Quaestiones.

27. Quaest. I. Sed quaeritur hic primo de hoc quod Dominus dicit: Si ego testimonium perhibeo de me ipso, testimonium meum verum est.

Contra : Proverbiorum vigesimo septimo : Laudet te alienus, non os tuum: extraneus, non labia tua.

Item, nullius testimonium recipitur pro se ipso, et Dominus dixit supra quinto : Si ego testimonium perhibeo de me ipso, testimonium meum non est verum: ergo contradicit sibi.

Item quaeritur de hoc, quod Dominus nititur testimonium suum approbare per Legem : quia duorum testimonium verum est.

Sed 1. hoc argumentum videtur nihil valere, quia in Lege, quando aliquis testatur de se, et alius de eo, non reputantur nisi pro uno testimonio: ergo Filius secundum hoc non habebat nisi unicum testimonium.

2. Item Pater eius erat persona coniunctissima; et talis persona secundum iura ad testimonium non admittitur.

3. Item, infra decimo : Ego et Pater unum turnus, ergo unum erant: non ergo duo testes: aut si duo testes, non unum sunt Pater et Filius.

Respondeo: Dicendum, quod ipse Filius Dei est lux, sed omnis creatura est tenebra et potest, quantum est de se, obscurari. Quia ergo lucis est manifestare se et alia, ideo lux ipsa potest de se testimonium perhibere; sed creatura, quia tenebra est, alio manifestante indiget . Item, quia lux est, non potest obscurari nec obliquari, ideo simul iudicare et testificari potest, simul etiam laudare et laudari. Quia vero creatura potest obliquari, non potest nec debet ista duo simul obtinere .

Illud igitur Proverbiorum dicitur ad homines fragiles et pronos ad vanam laudem.

Illud quod dictum est supra quinto, intelligitur de Christo secundum humanam naturam .

Ad illud vero, quod obiicitur de testimonio secundum iura, similiter respondendum: quia nullus potest testificari pro se; sed si ita esset, quod aliquis pro se posset testificari, tunc sufficeret unum aliud testimonium. Sed Christus poterat de se testimonium perhibere: et hoc supposito, suum argumentum bonum est.

2. Similiter de persona coniuncta: quia declinare potest ad falsitatem, non recipitur testimonium: sed Pater caelestis, qui verax est , declinare non potest.

3. Quod autem obiicitur, quod Pater et Filius unum sunt: dicendum, quod sunt unum in essentia et distinguuntur in personis. Quia ergo in veris testibus est distinctio personarum et concordia testimonii: et hoc ibi reperitur: ideo authenticum valde est testimonium.

28. Quaest. II. Quaeritur de hoc quod dicit: Neque me scitis etc: quia supra septimo : Et me scitis, et unde sim scitis.

Et responsum est , quod illud dictum est secundum humanitatem: hoc autem dictum est secundum Divinitatem: quia qui videt Filium videt et Patrem.

29. Quaest. III. Sed de hoc quaeritur: Si me sciretis, forsitan et Patrem meum sciretis; quia si in Deo nulla cadit opinio, ergo nec dubitatio; quid est ergo hoc quod dicit forsitan?

Respondeo: Dicendum, quod hoc adverbio forsitan (arguitur hic infidelitas, non opinatur Divinitas "; insinuatur etiam nobis humani arbitrii licertas.

30. Dixit ergo iterum eis Iesus. Ostensum est supra, quod doctrina Christi liberat a caecitate erroris, hic ostenditur et commendatur quod liberat a servitute peccati. Et dividitur haec pars: quia primo ostenditur, quod sine cognitione Christi seruitus perpetuatur: secundo, quod per doctrinam et sermonem Christi homo a seruitute liberatur, ibi : Dicebat ergo Iesus ad eos qui crediderunt.

Primum ergo ostenditur hoc ordine: primo ponitur perpeluandae servitutis comminatio: secundo propter ludaeorum dubitationem comminationis expositio: tertio, explicatio credibilium: quarto, multiplicatio credentium.

(Vers. 21.). Primo ergo ponitur perpeluandae servitutis comminatio; et haec est, quando homo moritur in peccato: et comminatur eis finalem impoenitentiam. Propterea dicit:

31. Dixit ergo eis iterum Iesus: Ego vado, scilicet ad Patrem per passionem; et quaeretis me, ad persequendum scilicet: et in peccato vestro moriemini, et ego eripiar de manibus vestris. Et ratio subditur: Quo ego vado, vos non potestis venire, quia non poterant in gloriam introire. Unde comminatus est eis mortem culpae et amissionem gloriae. Hoc dixit Dominus Iudaeis; simile dixit discipulis: " Quo ego vado, vos non potestis venire", infra decimo tertio . Sed ludaeis dixit comminando, discipulis praedixit differendo: unde post dixit Petro: " Quo ego vado, non potes me modo sequi, sequeris autem postea ".

32. (Vers. 22.). Dixerunt ergo Iudaei. Tangitur hic secundum, scilicet propter dubitationem Iudaeorum comminationis expositio. Dubitabant enim de illo quod dixerat: Quo ego vado, vos non potestis venire: propterea dicunt: Nunquid interficiet semetipsum, quia dicit: Quo ego vado, vos non potestis venire? Augustinus : " Stulta verba, omnino insipientiae plena. Si enim semetipsum interficeret, nonne ipsi similiter possent? Si de morte locutas est,

nonne omnes morituri erant "? Ob hanc dubitationem ponit Dominos suae comminationis explanationem ; et duo dixerat, ideo duo explanat:primo illud quod dixerat: Quo ego vado, vos non potestis venire. Quia enim hoc dixerat de eundo ad Patrem per gloriam, ad quam non possent conscendere peccatores: ideo dicit:

33, (Vers. 23.). Et dicebat eis: Vos de deorsum estis: supra tertio : " Qui de terra est de terra loquitur "; ego autem de supernis sum, et ideo ego sursum vado: et propterea quo ego vado, vos non potestis venire: quia, sicut dicitur supra tertio, "nemo ascendit in caelum, nisi qui descendit de caelo"; ideo vos descenditis, ego autem ascendo. Rursus: Vos estis de hoc mundo, quia huic mundo adhaeretis per amorem: ego autem non sum de hoc mundo, ideo ego relinquo vos in mundo, et " quo vado, vos non potestis venire "; infra decimo sexto: " Exivi a Patre et veni in mundum: iterum relinquo mundum et vado ad Patrem ". Sic explanat quod dixerat: Quo ego vado: hoc intelligendum est per virtutem, non per infirmitatem. Exponit etiam quod dixit : In peccato vestro moriemini: unde istud replicat, ut explicet:

34. (Vers. 24.). Diri ergo vobis, quod moriemini in peccatis vestris, et explano, quomodo intelligo. Si enim non credideritis, quia ego sum, moriemini in peccato vestro. Si autem credideritis, non moriemini, ab oppositis est intelligendum; unde Angustinus : " Reddita est spes desperantibus, excitatio facta est dormientibus "; supra tertio: " Qui incredulus est Filio non habet vitam, sed ira Dei manet super eum; qui autem credit in Filium Dei habet vitam aeternam ". Hoc promiserat.

38. (Vers. 23.). Dicebant ergo etc. Tangitur hic tertium, scilicet explicatio credibilium. Quia enim comminationem suam exposuerat, quod sine fide eius nullus poterat liberari a morte, dicens, quod in peccato essent morituri, nisi crederent, quia ego sum

hoc quidem implicite dixerat

ideo quaerunt Iudaei explicari et in fide doceri. Propterea dicebant ei: Tu quis es? ex quo salvari non possumus, nisi in te credamus. Similiter quaerebant a Ioanne supra primo : " Tu quis es "? Et sequitur responsio Christi, qua instruit Iudaeos, credere in se primo quae respiciunt creaturam per ipsum factam; secundo, quae respiciunt Patris personam, ibi : Et non cognoverunt. Primo namque est creator: propter quod ait: Dixit eis Iesus: Principium, id est, ego sum principium creans: quia omnia per ipsum acceperunt esse, sicut dictum est supra primo capitulo : "In principio erat Verbum ", et rursus: "Omnia per ipsum facta sunt ". Est etiam doctor: qui et loquor vobis; ad Hebraeos primo : " Novissime locutus est nobis in Filio, quem constituit heredem universorum, per quem fecit et saecnla ". Similiter Dominus respondit Samaritanae quaerenti: " Ego sum, qui loquor tecum "; et caeco, infra nono.

Est etiam iudex, quamvis nunc non loquatur verba condemnationis, sed instructionis et vocationis. Propterea dicit:

36. (Vers. 26.). Multa habeo de vobis loqui: de , id est contra vos, et iudicare, quae non remanebunt indiscussa, non ob malitiam, sed ob iustitiam. Sed qui misit me verax est, et ego quae audivi ab eo, haec loquor in mundo: et ideo iudico veraciter; supra quinto : " Sicut audio, iudico, et iudicium meum iustum est; quia non quaero voluntatem meam, sed eius qui misit me ". Et quia se manifestavit in comparatione ad creaturam, manifestat se in comparatione ad Patris personam, quam Iudaei intelligere non poterant: ideo dicit:

37. (Vers. 27.). Et non cognoverunt, quia Patrem eius dicebat Deum: et quia non valebant intelligere altitudinem generationis, mittit eos ad infirmitatem passionis, cum dicit:

38. (Vers. 28.). Dixit ergo eis Iesus: Cum exaltaveritis Filium hominis, scilicet in cruce: infra duodecimo : " Et ego, si exaltatus fuero a terra, omnia traham ad me ipsum "; tunc cognoscetis, quia ego sum, scilicet distincta in Trinitate persona; ecce, personalis distinctio; Exodi tertio: " Ego sum, qui sum". Et a me ipso facio nihil, scilicet hoc cognoscetis; sed sicut docuit me Pater, haec loquor, id est, sicut accepi a Patre, quia Pater omnia dat Filio. Et in hoc ostenditur generationis emanatio a Patre ; supra quinto : "Non potest Filius a se facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem ". Non solum cognoscetis personalem distinctionem, sed etiam essentiae indivisionem: ideo dicit:

39. (Vers. 29.). Et qui misit me mecum est, propter essentiae unitatem, in qua non est divisio ; infra decimo quarto : " Nonne creditis, quia ego in Patre, et Pater in me est"? Et non reliquit me solum, per voluntatem discordantem: quia quae placita sunt ei facio semper. Unde Filius non potest relinqui a Patre, quia non potest ei nec discordare nec displicere; Mattbaei tertio : "Hic est Filius meus dilectus, in quo mihi bene complacui ". E contrario peccatores a Domino relinquuntur, quia ei displicent per peccata: secundi Paralipomenon duodecimo: " Vos reliquistis me, et ego reliqui vos ".

40. (Vers. 30.). Haec illo loquente. Tangitur hic quartum, scilicet multiplicatio credentium in Christum , quae facta est ad hanc instructionem; ideo dicit: Haec illo loquente, quae scilicet praedicta sunt, multi crediderunt in eum; quia sermo eius habebat efficaciam; supra quarto : " Multo plures crediderunt propter sermonem eius ".