190

θαυμαζόμενα καὶ διὰ στόματος μνημονευόμενα παρὰ τοῖς παλαιοῖς, νυνὶ δὲ ἐπὶ τοῦ παρόντος παραινῶ μηκέτι θαυμάζειν ἐκεῖνα μήτε τὰ ἐν Βαβυλῶνι πεπραγμένα μήτε τὰ ἐν Αἰγύπτῳ. διό φημι· Μὴ μνημονεύετε τὰ πρῶτα καὶ τὰ ἀρχαῖα μὴ συλλογίζεσθε, ἢ κατὰ τὸν Σύμμαχον· μὴ ἐννοεῖσθε. ∆ιὰ τί δὲ οὐ βούλομαι ἐκεῖνα τοῦ λοιποῦ θαυμάζειν ὑμᾶς ἢ ὅτι ἕτερά τινα καινότερα θαύματα οὐ λειπόμενα τῶν παλαιῶν ἐκείνων φωτὸς δίκην ἀνατελεῖ εἰς πάντας ἀνθρώπους, ἃ καὶ κατὰ τὸν καιρὸν γνώσεσθε. τίνα δὲ ἔστι ταῦτα· ἐν τῇ ἐρήμῳ φησὶ ποιήσω ὁδόν; δηλοῖ δὲ πάλιν τὴν ἐν τοῖς ἔθνεσι συστησομένην ἐκκλησίαν, ἥτις ἔρημος ἦν θεοῦ γνώσεως, πρὶν ἐπιδημῆσαι τὸν Χριστὸν τοῦ θεοῦ τὸν εἰπόντα· «ἐγώ εἰμι ἡ ὁδός». ἀλλ' ἐν ἐκείνῃ φησὶ τῇ πάλαι ἐρήμῳ ὁδὸν ποιήσω, ὥσπερ καὶ πρότερον ἐπὶ τῆς ἐρυθρᾶς πεποίηκα θαλάσσης. ῥεύσουσι δὲ καὶ ποταμοὶ θείων λογίων ἐκ διδασκαλίας ἁγίου πνεύματος εἰς τὴν πάλαι ἄνυδρον, ὡς καὶ ἐπὶ Μωϋσέως «ἔρρευσαν» ἐν τῇ ἐρήμῳ ποταμοί, ἀλλ' ἐκεῖ μὲν ὕδατος σωματικοῦ ῥευστῆς οὐσίας ὄντος καὶ φθαρτοῦ, νυνὶ δὲ ἐκ τῆς ἐνθέου χορηγίας τοῦ λογικοῦ καὶ πνευματικοῦ ὕδατος. ἐπειδὰν δὲ ὁδὸς ἐν τῇ ἐρήμῳ γένηται καὶ ποταμοὶ ἐμῶν πηγῶν τὴν ἄνυδρον χώραν κατακλύσωσι, περὶ ὧν «πηγῶν» ἀνωτέρω ἐλέγετο· «καὶ πίεσθε ὕδωρ ἐκ τῶν πηγῶν τοῦ σωτηρίου», τὸ τηνικαῦτα τὰ θηρία τοῦ ἀγροῦ, αἱ ἀπηγριωμέναι ψυχαὶ μεταβληθήσονται τῆς θηριώδους καταστάσεως ἐκ τῆς τοῦ ποταμοῦ δυνάμεως ἀλλοιωθεῖσαι, ὡς αὐτοὺς τοὺς πάλαι θῆρας εὐλογῆσαί με, ὅπερ οὐ γέγονεν ἐξ αἰῶνος πώποτε· οὔτε γὰρ ἐπὶ τοῦ προτέρου λαοῦ οὔτε ἐπὶ τῆς Αἰγύπτου οὔτε κατὰ τὴν ἔξοδον τὴν ἐξ Αἰγύπτου οὔτ' ἐπὶ τῆς ἐν Βαβυλῶνι διατριβῆς ἱστόρηταί τι τοιοῦτον γεγονός. εἰ δὲ καὶ σειρῆνές τινες ἦσαν θέλγουσαι ἡδονῇ καὶ ᾄσματι δαιμονικῷ τὰς τῶν ἀνθρώπων ψυχὰς ἐν ποιητῶν πλάσμασιν εὐεπείᾳ λόγων κεκοσμημένοις, ἀλλὰ καὶ αὗται μεταβαλοῦσαι εὐλογήσουσί με. ἔτι μὴν καὶ θυγατέρες στρουθῶν, ἢ κατὰ τοὺς λοιποὺς ἑρμηνευτάς· καὶ στρουθοκάμηλοι, ζῷον ἐν ἐρημίαις καὶ χώραις ἀοικήτοις γινόμενον καὶ αὐτὸ ἡμερωθὲν εὐλογεῖν ἐμὲ τὸν θεὸν μαθήσεται. τούτων δὲ αἴτιον ἔσται τὸ ὑπ' ἐμοῦ δοθὲν ἐν τῇ ἐρήμῳ ὕδωρ καὶ ἡ τῶν ποταμῶν δύναμις τῶν ἐν τῇ ἐρήμῳ ῥευσάντων. ἐπειδὰν δὲ οἱ ἄγριοι θῆρες καὶ αἱ σειρῆνες καὶ οἱ στρουθοὶ ἐμπιόντες τοῦ ἐμοῦ ὕδατος εἰς ἥμερον καὶ λογικὴν μεταβάλωσι φύσιν, μαθήσονται, ἅτε δὴ λαός μου καὶ γένος μου ἐκλεκτὸν γενόμενοι τὰς ἀρετάς μου διηγήσασθαι, ἢ τὸν ὕμνον μου κατὰ τὸν Σύμμαχον. Τούτων δὲ οὕτως παραδόξως ἀποτελεσθέντων, ἴσθι σύ, ὦ Ἰακώβ, ὡς οὐκ ἄξιος γενήσῃ τῆς ἐμῆς κλήσεως τότε, ἢ κατὰ τὸν Σύμμαχον· οὐδὲ ἐμὲ ἐκάλεσας, Ἰακώβ, κατὰ δὲ τὸν Ἀκύλαν καὶ τὸν Θεοδοτίωνα· καὶ οὐκ ἐμὲ ἐκάλεσας Ἰακώβ. οἱ μὲν γὰρ θῆρες οἱ ἄγριοι καὶ αἱ σειρῆνες καὶ αἱ θυγατέρες τῶν στρουθῶν εὐλογήσουσί με· σὺ δὲ, ὦ Ἰακώβ, οὐδὲν τοιοῦτο διεπράξω, ἀλλ' οὐδὲ ἠξίωσας ἐπικαλέσασθαί με, ἐκοπιάθης δὲ εἰς ἐμὲ κατὰ τὸν Σύμμαχον, κατὰ δὲ τὸν Ἀκύλαν καὶ τὸν Θεοδοτίωνα· ὅτι ἐκοπίασας ἐν ἐμοί, καίτοι ἐμοῦ μὴ ποιήσαντός σε κοπιάσαι. ὅσα γοῦν καὶ ἐνομίζετο κόπους σοι παρέχειν, ταῦτα παρῄτημαι ἤδη καὶ πρότερον εἰπών· «τί μοι πλῆθος τῶν θυσιῶν ὑμῶν; λέγει κύριος· πλήρης εἰμὶ ὁλοκαυτωμάτων κριῶν καὶ στέαρ ἀρνῶν καὶ αἷμα ταύρων καὶ τράγων οὐ βούλομαι». ἀλλ' οὐδὲ θυμίαμα οὐδὲ λίβανον οὐδὲ θυσίας οὔτ' ἔτι τῶν τοιούτων ᾔτησα παρὰ σοῦ ἐν τοῖς τῆς καινῆς διαθήκης νόμοις, οἷς διεταξάμην «διὰ τοῦ παιδός μου», «ὃν ἐξελεξάμην», ἀλλ' οὐδὲ σὺ ταῦτά μοι προσήνεγκας. εἰ δὲ χρὴ τἀληθῆ λέγειν, ἕτερα ἀνθ' ἑτέρων ἔπραξας· ἐν γὰρ ταῖς σαῖς ἁμαρτίαις προέστην σου, ἢ κατὰ τοὺς λοιποὺς ἑρμηνευτάς· ἐν ταῖς ἁμαρτίαις σου ἐκάλεσάς με καὶ ἐν ταῖς ἀδικίαις σου. ὁρᾷς ὅπως καὶ ἐν τοῖς προκειμένοις τῇ μὲν «ἐρήμῳ» καὶ τοῖς ἐν αὐτῇ «θηρίοις» ἀγαθῶν ἐλπίδας εὐαγγελίζεται, τὸν δὲ λαὸν τὸν ἐκ περιτομῆς ἐπ' ἀσεβείαις ἐλέγχει, ὃν Ἰακὼβ καλεῖ