Capitulum V.

Secundo, de manifestatione Verbi quoad conditiones a parte ipsius Verbi manifestati.

1. Post haec erat etc. Terminata est illa pars principalis, in qua agitur de manifestatione Verbi incarnati, secundum quod respicit conditiones a parte eorum quibus fit manifestatio: hinc incipit secunda pars principalis, in qua agitur de manifestatione Verbi incarnati, secundum quod respicit conditiones a parte ipsius Verbi manifestati . Ostendit enim, quod ipse Dei Filius, qui est Patris Verbum, manifestat se curatorem, conservatorem, directorem et vivificatorem.

Primo igitur ostendit se curatorem in praesenti capitulo. Secundo, conservatorem in sexto capitulo, ibi : Post haec abiit etc. Tertio, directorem a principio septimi usque ad undecimum, et incipit ibi: Post haec ambulabat Iesus in Galilaeam etc. Quarto vero, perfectum reparatorem in Lazari resuscitatione, in principio undecimi, ibi: Erat autem quidam languens Lazarus.

Primo, Filius Dei se manifestat curatorem.

2. Praesens igitur capitulum, in quo manifestat se curatorem per mirabilem paralytici liberationem, habet quatuor partes secundum quatuor, quae determinantur ibi. In prima enim tangitur miraeulosa curatio. In secunda, curationis calumniatio, ibi : Erat autem Sabbatum. In tertia, calumnialionis confutatio, ibi: Respondit itaque Iesus et dixit eis. In quarta, confutationis corroborato, et hoc per multa testimonia, ibi: Si ego testimonium perhibeo etc.

Mirabilis igitur curatio secundum litteram describitur a quatuor: primo, a congruentia temporis: secundo, a dispositione loci: tertio, a necessitate languentis: quarto, a potestate curantis.

3. (Vers. 1.). Primo igitur describitur a congruentia temporis, quia tempus festivum erat, in quo beneficia Dominus consuevit impendere. Propterea dicit: Post haec, scilicet quae supra narrata sunt, erat dies festus iudaeorum. Chrysostomus dicit, quod iste dies festus erat Pentecostes, qui erat medius inter Pascha et Scenopegiam, id est solemnitatem tabernaculorum. Et ascendit Iesus Ierosolymam, sicut habebant in consuetudine omnes Iudaei: Lucae secundo : " Ascenderunt Ierosolymam secundum consuetudinem diei festi ".

4. (Vers. 2.). Est autem Ierosolymis. Hic secundo tangitur dispositio loci, ubi facta est curatio, quia in loco curationis, qui erat piscina probatica: propter quod dicit: Est autem Ierosolymis probatica piscina, id est pecualis, quia ibi lavabantur hostiae pecudum: et erat baec piscina iuxta templum et ab hoc officio denominationem acceperat. Ideo dicit: Quae cognominatur Hebraice Bethsaida, id est domus pecudum, quia hoc habebat officium . Habebat etiam ornatum; unde dicit: Quinque porticus habens. Et quare hos habebat, ratio redditur.

8. (Vers. 3.). In his iacebat multitudo magna languentium, et per natnrara incurabilium: unde dicit: Caecorum, claudorum, aridorum, exspectantium aquae motum, ut scilicet sanarentur per divinae gratiae beneficium, quod impendebatur in Angeli descensu. Ideo dicit:

6. (Vers. 4.). Angelus autem Domini secundum tempus descendebat in piscinam, ad sanandum scilicet: et huius descensus subdit signum: Et movebatur aqua, ut aquam viderent qui Angelum videre non poterant: et divinum subdit effectum: Et quicumque prior descendebat in piscinam post motionem aquae, tanquam sollicitior, sanus fiebat a quacumque detinebatur infirmitate, sine distinctione, quia, sicut dicitur Actuum decimo, " non est personarum acceptor Deus" etc.

7. (Vers. 5.). Erat autem quidam homo etc. . Tangitur hic tertium, scilicet languentis necessitas, quia diu infirmus f uerat et omni auxilio destitutus. Diu infirmus fuerat, unde dicit: Erat autem homo quidam ibi: quidam, qui in miseria singularis, triginta octo annos habens in infirmitate sua. Ecce, infirmitatis longitudo, qua Dominus motus est misereri et quaerere et alloqui eum. Unde dicit:

8. (Vers. 6.). Hunc cum vidisset Iesus iacentem, infirmitate opprimente, et cognovisset, quia iam multum temporis haberet, in poenalitale miseriae: dicit ei, per benignitatem misericordias: Vis sanus fieri ? per virtutem divinae potentiae. Non hoc quaerebat, quia de voluntate dubitaret, sed ut eius indigentiam manifestaret. Quod et fecit sua responsione: ideo subdit:

9. (Vers. 7.). Respondit ei languidus: Domine, hominem non habeo, ut, cum turbata fuerit aqua, mittat me in piscinam: et ita pauper sum, et non est qui adiuvet: Psalmus5: " Tribulatio proxima est et non est qui adiuvet " , et ego ex me sum impotens. Unde subdit: Dum, venio ego, alius ante me descendit: et ita sanari non possum, quia non sanatur nisi unus et ille qui prior descendit. Et sic innuitur languentis necessitas.

10: (Vers. 8.). Dicit ei Iesus. Tangitur hic quartum, scilicet curantis potestas, quia solo praecepto sanat. Ideo dicit: Surge, tolle grabatum tuum et ambula: surge, per valetudinem: tolle grabatum tuum, per fortitudinem: et ambula, per sanitatis certitudinem. Quod et factum est: unde et subdit:

11. (Vers. 9.). Et statim sanus factus est homo ; ecce, valetudo: et sustulit grabatum suum: ecce, fortitudo: et ambulabat: ecce, sanitatis certitudo. Et hoc totum factum, est Christi verbo: Psalmus: "Ipse dixit, et facta sunt"; unde Esther decimo tertio dixit Mardochaeus: " Domine, Rex omnipotens, in ditione tua cuncta sunt posita" etc.

12. Moraliter. Notandum est hic, quae sit ista piscina quinque habens porticus, qui sunt infirmi, et quomodo curantur.

Piscina, quae ex aquis pluvialibus congregatur, paenitentia est, in qua est effusio lacrymarum pro amissione supernorum. De hac pluvia Ieremiae quinto : Non dixerunt: Metuamus Deum nostrum, qui dat nobis pluviam temporaneam, id est. compunctionem pro malis commissis, et serotinam, pro bonis omissis. Haec pluvia descendit ad valles, non est in montibus et superbis: secundi Regum primo: Montes Gelboe, nec ros nec pluvia veniant super vos.

Haec piscina poenitentiae habet quinque porticus, in quibus requiescit multitudo languentium : quia quinque sunt considerationes, quae debent facere hominem in paenitentia permanere.

13. Prima consideratio, reatus peccati, quo se obligavit ad paenam: Psalmus : Quoniam ego in flagella paratus sum, et dolor meus in conspectu meo semper.

Secunda consideratio, severitatis iudicii: Ecclesiastici secundo : Si paenitentiam non egerimus, incidemus in manus Domini: ad Hebraeos decimo: Horrendum est incidere in manui Dei viventis.

Tertia consideratio, opportunitatis tori quia post non erit locus paenitentiae: Ecclesiastae nono : Quodcumque potest manus tua, instanter operare, quia nec opus nec ratio nec sapientia nec scientia erunt apud inferos, quo tu properas.

Quarta est consideratio incertitudinis diei extremi: Ecclesiastae nono : Nescit Immo finem suum: sed sicut pisces capiuntur hamo, et sicut aves laqueo comprehenduntur: sic capiuntur homines in tempore malo, cum eis extemplo supervenerit.

Quinta est consideratio incertitudinis status sui, quia nescit, utrum aliquid fecerit Deo placitum: ideo dicebat in Psalmo : Et dixi: Nunc coepi: Ecclesiastici decimo: Omnis potentatui brevis vita. 14. Infirmi sunt: caeci per ignorantiam peccantes: Matthaei decimo quinto : Caeci sunt et duces caecorum. Caecus autem si caeco ducatum praestet, ambo in foveam cadunt.

Sunt claudi, qui peccant per impotentiam: ad Hebraeos duodecimo : Gressus rectos facite pedibus vestris, ut non claudatis. - Sunt aridi, qui peccant per malitiam vel duritiam: Ecclesiastici tertio : Cor durum male habebit in novissimo: Ecclesiastici trigesimo septimo: O praesumtio nequissima ! unde creata es coopere aridam malitia et dolositate illius?

Hi sanantur in adventu Angeli, id est visitationis di vinae; Iob trigesimo tertio : Increpat per dolorem in lectulo etc. -

Post commotionem aquae, id est larrymationis internae: Threnorum secundo : Effunde sicut aquam cor tuum ante conspectum Domini.

Per descensum in piscinam aquae, id est humilitatem poenitentiae: Isaiae quadragesimo septimo : Descende, sede in pulvere, virgo filia Babylonis, sede in terra: non est solium filiae Chaldaeorum.