QUAESTIONES.

27. Quaest. I. Quaeritur hic de mercenario, utrum sit abiiciendus et prohibendus .

Quod prohibendus ab ovibus, videtur hic , quia vituperatur.

Quod autem sustinendus, videtur: ad Philippenses primo : Sive per occasionem, sive per veritatem Christus annuntietur, et in hoc gaudeo et gaudebo.

Quod autem laudandus; Lucae decimo quinto : Quanti mercenarii in domo patris mei abundant panibus? Ibi dicit Ambrosius, quod abundant fide, spe et caritate.

Respondeo : Dicendum, quod differt mercenarius et fur: quia mercenarius veritatem dicit et oves conservat, sed fur, falsitatem et oves dilacerat, ut haereticus; et iste est omnino abiiciendus, sed mercenarius tolerandus. Sed hic est duplex: quia quidam servit propter mercedem temporalem, et tons est sustinendus, sed tamen vituperandus: quidam, propter aeternam, et talis sustinendus et approbandus, sed tamen non est omnino extollendus; sed qui solum amore, est praeconiis extollendus.

28. Quaest. II. Quaeritur de hoc quod dicit: Bonus pastor animam suam dat pro ovibus suis.

Ex hoc videtur, 1. quod praelatus. teneatur mori pro subditis. Sed contra: Pati martyrium est supererogationis ; sed ad opera supererogationis nullua tenetur, nisi voto se astrinxerit: ergo videtur, quod praelatus ad hoc non teneatur.

2. Item videtur, quod omnes teneantur ad hoc ; primae Ioannis tertio : Nos debemus pro fratribus animas ponere.

Respondeo : Dicendum, quod mori pro grege dominico potest esse tripliciter: aut pro ipso de bono in melius promovendo, et sic est supererogationis quantum ad omnes praelatos ; aut pro ipso ab imminenti periculo liberando, et sic tenetur quilibet praelatus, quia suscepit curam gregis dominici, et de manu eius requiretur sanguis ;aut pro ipso in extremae necessitatis articulo constituto, quod non potest evadere damnationem, nisi homo se morti exponat ; et sic dico, quod est necessitatis quantum ad omnes, sicut vendere sua et dare pauperibns, quando sunt in extrema necessitate.

Et secundum has vias currunt rationes.

29. Quaest. III. Quaeritur de hoc quod dicit: Alias oves habeo, quae non sunt ex hoc ovili: quia nulla ovis est ovis, cum est extra Ecclesiam , nulla innocens.

Item, quomodo dicit: Illas oportet me addueere? Quia Matthaei decimo quinto : Non sum missus nisi ad oves quae perierunt domus Israel: ergo non debebat illas adducere.

Respondeo: Dicendum, quod illas oves de gentibiis nondum vocatas secundum praesentem iustitiam suas dicit, quia electae secundum praedestinationem aeternam . Illas adduxit merito passionis et verbo praedicationis, non suo, sed Apostolorum, quia ipse in propria persona specialiter et principaliter venerat populo Israelitico praedicare, quibus promissus erat et a quibus occidendus.

Et secundum hoc intelligendum est illud Matthaei decimo quinto: Non sum missus etc.

30. Quaest. IV. Quaeritur de hoc quod dicit: Ego pono animam meam a me ipso; quia sic videtur quilibet facere; unde Augustinus : " Quilibet, qui moritur, animam ponit". Si dicas, quod ille necessario: obiicitur de Martyre, qui moritur voluntarie.

Respondeo: Dicendum, quod aliter ponit animam quilibet homo, aliter Martyr, aliter Christus : quilibet homo necessitate, Martyr voluntate, sed Christus voluntate simul et potestate. Volontas enim Martyris, etsi sit absoluta a moriendo ut tunc, non tamen a moriendo simpliciter: sed Christus omnino fuit liber .

31. Quaest. V. Item quaeritur de hoc quod dicit: Potestatem habeo ponendi animam meam et iterum sumendi eam.

1. Aut hoc dicit secundum diuinam naturam, aut secundum corpus, quod deponit animam. Si secundum divinam: ergo Divinitas dimisit animam, quod nefas est dicere, et qui hoc dicit anathema est .

Aut.dicit secundum corpus, et illud non habet potestatem resumendi eam.

2. Item obiicitur, si corpus deposuit animam: et sicut dicit Damascenus , anima erat medium uniendi divinam naturam corpori: ergo divina natura deposuit corpus, quod nefas est.

Dicendum, quod anima hic dicitur vita: unde sensus est: potestatem habeo ponendi animam meam, id est vitam meam, scilicet deponendi per mortem, et potestatem habeo resumendi eam per resurrectionem.

Si autem dicatur anima proprie: tunc dicitur Christos animam ponere, id est, de carne deponere, non quia hoc corpus faciat, sed ipse Dei Filius, qui potest super utrumque, scilicet animam et corpus .

2. Quod vero obiicitur de medio, dicendum, quod est medium distantiae, coUigantiae et congruentiae. Anima non est medium distantiae in illa unione, quia immediate Divinitas unitur corpori: nec colligantiae, quia non ligat unum cum alio: sed congruentiae, quia corpus, per hoc quod animabile, est Divinitati unibile de congruo: et ideo non oportet, quod solvatur .

32. Quaest. VI. Item quaeritur de hoc quod dicit: Propterea diligit me Pater, quia ego pono animam meam.

Ergo videtur, quod Christus per passionem meruit divinam dilectionem.

Contra : Ab instanti conceptionis dignus erat super omnes diligi.

Dicendum, quod loquitur secundum humanam naturam: et propterea dicit ibi causam meritoriam,

sicut ibi : Propter quod et Deus exaltavit illum. Et meritum attenditur, non quia de indebito faciat debitum, nec quia de debito magis debitum; sed quia quod debetur una via et uno modo, scilicet optima voluntate interiori, fit debitum alia, scilicet opere exteriori .

33. Facta suntencaenia in Ierosolymis. Ostendit se Dominus verum pastorem esse quoad pastoris ingressum et affectum; hic tertio ostendit quoad veri pastoris indicium, quod consistit in hoc, quod oves eum agnoscunt et sequuntur. Et tria notantur hic: primo, a Iudaeis certi indicii postulauo, secundo, certi indicii expressio, ibi : Respondit eis Iesus: Loquor etc; tertio vero, ex hoc Iudaeorum persecutio, ibi: Sustulerunt lapides Iudaei.

Veri indicii postulatio, quod ipse esset pastor et ductor in Israel, fit a Iudaeis quaerentibus, in quorum quaestionis descriptione innuuntur tempus et locus et quaerendi modus.

(Vers. 22.). Quantum ad tempus dicit: Faeta

sunt encaenia in Ierosolymis: et hiems erat. No-

laudum est, quod encaenia dicuntur a camon, quod est novum, unde encaeniare, id est innovare ; quia tunc celebrabatur festum innovationis templi, prius profanati; et dicitur pluraliter, quia per octo dies durabat ista solemnitas; primi Machabaeorum quarto : " Statuit Iudas et fratres eius et universa ecclesia Israel, ut agatur dies dedicationis templi ab anno in

. annum per dies octo ".

Quantum ad locum dicit: 34. (Vers. 23.). Et ambulabat Iesusin porticu Salomonis, id est in loco, ubi Salomon prius fecerat porticum ad orandum , quae tamen destructa fuit.

Quantum ad modum quaerendi dicit:

35. (Vers. 24.). Circumdederunt ergo eum Iudaei et dicebant ei: Quousque animam nostram

tollis? id est, retines in suspenso . Si tu es Christus, dic nobis palam, certum de te da indicium. Et ut responsionem extorqueant, nituntur et potentia et malitia: potentia, ideo circumdederunt: Psalmus : " Circumdederunt me vituli multi ", ut scilicet non posset effugere: Psalmus: "Circumdederunt me sicut apes et exarserunt sicut ignis in spinis ". Malitia, ideo praetendunt desiderium addiscendi: Quousque animam etc: Psalmus : "Ascendant usque ad caelos "; Augustinus: " Non veritatem desiderabant, sed calumniam praeparabanU.

36. Respondit eis Iesus. Postquam posita est inquisitio, ponitur hic certi indicii exhibitio, et hoc quidem per hunc modum. Primo igitur in Domini responsione ponitur Iudaeorum arguitio: secundo, certi indicii expressio: tertio, illius indicii ratio.

(Vers. 25.). Ponitur infidelitatis Iudaeorum arguitio: propter quod dicit: Loquor vobis, et non creditis, et ideo stulte et malitiose quaeritis; et aperte loquor, quia non tantam verbo, sed facto: Opera, quae ego facio in nomine Patris mei, ipsa testimonium perhibent de me ;supra septimo: (Nunquid Christus, cum venerit, plura signa faciet", quibus deberetis credere ?

37. (Vers. 26.). Sed vos non creditis, quia non estis ex ovibus meis: unde si essent oves, indicium sui pastoris haberent in verbo et opere. Augustinus : " Eos dicit non esse de ovibus suis, quia videbat eos ad sempiternum interitum ordinatos, non ad vitam aeternam sui sanguinis pretio comparandos ".

38. (Vers. 27.). Oves meae etc. Tangitur hic secundum, scilicet certi indicii exhibitio, quae quidem est in hoc, quod auditur ab ovibus, et oves eum sequuntur, et ipse eas conservat; hoc est certe pastoris. Propterea dicit: Oves meae vocem meam audiunt, scilicet credendo, quia " fides ex auditu ", ad Romanos decimo . Et ego cognosco eas, a malis discernendo, non facie, sed corde: ad Hebraeos quarto : " Discretor est cogitationum et intentionum cordis, et non est ulla creatura invisibilis in conspectu eius: omnia autem nuda et aperta sunt oculis eius"; Mattbaei vigesimo quinto: " Nescio vos", dicitur de malis ; econtra de bonis secundae ad Timotheum secundo: " Novit Dominus qui sunt eius ". Et sequuntur me, per imitationem: Matthaei decimo sexto : " Qui vult venire post me abneget semetipsum et tollat crucem suam et sequatur me".

39. (Vers. 28.). Et ego vitam aeternam do eis, sicut bonus pastor retribuendo; supra sexto : " Ut omnis, qui videt Filium et credit in eum, habeat vitam aeternam "; Ecclesiastici quarto: " Sapientia filiis suis vitam inspiravit". Et non peribunt in aeternum, nec rapiet eas quisquam de manu mea, propter meam potentiam. Pastor iste recte signatus est per David, qui interpretatur manu fortis, qui praedam eripiebat de ore leonis et ursi, sicut dicitur primi Regum decimo septimo.

40. (Vers. 29.). Pater meus quod dedit mihi. Notatur hic tertium, scilicet illius indicii approbatio, cuius duplex ratio assignatur. Prima talis est: quod Pater dedit mihi maius omnibus est; sed quod maius est omnibus non patitur violentiam: ergo impossibile est, quod aliquis rapiat de manu mea. Huius rationis ponit medium, cura dicit: Pater meus quod dedit mihi, id est, illud quod dedit mihi Pater meus, maius omnibus est, quia dedit totum, quod potuit: infra decimo sexto : " Omnia, quae habet Pater, mea sunt". Alia ratio: nullus potest rapere de manu Patris: sed una est manus mea et Patris: ergo nullas de manu mea rapere potest. Propterea dicit: Nemo potest rapere de manu Patris mei, quia omnipotens est: Psalmus: " Tu terribilis es, et quis resistet tibi"? Ecclesiastae octavo: " Sermo eius potestate plenus est".

41. (Vers. 30.). Ego et Pater unum sumus: unum, scilicet in essentiae unitate: sumus, in personarum pluralitate: ideo una est manus mea et Patris. Chrysostomus : " Cum manum audis, nihil sensibile aestimes, sed tantum virtutem et potentiam intelligas ".

42. Sustulerunt lapides. Postquam facta est veri pastoris per certum indicium declaratio, tangitur malarum ovium, immo luporum persecutio: quia, sicut oves pastorem sequuntur, ita lupi persequuntur. Et determinatur persecutio hoc ordine: primo, ipsa persecutio: secundo, persequendi ratio: tertio, prudens Christi excusatio: quarto, declinatio furoris persequentium: quinto, multiplicatio credentium.

(Vers. 31.). Primo ipsa persecutio tangitur in hoc, quod Christum lapidare volebant: propter quod dicit: Sustuleruntlapides Iudaei, ut lapidarent eum: sed non habuerunt effectum; Augustinus : " Quia nondum venerat tempus passionis, non pervenerunt ad effectum lapidationis ". Statim voluerunt occidere, quemadmodum illi, de quibus Proverbiorum primo : " Pedes eorum ad mala currunt, et festinant, ut effundant sanguinem ".

43. (Vers. 32.). Respondit eis Iesus. Notatur hic secundum, scilicet persecutionis ratio. Et primo Dominus ostendit, eos irrationabiliter moveri: propterea dicit: Multa bona opera ostendi vobis ex Patre meo: propter quod eorum opus me lapidatis? Id est, propter quod opus eorum, id est de numero eorum: partitiva est constructio: Psalmus : " Retribuebant mihi mala pro bonis": Proverbiorum decimo septimo: " Qui reddit mala pro bonis, non recedet malum de domo eius ". Sed malitia, quae latitat sub pelle ovina, rationem assignat; unde:

44. (Vers. 33.). Responderunt ergo ei litaei: De b ono opere non lapidamus te, sed de blasphemia, quia, Levitici vigesimo quarto, " qui blasphemaverit nomen Domini morte moriatur". Et ostendunt, in quo blasphemat: Et quia tu, homo cum sis, facis te ipsum Deum: et sic homo, faciens se Deum, blasphemat, quia plures dicit esse deos. Et hoc est contra ludaeorum Legem, in qua praeceptum erat unum solum Deum credere et confiteri. De consimili, Matthaei vigesimo sexto : " Audistis blasphemiam ! quid adhuc egemus testibus "? Non se fecit de homine Deum, sed cum Deus esset, factus est homo: ad Philippenses secundo: "Non rapinam arbitratus est, esse se aequalem Deo: sed semetipsum exinanivit formam servi accipiens, in similitudinem hominum factus et habitu inventus ut homo".

43. (Vers. 34.). Respondit eis Iesus. Tangitur hic tertium, scilicet prudens sui excusatio, in qua Dominus ostendit, se non blasphemasse, duplici testimonio, scilicet Scripturarum et operum. Testimonio Scripturarum sic: Scriptura vocat deos, ad quos Deus locutus est; sed multo magis dicendus est deus, quem Pater sanctificavit et misit: ergo si Scriptura non blasphemat, nec ego. Nonne scriptum est in Lege vestra : Quia ego dixi: dii estis? Lex hic communiter accipitur, prout comprehendit Psalmos, in quibus scriptum est.

46. (Vers. 33.). Si illos dixit deos, ad quos sermo Dei factus est, ut Prophetas et alios Sanctos: Ezechielis primo : " Et factum est verbum Domini ad Ezechielem sacerdotem " etc.; et non potest solvi Scriptura, id est falsitatis argui, vel de blasphemia reprehendi: Matthaei quinto: "lota unum, aut unus apex non praeteribit a Lege, donec omnia fiant ".

47. (Vers. 36.). Quem Pater sanctificavit, id est, " sanctum genuit ", et misit in mundum, non vocavit de mundo et tenebris mundi, ut alios Sanctos: vos dicitis: Quia blasphemas, quia dixi: Filius Dei sum? Quasi dicat: irrationabiliter dicitis. " Si enim illuminati dii sunt, nonne lumen, quod illuminat, Deus est "? Non Dominus blasphemabat,

sed ipsi, qui de Deo dicebant, non esse Deum. Unde Dominus dixit Matthaei duodecimo: " Omne peccatum et blasphemia remittetur hominibus: spiritus autem blasphemia non remittetur, neque in hoc saeculo neque in futuro "; unde omnes erant lapidandi.

Deinde ostendit hoc idem, quod non blasphemavit , testimonio operum, quae ipsum Patri aequalem dicunt . Propterea dicit:

48. (Vers. 37.). Si non facio opera Patris mei, scilicet opera omnipotentiae; nolite credere mihi, dicenti scilicet, me esse aequalem Patri; Exodi quarto dixit Moyses: " Non credent mihi et non audient vocem meam, sed dicent" etc.; et ideo Dominus dedit ei signa.

49. (Vers. 38.). Si autem facio, et si mihi non vultis credere, id est sermoni meo: operibus credite, id est, per opera in me credite, ut credatis et cognoscatis, quia Pater in me est, et ego in Patre: et ita verum esse quod supra dixi: " Ego et Pater unum sumus ". Ut credatis, id est, credendo cognoscatis, quia, secundum quod dicit Isaias septimo , secundum aliam litteram, "nisi credideritis, non intelligetis "; infra decimo quarto dicit Philippo: "Non credis, quia ego in Patre, et Pater in me " Alioquin propter opera ipsa credite ".

50. (Vers. 39.). Quaerebant ergo eum. Tangitur hic quartum, scilicet declinatio persequentium, quia nondum tempus advenerat patiendi: ideo dicit: Quaerebant ergo eum apprehendere, sed non potuerunt: unde dicit: Et exivit de manibus eorum. Simile dicitur Lucae quarto "Ipse autem transiens per medium illorum, ibat ", quando voluerunt eum praecipitare.

51. (Vers. 40.). Et abiit trans Iordanem in eum locum, ubi erat Ioannes baptizans primum, de quo loco dicitur supra tertio: Erat Ioannes baptizans in Aennon ". Et mansit illic, in quiete scilicet ; Chrysostomus : " Monet tumultus fugere et in quiete orare"; mansit, absconditus a Iudaeis, secundum illud Deuteronomii trigesimo secundo: " Abscondam faciem meam ab eis ".

52. (Vers. 41.). Et multi venerunt etc. Tangitur hic ultimum, scilicet ex ipsius recessu multiplicatio fidelium : propter quod dicit: Et multi venerunt ad eum, scilicet per fidem ; Isaiae sexagesimo : " Filii tui de longe venient; et dicebant: Quia Ioannes nullum quidem signum fecit: propter quod ostenderet, se esse Christum ; sed tantum testimonium de Christo perhibuit .

53. (Vers. 42.). Omnia autem, quaecumque dixit Ioannes de hoc, vera erant. Et, ita isto duplici testimonio inducti, multi crediderunt in eum, secundum quod ipse Dominus supra eodem dixerat: "Et si mihi non creditis, saltem operibus credite "; multi, secundum illud Psalmi: (Dinumerabo eos, et super arenam multiplicabuntur "; et Genesis decimo septimo: " Eris pater multarum gentium ".