185

Κηδὰρ ἑρμηνεύεται σκοτασμὸς διὰ τοὺς μεταβαλόντας ἀπὸ τοῦ σκοτασμοῦ ἐπὶ τὸ κατηγγελμένον «φῶς τοῖς ἔθνεσιν». εὐφρανθήσεσθαι ὁ λόγος φησὶ καὶ τοὺς κατοικοῦντας δὲ Πέτραν ὁμοίως· «ἡ δὲ πέτρα ἦν ὁ Χριστός». ὁμοῦ δὲ πάντας τούτους οὓς ἡ προφητεία κατέλεξεν ἐν ὕψει γενομένους καὶ ἐν τοῖς τοῦ θεοῦ μετεώροις λόγοις ὥσπερ ἐν ὄρεσι στάντας ἄνωθεν, πόθεν τῷ θεῷ ὑμνεῖν καὶ δώσειν αὐτῷ δόξαν, θεσπίζει λέγων· ἀπ' ἄκρου τῶν ὀρέων φωνήσουσι καὶ δώσουσι τῷ θεῷ δόξαν. οὕτω δὲ καὶ ἀνωτέρω ἐλέγετο τό· «ἐπ' ὄρος ὑψηλὸν ἀνάβηθι ὁ εὐαγγελιζόμενος Σιών· ὕψωσον τῇ ἰσχύι τὴν φωνήν σου ὁ εὐαγγελιζόμενος Ἰερουσαλήμ». Ἀλλὰ γὰρ ταῦτα τῇ ἐρήμῳ καὶ ταῖς νήσοις καὶ τῇ Κηδάρ, ἃ δὴ ὁμολογουμένως ἀλλότρια ἦν τοῦ Ἰουδαίων ἔθνους, ὁ λόγος ἐπαγγειλάμενος ἐπιφέρει ἑξῆς τὴν ἀποβολὴν τοῦ Ἰσραὴλ σημαίνων ἐν τῷ λέγειν· κύριος ὁ θεὸς τῶν δυνάμεων ἐξελεύσεται καὶ συντρίψει πόλεμον, κατὰ δὲ τὸν Σύμμαχον· κύριος ὡς δυνατὸς ἐξελεύσεται ὡς ἀνὴρ πολεμιστής. ὁρᾷς ὅπως αὐτὸν τὸν κύριον ἐν σχήματι ἀνδρὸς προσελεύσεσθαί φησι καὶ δίκην ἀνδρὸς πολεμιστοῦ πολεμήσειν τοὺς ἐχθροὺς αὐτοῦ. εἶτ' ἐπιλέγει· ἐπεγείρει ζῆλον, περὶ οὗ καὶ Μωϋσῆς ἐδίδαξεν εἰπὼν περὶ τοῦ Ἰουδαίων ἔθνους· «αὐτοὶ παρεζήλωσάν με ἐπ' οὐ θεῷ, παρώργισάν με ἐν τοῖς εἰδώλοις αὐτῶν· κἀγὼ παραζηλώσω αὐτοὺς ἐπ' οὐκ ἔθνει, ἐπὶ ἔθνει ἀσυνέτῳ παροργιῶ αὐτούς»· τοῦτον οὖν ἐκεῖνον τὸν ζῆλον ἐπεγείρει φησὶν εἰσποιούμενος μὲν καὶ ἐξοικειούμενος τὴν Κηδὰρ καὶ τὰς νήσους καὶ τὰ ἀλλόφυλα ἔθνη, ἀποσειόμενος δὲ καὶ ἀπωθούμενος τὸν Ἰουδαίων λαὸν καὶ τοῦτο πράττων μετὰ λογισμοῦ καὶ εὐλόγου ἀπολογίας. διὸ ἐπιλέγει· καὶ βοήσεται πρὸς τοὺς ἐχθροὺς αὐτοῦ μετὰ ἰσχύος. Οὐ γὰρ ἀλόγως αὐτοὺς πολεμήσει, ἀλλὰ μετὰ τοῦ τὴν αἰτίαν ἐξειπεῖν καὶ μετὰ μεγάλης βοῆς φανερὸν ποιήσει, ἣν καὶ διδάσκει λέγων· ἐσιώπησα, μὴ καὶ ἀεὶ σιωπήσομαι; ἐν γὰρ τῷ παρανομεῖν αὐτοὺς καὶ ἀσεβεῖν ἀνεξικακῶν καὶ φέρων αὐτοὺς τῇ αὐτοῦ μακροθυμίᾳ μηδὲ παραχρῆμα τὴν ὀργὴν αὐτοῖς ἐπάγων ἐσιώπησα. καὶ ἄλλως δὲ κατὰ τὸν καιρὸν τοῦ πάθους αὐτοῦ συκοφαντούμενος «ἐσιώπησε» καὶ ψευδομαρτυρούμενος «οὐδὲν ἀπεκρίνατο». ἀλλὰ τότε μέν φησιν ἐσιώπησα, οὐ μὴν καὶ ἀεὶ σιωπήσομαι· τότε δὲ καὶ ἐκαρτέρησα ὡς ἡ τίκτουσα, νυνὶ δὲ «καιρὸς ἀνταποδόσεως», διὸ ἐκστήσω καὶ ξηρανῶ ἅμα, ἢ κατὰ τὸν Σύμμαχον· ἀναπνεύσω καὶ ἐκφυσήσω ὁμοῦ. Εἶτ' ἐπιλέγει κατὰ τὴν Ἑβραϊκὴν ἀνάγνωσιν καὶ τοὺς λοιποὺς ἑρμηνευτάς· ἐρημώσω ὄρη καὶ βουνοὺς καὶ πάντα τὸν χόρτον αὐτῶν ξηρανῶ, ὄρη καὶ βουνοὺς τοὺς ἄρχοντας τοῦ λαοῦ αἰνιττόμενος, χόρτον δὲ τὰς ἁμαρτίας αὐτῶν. τὰ μὲν οὖν ἐπάρματα αὐτῶν καὶ τὰ ὕψη τῶν παρ' αὐτοῖς ἀρχόντων καθελεῖν ἀπειλεῖ, τὸν δὲ χόρτον αὐτῶν ξηρανεῖν. καὶ ὅτι ταῦτα περὶ αὐτῶν λέγεται, οὐκ εἰς μακρὸν ὁ λόγος προϊὼν ἀποδείξει. ἔτι δὲ καὶ τοὺς ἐν αὐτοῖς ποταμούς, τὰς πάλαι ποταμῶν δίκην χορηγουμένας αὐτοῖς διδασκαλίας, θήσω φησὶν εἰς νῆσον· ἔτι δὲ καὶ τὰ παρ' αὐτοῖς λιμνάζοντα ὑδάτων λογικῶν χωρία ὡς παραβάλλεσθαι ἕλεσι, καὶ ταῦτά φησι ξηρανῶ. Καὶ δὴ ταῦτα περὶ αὐτῶν ἀπειλήσας μεταβαίνει πάλιν ἐπὶ τὴν χάριν τὴν τοῖς ἔθνεσιν δοθησομένην. διὸ ἐπιλέγει· καὶ ἄξω τυφλοὺς ἐν ὁδῷ, ᾗ οὐκ ἔγνωσαν· τίνες δὲ ἦσαν οὗτοι ἐδίδαξε διὰ τῶν ἔμπροσθεν εἰπὼν εἰς πρόσωπον τοῦ Χριστοῦ· «ἔδωκά σε εἰς διαθήκην γένους μου, εἰς φῶς ἐθνῶν, ἀνοῖξαι ὀφθαλμοὺς τυφλῶν»; τούτους δὴ οὖν αὐτοὺς τοὺς πάλαι τυφλοὺς ἐν τοῖς ἔθνεσιν, ἣν μὴ ἐγίνωσκον ὁδὸν βαδίσαι ποιήσειν ἐπαγγέλλεται. πόθεν γὰρ ἡμῖν γινώσκειν παρῆν τὴν κατὰ θεὸν ὁδὸν ἢ διὰ τῆς θείας αὐτοῦ χάριτος; ἐπεὶ δὲ ἑνικῶς εἴρηται κατὰ πάντας τοὺς ἑρμηνευτὰς τό· καὶ ἄξω τυφλοὺς ἐν ὁδῷ, ᾗ οὐκ ᾔδεισαν, παρίστησι δὲ ὁ σωτὴρ ταῦτα λέγων· «ἐγώ εἰμι ἡ ὁδός». θέα ὅπως ὃν μὴ πρότερον ἠπιστάμεθα Χριστὸν καὶ τὸν λόγον αὐτοῦ τὸν σωτήριον ἡμῖν τοῖς τυφλοῖς ἐπαγγέλλεται, ἀλλὰ καὶ τρίβους, ἃς