119

Ἰακὼβ καὶ τὸ ἄνθος τὸ ἐξ Ἰσραὴλ περιδραμόντες τὴν οἰκουμένην καὶ πληρώσαντες αὐτὴν τῆς αὐτῶν θεοσεβοῦς διδασκαλίας τὴν ἐξ αἰῶνος κρατήσασαν τῶν ἐθνῶν πολυθέων πλάνην διὰ τῆς αὐτοῦ δυνάμεως ἀνατρέψωσιν ὡς θεῖναι μὲν τοὺς λίθους πάντας τῶν εἰδωλικῶν βωμῶν κατακεκομμένους ὡς κονίαν λεπτήν, ἀφανισθῆναι δὲ ποιῆσαι τὰ δένδρα καὶ τὰ ἄλση τὰ ἐν τοῖς ναοῖς, ἐρήμωσίν τε αὐτῶν καταστῆσαι τοσαύτην ὡς δρυμῷ παραβληθῆναι αὐτά. Ταῦτα μὲν οὖν κατορθοῦσιν οἱ δηλωθέντες, τὸ δὲ πάλαι κατοικούμενον ποίμνιον, ὁ λαὸς τοῦ Ἰσραήλ, ἀνειμένον ἔσται ὡς ποίμνιον καταλελειμμένον· ἐπεὶ μὴ ἐβουλήθησαν «τὸν καλὸν ποιμένα» παραδέξασθαι, «τὸν θέντα τὴν ἑαυτοῦ ψυχὴν ὑπὲρ τῶν προβάτων», διόπερ ἡ χώρα τῆς ψυχῆς αὐτῶν ἔσται πολὺν χρόνον εἰς βόσκημα, ὡς πληροῦσθαι εἰς αὐτοὺς τό· «ἐλυμήνατο αὐτὴν ὗς ἐκ δρυμοῦ, καὶ μονιὸς ἄγριος κατενεμήσατο αὐτήν». κἀκεῖ φησιν ἀναπαύσονται, δηλονότι «οἱ καταβόσκοντες καὶ λυμηνάμενοι αὐτήν». εἰς τοσαύτην δὲ περιτραπήσεται ἐρημίαν, ὡς μηδὲν χλωρὸν ἐν αὐτῇ ὑπάρξαι. διὸ λέλεκται· καὶ οὐκ ἔσται ἐν αὐτῇ χλωρόν· 1.91 Γυναῖκας ἀνακαλεῖται ὡς ἀνδρῶν μὴ εὑρισκομένων ἐν αὐτοῖς ἀξίων σωτηρίας. διὸ ταῖς γυναιξὶ παρακελεύεται ἥκειν καὶ σπεύδειν εἰς μαρτυρίαν ἀπὸ θέας τῶν παραδόξων καὶ θαυμαστῶν ἔργων, ὡς ἂν ἐλθοῦσαι φωτίσαιεν «τὸν ἐν σκότῳ καθήμενον λαὸν» καὶ τὴν πόλιν αὐτῶν τὴν ἀφειμένην. διὸ κατὰ τὸν Ἀκύλαν εἴρηται· γυναῖκες ἐρχόμεναι φωτίζουσιν αὐτήν, κατὰ δὲ τὸν Σύμμαχον· γυναῖκες ἐρχόμεναι καὶ δηλοῦσαι αὐτήν. τίνα δὲ αὐτὴν ἢ τὴν ἀνωτέρω λεχθεῖσαν πόλιν, περὶ ἧς εἴρητο· πόλις γὰρ ὠχυρωμένη μόνη καλὴ ἀφεῖται καὶ ἐγκαταλέλειπται ὡς ἔρημος. ταῦτα δὲ ἐπληροῦτο πρὸς λέξιν καὶ πρὸς ἱστορίαν κατὰ τὴν τοῦ σωτῆρος ἡμῶν ἀνάστασιν. ἐν ᾧ κατὰ μὲν τὸν Ματθαῖον· «ἦσαν ἐκεῖ γυναῖκες πολλαὶ ἀπὸ μακρόθεν θεωροῦσαι, αἵτινες ἠκολούθησαν αὐτῷ ἀπὸ τῆς Γαλιλαίας διακονοῦσαι αὐτῷ· ἐν αἷς ἦν Μαρία ἡ Μαγδαληνή, καὶ Μαρία ἡ Ἰακώβου καὶ Ἰώση μήτηρ, καὶ ἡ μήτηρ τῶνυἱῶν Ζεβεδαίου», κατὰ δὲ τὸν Λουκᾶν· «κατακολουθήσασαι δὲ γυναῖκές τινες, αἵτινες ἦσαν συνεληλυθυῖαι ἐκ τῆς Γαλιλαίας αὐτῷ» καὶ τὰ ἑξῆς. ἐπεὶ τοίνυν ὁ λαὸς ὁ μὴ ἔχων σύνεσιν καὶ κηρύγματι τῶν ἀποστόλων οὐκ ἐπείθετο, καίτοι τῶν ἐθνῶν παραδεχομένων τὸν λόγον, τούτου χάριν τὰς γυναῖκας τὸ θεῖον πνεῦμα καλεῖ ἐπὶ τὴν μαρτυρίαν τοῦ κηρυττομένου λόγου, ἐπειδὴ δὲ τυφλώττοντας αὐτοὺς ἑώρα. διὰ τοῦτό φησιν οὐ μὴ οἰκτειρήσει ὁ ποιήσας αὐτούς, οὐδὲ ὁ πλάσας αὐτοὺς οὐ μὴ ἐλεήσει. Ἔσται δὲ ἐν τῇ ἡμέρᾳ ἐκείνῃ φησί, τοῦτ' ἔστιν ἐν τῷ καιρῷ τῷ δηλουμένῳ, συμφράξει κύριος ἀπὸ τῆς διώρυχος τοῦ ποταμοῦ. ἀντὶ δὲ τοῦ συμφράξει οἱ λοιποὶ ἑρμηνευταὶ πάντες πατάξει εἰρήκασι, δηλοῦντες πατάξειν τὸν κύριον τοὺς ἀπίστους ἐκείνους καὶ τὸν λαὸν τὸν ἀσύνετον. εἶτα τόπον ἀφορίζει λέγων· ἀπὸ τοῦ ῥείθρου τοῦ ποταμοῦ ἕως τοῦ χειμάρρου Αἰγύπτου κατὰ τὸν Σύμμαχον, ᾧ ἰσοδυναμοῦσι καὶ οἱ λοιποί. οἶμαι δὲ διὰ τούτων σημαίνεσθαι τὸν ἐπελθόντα τοῖς Ἰουδαίοις πόλεμον κατὰ τὸ Παλαιστίνων ἔθνος μετὰ τὴν κατὰ τοῦ Χριστοῦ τόλμαν. αὐτῶν τῶν γοῦν μεθορίων τῆς Παλαιστίνης ἔοικεν ὁ λόγος μνημονεύων ἀπὸ τοῦ ποταμοῦ λέγων, τάχα που τοῦ Ἰορδάνου, ἕως Ῥινοκορούρων· πόλις δέ ἐστιν αὕτη ἀμφὶ τοὺς ὅρους τοὺς μεταξὺ τῆς Αἰγύπτου καὶ τῆς Παλαιστίνης κειμένη. διὸ κατὰ τοὺς λοιποὺς ἑρμηνευτὰς ἕως τοῦ χειμάρρου Αἰγύπτου εἴρηται, αἰνιττομένου ὡς ἔφην τοῦ λόγου τὸν γενησόμενον κατὰ Ἰουδαίων πόλεμον ἐν τῷ Παλαιστίνων ἔθνει. τοῖς δὲ τοῦ λόγου κήρυξιν ἑξῆς προστάττει λέγων· ὑμεῖς δὲ συναγάγετε κατὰ ἕνα ἕνα τοὺς υἱοὺς Ἰσραήλ· εἰ γὰρ καὶ μὴ ἀθρόως ὁ λαὸς βούλεται προσιέναι τῷ σωτῆρι κηρύγματι· λαὸς γάρ ἐστιν οὐκ ἔχων σύνεσιν, ἀλλὰ κἂν βραχεῖς τινας ἐξ αὐτῶν κατὰ ἕνα συναγάγετε τοὺς υἱοὺς Ἰσραήλ. ἀγαπητὸν γὰρ τὸ κἂν ἕνα ἕνα ἢ καὶ δεύτερον καί τινας εὐαριθμήτους ἐξ