69

κακοποιόν. ἡτοίμασε τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ σφαγὴν διὰ τὴν ἀνομίαν τῶν πατέρων αὐτῶν, ἵνα μὴ ἀναστάντες κληρονομήσωσι γῆν καὶ πληρώσωσι τὸ πρόσωπον τῆς οἰκουμένης πόλεων. ταῦτα κατὰ τὸν Σύμμαχον εἰρημένα, τὰ Ἀκύλου δὲ καὶ τὰ Θεοδοτίωνος τούτοις συνᾴδοντα βαθύτερον ὑποβάλλει νοῦν· τὸν γὰρ βασιλέα τῆς Βαβυλῶνος αὐτὸν τὴν ἑαυτοῦ φησι γῆν διεφθαρκέναι. λέγει δ' οὖν· ὅτι τὴν γῆν σου διέφθειρας καὶ τὸν λαὸν δὲ ἑαυτοῦ ἀπεκταγκέναι διδάσκει, ἀλλὰ καὶ ἡτοιμακέναι τοὺς υἱοὺς αὐτοῦ εἰς σφαγήν. καὶ ἀνωτέρω πάλιν κατὰ τὸν Σύμμαχον ἐλέγετο· ὁ τάξας τὴν οἰκουμένην ὡς τὴν ἔρημον καὶ τὰς πόλεις αὐτοῦ καθελών, τοὺς δεσμίους αὐτοῦ μὴ ἀπολύσας. πότε δὲ ὁ Βαβυλώνιος τὰς ἑαυτοῦ πόλεις καθεῖλε, ποίους δὲ δεσμίους αὑτοῦ οὐκ ἀπέλυσε, πῶς δὲ τὴν γῆν ἑαυτοῦ διέφθειρεν καὶ τὸν λαὸν αὑτοῦ ἀπέκτεινε, τούς τε υἱοὺς αὑτοῦ ἡτοίμασεν εἰς σφαγήν, ἔργον ἂν εἴη ἐπισκέψασθαι. ἐὰν μὲν γὰρ λέγηται κατὰ τοὺς Ἑβδομήκοντα· διότι τὴν γῆν μου ἀπώλεσας καὶ τὸν λαόν μου ἀπέκτεινας, οὐδὲν ἂν ζητηθείη· δῆλον γὰρ ὡς ἐπελθὼν ὁ Βαβυλώνιος τὴν γῆν τοῦ Ἰσραὴλ ἐπολιόρκησε καὶ τὸν πάλαι χρηματίζοντα λαὸν τοῦ θεοῦ ἐχειρώσατο, ἐπεὶ δὲ κατὰ τοὺς λοιποὺς ἑρμηνευτὰς καὶ κατ' αὐτὴν τὴν Ἑβραϊκὴν φωνὴν τὴν γῆν ἑαυτοῦ διεφθαρκέναι λέγεται καὶ τὸν λαὸν ἑαυτοῦ ἀπεκταγκέναι, σφαγήν τε τοῖς ἑαυτοῦ τέκνοις προξενῆσαι. ὅρα μήποτε τὴν ἐφεστῶσαν ἀφανῆ καὶ ἀόρατον δύναμιν τῷ Βαβυλωνίων ἔθνει διὰ τούτων αἰνίττεται, ἐπειδὴ καὶ ὁ προφήτης ∆ανιὴλ τοιούτους τινὰς ἀγγέλους τοῖς ἔθνεσιν ἐφεστώτας διδάσκει. Γαβριὴλ γοῦν ὁ χρηματίζων αὐτῷ ἄγγελος εἰσάγεται παρ' αὐτῷ λέγων· «καὶ ἰδοὺ ἐξ ἐναντίας μου ἤρχετο ἄρχων βασιλείας Περσῶν καὶ ἄρχων βασιλείας Ἑλλήνων καὶ ἄρχων βασιλείας Μήδων, καὶ οὐδεὶς ἦν σὺν ἐμοὶ εἰ μὴ Μιχαὴλ ὁ ἄρχων ὑμῶν». εἰκὸς οὖν καθ' ἕκαστον ἔθνος ἄρχοντάς τινας ἐπιστατεῖν, ὃ δὴ καὶ ἡ Μωσέως παρίστη γραφὴ λέγουσα· «ὅτε διεμέριζεν ὁ ὕψιστος ἔθνη, ὡς διέσπειρεν υἱοὺς Ἀδάμ, ἔστησεν ὅρια ἐθνῶν κατὰ ἀριθμὸν ἀγγέλων θεοῦ». ἕως μὲν οὖν συνειστήκει ἡ Βαβυλών, βασίλειόν τε ἦν καὶ δυναστεία μεγάλη τῶν αὐτόθι κρατούντων, τάχα που καὶ ἡ ἐπιστατοῦσα δύναμις αὐτοῖς τὰ μεγάλα συνέπραττεν· ἐπεὶ δὲ ἠφάνιστο ἡ βασιλεία τοῦ ἔθνους καὶ ὁ ἐφεστὼς αὐτοῖς ἄρχων, ὡσπερεὶ πληρώσας τοὺς ἑαυτοῦ χρόνους, εἰς τὸν τῶν ὁμοίων αὐτοῦ χῶρον παρελαμβάνετο, ἐν ᾧ συνήντησαν αὐτῷ πάντες οἱ ῥαφαεὶμ καλούμενοι ἢ οἱ γίγαντες. οὗτοι δὲ καὶ αὐτοὶ δυνάμεις τινὲς ὡς εἰκὸς ἦσαν ἑτέρων ἐθνῶν κατὰ χρόνους οὐκ ὀρθῶς ἡγησάμεναι. μήποτ' οὖν αὐτὸς οὗτος ὁ τῆς Βαβυλῶνος ἄρχων ποτὲ γεγονὼς τὴν ἑαυτοῦ γῆν διέφθειρε, θεὸς παρ' αὐτοῖς νομισθείς, οὕτω δὲ καὶ τὸν ἑαυτοῦ λαὸν ἀπέκτεινε καὶ τοὺς ἑαυτοῦ υἱοὺς σφαγῇ παρέδωκεν, αἴτιος ἀπωλείας τοῖς ὑπ' αὐτὸν ἀρχομένοις, διὰ τὸ νομισθῆναι παρ' αὐτοῖς θεὸς εἶναι γεγονώς; εἰ δ' ἔχοι ταῦτα οὕτως, ὥρα καὶ πάντα τὸν τῆς προφητείας λόγον, τὸν περὶ τοῦ βασιλέως Βαβυλῶνος προενηνεγμένον, εἰς ἐκείνην ἀναφέρειν τὴν δύναμιν, ἥτις, ἐπειδὴ θεοῦ δόξαν παρὰ τοῖς ἀρχομένοις κτησαμένη μέγα ἐφρόνησεν, εἰκότως ἀπελέγχεται πρὸς τοὺς φάσκοντας λόγον· σὺ δὲ εἶπας ἐν τῇ διανοίᾳ σου Εἰς τὸν οὐρανὸν ἀναβήσομαι, ἐπάνω τῶν ἀστέρων τοῦ οὐρανοῦ θήσω τὸν θρόνον μου, ἔσομαι ὅμοιος τῷ ὑψίστῳ. καὶ τὰ λοιπὰ δὲ παρὰ σαυτῷ ἐφαρμόσεις τῷ ἀποδοθέντι λόγῳ μετὰ τοῦ καὶ τῷ προχείρως νοουμένῳ αἰσθητῷ βασιλεῖ τὰ διὰ τῆς προφητείας δηλούμενα προσαρμόττειν. Ἀλλὰ γὰρ ταῦτα καὶ τὰ τούτοις ἐπιλεγόμενα περὶ τοῦ ἄρχοντος Βαβυλῶνος καὶ περὶ τῆς πόλεως αὐτῆς, περί τε τοῦ Ἀσσυρίων ἔθνους θεσπίσας ὁ προφήτης ἑξῆς ἐπάγει· τάδε λέγει κύριος σαβαώθ Ὃν τρόπον εἴρηκα, οὕτως ἔσται, τοῦ ἀπολέσαι τοὺς Ἀσσυρίους ἐπὶ τῆς γῆς τῆς ἐμῆς καὶ ἐπὶ τῶν ὀρέων μου, διδάσκων ὡς καὶ ἡ τῶν Βαβυλωνίων χώρα, τά τε ἐπ' αὐτῆς ὄρη οὐκ ἦν ἀλλότρια αὐτοῦ· «τοῦ γὰρ κυρίου ἡ γῆ καὶ τὸ πλήρωμα αὐτῆς». ἔσονται