Capitulum II.

1. Et die tertio nuptiae etc. Postquam descripta est discipulorum vocatio, describitur hic facta per Verbum et de Verbo incarnato manifestatio: unde Glossa dicit, quod post ostensiones facias per loannem ipse Dominus miraculo se ostendit. Hanc igitur manifestationem describit Evangelista hoc ordine. Primo innuitur miraculi faciendi occasio: secundo vero, miraculi impetratio: tertio, mirabilis aquae in vinum conversio: quarto, miraculi approbatio: quinto, Christi manifestatio et discipulorum aedificatio, quibus Dominus per hoc miraculum se ipsum manifestare dignatus est.

(Vers. 1.). Primo igitur innuitnr miraculi faciendi occasio, quae fuit, quod in nuptiis Dominus erat praesens cum discipulis. Propter quod dicit: Et die tertio, scilicet post discipulorum vocationem , nupliae factae sunt in Cana Galilaeae; tangitur locus. Et erat Mater Iesu ibi: non dicitur, quod fuerit vocata, quia ratione affinitatis ivit tanquam officiosa, sicut etiam abiit in montana ad Elisabeth ad serviendum ei, ut dicitur Lucae primo . Ratione huius vocatus fuit etiam Dominus. Propterea dicit:

2. (Vers. 2.). Vocatus est autem et Iesus et discipuli eius ad nuptias. Chrysostomus : " Vocatus est ad nuptias, non ut aliquis magnus, sed ut consanguineus, et ipse ut humilis invitationem non respuit, sed ivit", iuxta quod docet Lucae decimo quarto: ? Cum vocatus fueris ad nuptias, vade, recumbe in novissimo loco ".

3. (Vers. 3.). Et deficiente vino. Tangitur hic secundum, scilicet miraculi impetratio, quae facta est a Matre miserante sponsi inopiam. Propterea dicit: Et deficiente vino, dicit Mater Iesu ad eum: Vinum non habent; quasi dicat: Tua abundantia supple eorum inopiam; sciebat enim, quod esset " dives in misericordia. " et potentia, quamvis appareret egenus: secundae ad Corinthios octavo: " Cum esset dives in omnibus, factus est pro nobis egenus ". Sed

Dominus, innuens Matri, quod non poterat hoc ipsa praecipere secundum quod mater, nec ipse facere secundum quod eius filius, nec debebat facere, nisi cum adesset tempus proprium: hinc sequitur:

4. (Vers. 4.). Et dicit ei Iesus: Quid mihi et tibi est, mulier? Glossa : " Id est, quae natura est mihi et tibi communis, secundum quam hoc faciam "? Mulierem vocat, non a fragilitate, sed a natura et sexu. Haec enim est illa mulier, de qua Proverbiorum ultimo : " Mulierem fortem quis inveniet "? Quasi dicat: Hoc petere potens es ut sancta mulier, non praecipere nt mater, nec adhuc oportet facere. Nondum venit hora mea, id est meae clarificationis et passionis, de qua infra decimo septimo: " Pater, venit hora, clarifica Filium tuum ". Sed Mater sciens, hanc responsionem non esse ex indignatione, sed ex humilitate et instructione, fiducialiter praecipit; unde sequitur:

8. (Vers. 5.). Dicit Mater eius ministris: Quodcumque dixerit vobis, facite. Sciebat enim, quod posset: sciebat etiam, quod sciret: sciebat, quod vellet, quia semper ei obediebat: unde Lucae secundo : " Descendit cum eis et venit Nazareth et erat subditus illis ", Iesus scilicet parentibus: et ex hoc certa erat, quod faceret. Ideo dicit: Quodcumque dixerit vobis, facite, tanquam boni ministri, ut miraculum consequamini, sicut et Naaman, quarti Regum quinto : " Pater, etsi rem grandem dixisset tibi Propheta, facere debuisses ". Facite, quodcumque dixerit vobis: non diffidatis; infra undecimo: " Si credideris, videbis gloriam Dei".

6. (Vers. 6.). Erant autem hydriae sex etc. Tangitur hic tertium, scilicet miraculi operatio. Et quia Deus omnia facit in certo (pondere, numero et mensura "; dicit mensuram, in qua hoc miraculum factum est Propter quod dicit: Erant autem ibi hydriae lapideae sex. Hydriae sunt vasa aquae receptibilia: Genesis vigesimo quarto : " Da mihi pauxillum aquae de hydria tua ". Hae hydrias positae secundum purificationem Iudaeorum, id est secundum morem Iudaeorum ad se purificandum. De hoc more, Marci septimo : " Et a foro redeuntes, nisi baptizentur, non comedunt ; et alia multa sunt, quae tradita sunt illis servare, baptismata calicum et urceorum ". Capientes singulae metretas binas vel ternas. Metreta dicitur a metron, quod est mensura , et vocatur hic mensura communis et usitata, sicut Parisius sextarium vini dicimus. Secundum has igitur mensuras factum est miraculum ad Domini imperium ; propter quod subdit :

7. (Vers. 7.). Dicit eis Iesus: Implete hydrias aqua. Et impleverunt eas usque ad summum. Et intelligendum, quod cum impletae fuerunt, Domini virtute in vinum conversa est aqua: ideo impleri praecepit, ut plenum opus faceret, secundum quod in conditione rerum, Genesis primo , "vidit Deus cuncta, quae fecerat, et erant valde bona "; et Deuteronomii trigesimo secundo: " Dei perfecta sunt opera ".

8. (Vers. 8.). Et dixit eis Iesus. Tangitur hic . quartum, scilicet miraculi approbatio, in approbatione vini facta testimonio architriclini, cuius erat de vino probare. Propter quod dicit: Et dixit eis Iesus, scilicet ministris: Haurite nunc et ferte architriclino. Et tulerunt, secundum eius imperium, scilicet ideo ad ipsum praecepit ferri, quia nuptiis praeerat et iudicabat de huiusmodi architriclinus. " Triclinium, id est, tres ordines discumbentium, altitudine distantes "; inde architriclinus, quia praeerat convivio ordinis trium mensarum; vel architriclinus, princeps trium camerarum; vel generaliter, qui praeest servientibus, ut dicit Chrysostomus . Ad hunc praecepit ferri, ut de vino indicaret: propter quod dicit:

9. (Vers. 9.). Ut autem gustavit architriclinus aquam vinum factam, id est vinum factum ex aqua: et non sciebat, unde esset, ministri autem sciebant, qui hauserant aquam: vocat sponsum architriclinus, ut scilicet ipsum redarguat et vinum commendet et extollat.

10. (Vers. 10.). Et dicit ei: Omnis homo primum bonum vinum ponit: primum, id est in principio: et cum inebriati fuerint, tunc id quod deterius est, quia tunc non valent diiudicare, sed omne vinum dicunt bonum. Tu autem servasti bonum vinum usque adhuc: id est usque ad finem et ita inordinate et contra morem fecisti. Malus mos erat iste, quia contra veritatem et contra sobrietatem ; unde ad Ephesios quinto : " Nolite inebriari vino, in quo est luxuria, sed impleamini Spiritu sancto, loquentes " etc.

11. (Vers. 11.). Hoc initium signorum. Tangitur hic quintum, scilicet divinae gloriae manifestatio et fidei discipulorum aedificatio. Ratione manifestationis suae dicit: Hoc initium signorum fecit Iesus in Cana Galilaeae et manifestavit gloriam suam: Glossa : "Id est latentem Divinitatem "; infra decimo quarto: " Ego diligam eum et manifestabo ei me ipsum ".

Ratione aedificationis discipulorum dicit: Et crediderunt in eum discipuli eius, id est, firmius crediderunt. Beda : " Discumbente Domino ad nuptias, vinum defecit, ut, vino meliori per ipsum mirabili ordine facto, manifestaretur in illo latentis gloria Dei, et credentium in eum fides aucta proficeret".

12. Allegorice: Triplex est dies secundum triplex tempus, naturae scilicet, Legis et gratiae. In hoc tertio nuptiae factae sunt inter Christum et Ecclesiam in carnis assumtione, de quibus Matthaei vigesimo secundo : Simile est regnum caelorum homini regi, qui fecit nuptias filio suo. In his nuptiis sex hydriae aquae insipidae et sine nutrimento conversae sunt in vinum sapidum et iucundum: quia umbra Legis in veritatem: ad Hebraeos decimo : Umbram habens Lex futurorum bonorum etc.

Varietas sacrificiorum in unitatem: ad Hebraeos decimo: Omnis quidem sacerdos praesto est quotidie ministrans, et easdem saepe offerens hostias, quae nunquam possunt auferre peccata: hic autem unam pro peccatis offerens hostiam etc.

Asperitas poenarum in levitatem; Actuum decimo quinto : Quid tentatis Deum, imponere iugum super cervices discipubrum etc.? A enigmata in lucem: secundae ad Corinthios tertio : Usque in hodiernum diem velamen est positum super cor eorum, nos autem, revelata facie gloriam Domini speculantes etc. Terrores in amorem: ad Romanos octavo : Non accepistis spiritum servitutis iterum in timore, sed

accepistis spiritum adoptionis filiorum etc.

Promittimus in adeptionem: Lucae primo in cantico Zachariae: Benedictus Dominus Deus Israel, quia visitavit et fecit redemptionem plebis suae. Et haec facta sunt ad preces Virginis, ipsa intercedente ; Lucae primo: Ne timeas Maria; invenisti enim gratiam apud Deum.

13. Moraliter: Nuptiae istae sunt Dei et animae in ipsa reconciliatione animae ad Deum, de quibus Osee secundo : Sponsabo te mihi in fide, et scies, quia ego Dominus.

Ad has nuptiae faciendae venit Dominus Iesus, sed invitatus: Apocalypsis tertio : Ecce, sto ad ostium et pulso: si quis audierit vocem meam et aperuerit mihi ianuam, intrabo ad illum et coenabo cum illo.

Vinum in bis nuptiis deficit: hoc vinum est interna devotio, de quo in Psalmo . Vinum laetificatcor hominis ; et Matthaei nono: Nemo mittit vinum novum in utres veteres. Illud vinum deficit, cum homo efficitur aridas et indevotus, sicut dicit anima sancta in Psalmo: Anima mea sicut terra sine aqua tibi.

Sed ad preces Virginis, quae compatitur miseris, Deus implet hydrias aqua compunctionis, quae convertitur in dulcedinem devotionis: unde Exodi decimo quinto dicitur, quod aquae Marath in dulcedinem conversae sunt.

Nota igitur, quod hydria, in qua hauritur aqua, est consideratio; hydria vacua est consideratio defectus et vacuitatis , quam incurrit homo per peccatum. Ista hydria impletur aqua, cum homo ex consideratione tali lacrymis perfunditur.

Est igitur prima hydria consideratio defectus cognitionis: Tobiae quinto : Quale mihi gaudium esse potest, qui in tenebris sedeo et lumen coeti non video ?

Secunda hydria, consideratio defectus circumspeclionis circa hostem: secundae ad Corinthios undecimo : Timeo autem, ne, sicut serpens seduxit Evam astutia sua, ita corrumpantur sensus vestri et excidant a simplicitate, quae est in Christo.

Tertia est consideratio defectus internae consolationis: Ieremiae secundo : Vide, quam malum et amarum est, te reliquisse Dominum Deum tuum.

Quarta est consideratio defectus virtutis ad resistendum: Psalmus : Dereliquit me virtus mea et lumen oculorum, et ipsum non est mecum. Quinta est consideratio defectus stabilitatis ad permanendum: Genesis octavo : Sensus et cogitatio hominis in malum prona sunt ab adolescentia sua.

Sexta est consideratio defectus securitatis ad exspectandum; Ecclesiastis nono : Nescit homo, utrum amore, an odio dignus sit.

Tunc implentur istae hydriae usque ad summum aqua, quando anima poenitens lavat per singulae noctes ex his considerationibus lectum suum . Et ex aqua vinum fit optimum devotionis, de quo Zachariae nono: Quid bonum, et quid pulcrum eius nisi frumentum electorum et vinum germinans virgines ? In hoc convertitur aqua compunctionis; unde sancta anima in Psalmo : Convertisti planctum meum in gaudium mihi.