Capitulum XIV.

Secundo confirmantur discipuli eruditionis et consolationis verbo tripliciter.

1. Et ait discipulis suis : Non turbetur etc. Supra confortavit Dominus discipulos suos exemplo, in hac parte confortat eruditionis verbo: et continet haec pars tria capitula et dividitur in tres. In prima parte erudit eos Dominus, ut sint constantes in fide: in secunda vero, in dilectione: et haec incipit in principio decimi quinti : Ego sum vitis vera: in tertia vero, in spei exspectatione, parum post principium decimi sexti: Haec autem vobis ab initio.

Primo, circa constantiam in fide tria ponuntur.

Prima pars, quae continet praesens capitulum, tres habet partes. In prima Dominus hortatur ad fidem constantem. In secunda vero, quia " fides sine operibus mortua est ", hortatur ad bonam operationem, ibi: Si diligitis me, mandata mea servate. In tertia vero praedicit recessus sui accelerationem, ibi: Haec locutus sum vobis, apud vos manens.

Primo ergo hortatur discipulos, ut propter recessum suum non vacillent in fide, ostendens eis primo recedendi modum: secundo, viam: tertio, terminum: quarto, fructum.

(Vers. 1.). Hortatur ergo primo, ut, considerantes recedendi modum, de recessu suo non turbentur nec in fide deficiant, sed magis credant. Propterea dicit: Non turbetur cor vestrum, sed credat: unde: Creditis in Deum, et in me credite. Non turbetur de absentia, sed in absentem credite: sicut in Deum creditis, quem non videtis . Et ratio, quare non debent turbari, sed credere, est: quia scilicet Dominus ab eis non omnino recedit, sed eos praecedit, ut iterum eos assumat ad gloriam, in qua plures sunt mansiones iam paratae secundum electionem aeternam, sed parandae adhuc secundum merita: unde hoc verbum parare secundum expositionem Augustini in littera accipitur secundum has duas significationes. Propterea debet legi littera sic:

2. (Vers. 2.). In domo Patris mei mansiones multae sunt, iam scilicet paratae secundum aeternam electionem: quia ad Ephesios primo : " Elegit nos ante mundi constitutionem "; Hieronymus: " Paratae sunt in caelo diversae mansiones diversis virtutibus, quas non personae accipiunt, sed opera ". Ita sunt paratae. Si quo minus, id est, si non ita esset: unde alia littera Chrysostomi , ubi dicitur: Si quo minus, dicit: " Si vero non ", id est, si non essent paratae per praedestinationem: dixissem vobis: Quia vado parare vobis locum. Sed hoc est impossibile, quod ego modo parem: quia impossibile est, quod aliquem de novo praedestinem, sicut dicit Augustinus . Ideo dixi, quod " mansiones sunt in domo Patris " iam paratae per praedestinationem, sed adhuc sunt parandae per meritum fidei, quae maxime meritum habet in absentia. Ideo subdit:

8. (Vers. 8.). Et si abiero et praeparavero vobis locum, per fidem scilicet vestram in mei absentia: unde Augustinus : " Eat Dominus Iesus et paret locum; eat, ne videatur: lateat, ut credatur.

Tunc enim locus paratur, si ex fide vivatur. Creditus desideretur, ut desideratus habeatur: desiderium dilectionis est praeparatio mansionis ". Cum sic praeparavero in absentia, iterum venio et accipiam vos ad me ipsum, per gloriam scilicet, ut, ubi sum ego, et vos sitis: supra duodecimo : " Si quis mihi ministrat, me sequatur, et ubi sum ego, ibi sit et minister meus ". Hortatur ergo eos ad fidem in absentia, quia ideo se absentat, ut fides meritum habeat. Sic legit Augustinus et Glossa.

4. Potest tamen exponi totum in una significatione huius verbi parare, ut sit sensus: Non turbetur cor vestrum, sed credite in me; quia in domo Patris mei mansiones multae sunt, in quibus requiescetis una mecum, ad quas ego viam praeparo, ideo non debetis dolere. Sed tunc deberetis, si quo minus dixissem, id est, si non dixissem: Quia vado vobis parare locum, iterum assumam vos etc. Sed hoc dixi et dico: unde: Et si abiero et praeparavero vobis locum, iterum venio et accipiam vos etc. Quocumque tamen modo legatur, fit exhortatio ad fidem.

5. (Vers. 4.). Et quo ego vado, scitis. Tangitur hic secundum, scilicet via recessus. Et ne videretur eis dicere aliquid novum de suo recessu, dicit, quod ipsi sciebant et viam et terminum: ideo dicit: Et quo ego vado, scitis et viam scitis . Sed quidam ex eis non plene intelligebant: ideo quaerunt, scilicet Thomas et Philippus; unde:

6. (Vers. 5.). Dicit ei Thomas: Domine, nescimus, quo vadis: et quomodo possumus viam scire? Thomas dubius tarde intelligebat, et hoc ad nostrum profectum: quia, sicut negatio Petri profiiit ad tollendam praesumtionem, sic nescientia Thomae ad fidei robur et distinctionem. Ideo certificat eam Dominus de via et termino: unde:

7. (Vers. 6.). Dicit ei Iesus: Ego sum via, verjtas et vita. Veritas et vita quoad terminum, quia veritas intellectum, vita respicit affectum. Ego sum via quaerentibus, veritas invenientibus, vita sine morte permanentibus .

Ego sum via non errans: Psalmus : " Erraverunt in invio et non in via". Ego sum veritas non fallens: Psalmus: (Fidelis Dominus in omnibus verbis suis ". Vita indeficiens: Lucae decimo: " Maria optimam partem elegit, quae non auferetur ab ea ".

Ego sum via docens: Proverbiorum quarto : " Ducam te per semitas aequitatis, quas cum ingressus fueris, non arctabuntur gressus tui, et currens non habebis offendiculum ". Ego sum veritas lucens; Malachiae ultimo: (Orietur vobis timentibus Deum sol iustitiae ". Vita pascens: supra decimo: " Per me si quis introierit, salvabitur: et ingredietur et egredietur et pascua inveniet".

Ego sum via exemplo: supra decimo tertio : "Exemplum dedi vobis, ut quemadmodum ego feci vobis, ita et vos faciatis ". Ego sum venias in promisso: Psalmus: " Quae procedunt de labiis meis non Iaciam irrita ". Ego sum vita in praemio: ad Romanos sexto: (Stipendia peccati mors: gratia autem Dei, vita aeterna". Et quod sit via, ostendit: Nemo venit ad Patrem nisi per me, et per me utique venit .

8. (Vers. 7.). Si cognovissetis me, et Patrem meum utique cognovissetis; quia, sicut dicitur supra decimo , "ego et Pater unum sumus "; Matthaei undecimo: (Nemo novit Filium nisi Pater, neque Patrem quis novit nisi Filius, et cui voluerit Filios revelare ". Et amodo cognoscetis eum et vidistis eum: cognoscetis eum, scilicet in adventu Spiritus sancti: infra decimo sexto : "Cum venerit ille Spiritus veritatis, docebit vos omnem veritatem ". Verificabitur in vobis illud Ieremiae trigesimo primo: " Dabo legem meam in visceribus eorum, et in cordibus eorum scribam eam ".

9. (Vers. 8.). Dicit ei Philippus. Tangitur hic tertium, scilicet Christi recessus terminus, quem cupiebat Philippus videre: propter quod dicit ei Philippus: Domine, ostende nobis Patrem, et sufficit nobis, quasi: nihil ultra a te quaerimus. Ipse enim est " omnia in omnibus ", primae ad Corinthios decimo quinto . Non tantum ipse, sed etiam gratia sua; secundae ad Corinthios duodecimo: (Sufficit tibi gratia mea". Et quia Philippus quaerebat quod non oportebat, ideo erudit Dominus Philippum, quod ipse quaerit quod scire debebat: unde:

10. (Vers. 9.). Dicit ei Jesus: Tanto tempore vobiscum sum, et non cognovisti met Quasi dicat:

cum de Patre quaeris, de me quaeris, quem nosse debes. Ideo dicit: Philippe, qui videt me videt et Patrem meum. Quomodo tu dicti: Ostende nobis Patrem? Videt oculo fidei, secundum quod Abraham , Genesis decimo octavo , dicitur quod " vidit tres et unum adoravit ". Et quod ita debeat credere, ostendit, quia unum sunt: propter quod dicit:

11. (Vers. 10.). Non credis , quia ego in Patre, et Pater in me est? tanquam unum: quasi dicat: hoc debes credere. Et hoc manifestat per opus: Verba, quae ego loquor vobis, a me ipso non loquor: Pater autem in me manens, ipse fucit opera, et ita, si una est operatio, et una est substantia: supra quinto : "Quaecumque Pater facit, haec et Filius similiter facit"; et octavo: " A me ipso facio nihil ".

12. (Vers. 11.). Non creditis, quia ego in Patre, et Pater in me ? Simpliciter sine persuasione, sicut fides recta credit.

13. (Vers. 12.). Alioquin propter opera ipsa credite ; supra decimo : " Si non facio opera Patris mei, nolite credere mihi ". Unde Augustinus: " Si separati essemus, nequaquam inseparabiliter operari possemus". Et sic explicatum est, quo dixerat se iturum, quia non ibat ad Patrem ut ad aliquem extra set sed Patri se aequalem credi facere volebat. Et hoc quidem discipuli iam sciebant, quia Deum verum esse credebant, et ita Patri aequalem per omnia: alioquin non esset verus Deus .

Amen, amen dico vobis. Tangitur hic quartum, scilicet recessus Christi fructus vel utilitas in credentibus: propter quod dicit: Qui credit in me, opera, quae ego facio, et ipse faciet et maiora horum faciet: Matthaei decimo septimo : " Si habueritis fidem sicut granum sinapis, dicetis monti huic: Transi hinc illuc, et transibit, et nihil impossibile erit vobis ". Et ratio huius est Christi recessus a nobis: propterea subdit: Quia ego ad Patrem vado, ut scilicet appaream vultui Dei " ad interpellandum pro vobis "; ideo primae Ioannis secundo: " Advocatum habemus apud Patrem Iesum Christum "; et ideo dicit:

14. (Vers. 13.). Quodcumque petieritis Patrem in nomine meo, hoc faciam. Ideo dicit, quod petere debemus a Patre in nomine Filii, ut scilicet honorificetur Pater in Filio, quia Filius propriam gloriam non quaerit, sed Patris: propterea dictum est supra septimo: " Qui quaerit gloriam eius qui misit illum, hic verax est". Et ad maiorem certitudinem, quia firmior fit promissio duplici affirmatione: ideo subinfert :

15. (Vers. 14.). Si quid petieritis in nomine meo, hoc faciam: et non iterat nomen Patris, ut ostendat, quod etiamsi petant ab ipso, obtineant, cum sit aequalis Patri; primae Ioannis tertio: "Si non reprehenderit nos cor nostrum, fiduciam habemus ad Deum; et quodcumque petierimus, accipiemus ab eo ".