σαμάρειαν οἰκοῦσιν. παραινεῖ μὴ φοβεῖσθαι τοὺς Ἀσσυρίους· ἥξειν μὲν γάρ φησι καὶ ἐπιστρατεύσειν κατὰ τῆς Ἰερουσαλὴμ τὸν τούτων βασιλέα πρὸς τὸ βραχείας πειραθῆναι πληγῆς τοὺς ἐν αὐτῇ κατοικοῦντας ὥσπερ ῥάβδῳ παιομένους, ἄπρακτον δὲ αὐτὸν ὑποστρέψειν φυγῇ χρησάμενον. ἐπληροῦτο δὲ καὶ ταῦτα ἐπὶ Ἑζεκίου υἱοῦ Ἄχαζ βασιλεύοντος ἐν Ἰερουσαλὴμ ἀνδρὸς γενομένουοὐ κατὰ τὸν πατέρα, δικαίου δὲ ἄλλως καὶ θεοφιλοῦς κατὰ πάντα τρόπον. διό φησι ὁ κύριος πρὸς τοὺς δηλωθέντας· μὴ φοβοῦ, ὁ λαός μου οἱ κατοικοῦντες ἐν Σιών, αὐτ ἀπὸ Ἀσσυρίων. εἰ καὶ τὰ μάλιστα γὰρ ἐμοῦ ἐπιτρέποντος καὶ ἐν σοὶ ἐπελεύσεται ὁ τούτων βασιλεύς, ὅμως ἐν ῥάβδῳ ἐπιστρεπτικῇ πατάξει σε, ἀλλ' οὐ ξίφεσιν οὐδὲ δόρασι πολέμου νόμῳ κρατήσας ἐπελεύσεταί σοι. καὶ αὕτη δὲ ἡ διὰ ῥάβδου κατὰ σοῦ πληγὴ οὐκ ἔσται παράνομος· ἔτι γὰρ μικρὸν καὶ παύσεται ἡ ὀργή. τὸ δ' αἴτιον τοῦ συγχωρηθῆναι τὸν Ἀσσύριον πεφεισμένῃ πληγῇ χρήσασθαι κατὰ σοῦ μὴ ἀγνόει· ἐπειδὴ γὰρ τῇ ὁδῷ Αἰγύπτου πάλιν σεαυτὸν ἐκδέδωκας εἰδωλολατρίᾳ προσεσχηκὼς κατὰ τοὺς χρόνους Ἄχαζ. τούτου χάριν ὑμᾶς τῇ ῥάβδῳ τοῦ Ἀσσυρίου παραδέδωκα εἰς σωφρονισμὸν καὶ ἐπιστροφήν. πλὴν ὅσον οὔπω παύσεταί μου ὁ θυμὸς μεταβαλλόντων ὑμῶν ἐπὶ τὸ κρεῖττον καὶ τὸν θεὸν ἐπεγνωκότων, ἅμα τῷ ὑμετέρῳ βασιλεῖ Ἑζεκίᾳ. διὸ καὶ ἡ ἀγανάκτησίς μου ἡ καθ' ὑμῶν παύσεται, ἐμοῦ δὲ τῆς ὑμετέρας σωτηρίας