Quaestiones.

28. Quaest. I. Sed quaeritur hic primo de ordine istius manifestationis.

Si enim discipuli digniores erant, videtur, quod primo eis Dominus apparere debebat, et iterum discipuli docere mulieres, quam mulieres discipulos .

Respondeo: Dicendum, quod hoc factum est ordine divinae dispensationis et merito humanae sollicitudinis: ordo divinae dispensationis: propter quod dicit Gregorius : " Quia in paradiso mulier viro propinavit mortem, a sepulcro mulier viris annuntiat vitam, et dicta vivificatoris narrat quae mortiferi serpentis verba narraverat". Meritum humanae sollicitudinis, quia, discipulis recedentibus, mulier remansit afflicta et desolata: et ideo citius meruit apparitione dominica consolari et refici .

29. Quaest. II. Item quaeritur: cum Petrus Dominum tam ferventer diligeret, quare non remansit ad monumentum plorans, ut Maria, sed recessit?

Et respondet Chrysostomus : " Compassibile quodam modo est muliebre genus "; et ideo non mireris, quod Maria amare flebat ad sepulcrum, Petrus vero nihil tale compassus est.

Alii sumunt rationem ex parte fidei: quia enim mulier minus de resurrectione sperabat, ideo magis de sublato corpore dolebat: Petrus autem, etsi non plene, tamen aliquo modo confidebat: unde dicitur in Luca , quod " abiit secum mirans ".

Alii sumunt rationem a parte amoris, scilicet quia pro tempore illo vehementius discipulis ardebat et ferventior erat, ideo et sollicitior existebat .

30. Quaest. III. Item quaeritur de hoc quod dicit , quod dum Maria fleret, inclinavit se et prospexit in monumentum.

Ad quid respiciebat, ex quo ipsum non esse sciebat?

Respondet Gregorius : " Amanti semel aspexisse non sufficit, quia vis amoris intentionem multiplicat inquisitionis ". Et Augustinus dicit, quod " quia vehementer amabat, ideo nec suis nec aliorum oculis putavit facile esse credendum ".

31. Quaest. IV. Item quaeritur de hoc quod dicit, quod post recessum discipulorum vidit Angelos: quia dicitur Lucae vigesimo quarto , quod mulieres retulerunt Apostolis, quod viderant Angelos: et tunc dicitur quod discipuli iverunt ad monumentum.

Respondet Augustinus in tertio de Concordia Evangelistarum , quod " Lucas illud dicit per recapitulationem; tunc enim cucurrerunt ad monumentum, quando tantummodo annuntiatum fuit de corpore ablato: et post factum est de visione Angelorum, quam postmodum retulerunt ".

32. Quaest. V. Item dubitatur: 1. Quia Marci decimo sexto dicitur de uno solo Angelo: Introeuntes in monumentum viderunt iuvenem sedentem i n dextris coopertum stola candida

2. Item, Marcus dicit, Mariam intrasse, iste, tantum aspexisse.

Ad hoc respondet Augustinus in tertio de Concordia Evangelistarum : " Prima, inquit, Sabbati, id est die dominico, diluculo venerunt mulieres ad monumentum, sicut omnes Evangelistae narrant: et ut viderunt lapidem sublatum, antequam diligentius inspicerent, cucurrerunt et nuntiaverunt Petro et Ioanni, qui cucurrerunt ad monumentum et postea reversi sunt. Maria autem cum aliis stabat ad monumentum foris plorans , id est ante illum saxei sepulcri locum, sed tamen intra illud spatium, quo iam ingressae fuerant. Tunc viderunt Angelum sedentem in dexteris super lapidem revolutum a monumento, de quo Angelo narrat Matthaeus vigesimo octavo et Marcus decimo sexto. Tunc dixit eis: Nolite timere vos etc., quae dicit Matthaeus et Marcus. Ad haec verba Maria, dum fieret, inclinavit se et prospexit in monumentum, sicut hic dicitur: ubi vidit duos Angelos in albis sedentes, qui dicunt ei: Mulier, quid ploras? Et tunc intelligendum, quod Angeli surrexerunt et steterunt, sicut Lucas dicit, quod duo viri steterunt iuxta illas in veste fulgenti ".

Unde solvitur contrarietas ex hoc, quod unus dicit quod alter omittit; et ex hoc, quod Marcus vocat monumentum aliquod spatium ante sepulcrum maceria communitum, Ioannes vero ipsum locum, in quo erat corpus Iesu.

33. Quaest. VI. Item quaeritur de hoc, quod Dominus se non statim manifestavit mulieri in propria effigie, sed visus est quasi hortulanus.

Respondet Gregorius , quod ratio huius erat modus quaerendi Mariae. "Quia enim Maria amabat et dubitabat, videbat et non cognoscebat". - Bernardus " autem reddit rationem, quod hoc erat ad magis accendendum eam: unde dicit: " O delectabile pietatis spectaculum ! Ipse qui quaeritur et desideratur, occultat se et manifestatur ,- occultat se, ut ardentius requiratur, et requisitus cum gaudio inveniatur, et inventus cum sollicitudine teneatur, et tentus non dimittatur ".

34. Quaest. VII. Item quaeritur, utrum Maria Christum crederet esse Deum? - Et quod sic, videtur, quia supra undecimo dixit Martha: Tu es Christus, Filius Dei vivi, - Et etiam, quomodo fuissent ei remissa peccata sine fide recta?

Sed contrarium videtur dicere Gregorius et Augustinus super illud : Nondum enim ascendi ad Patrem meum, sicut expositum est.

Respondendum, quod Maria ante passionem Christum Deum esse credebat, tamen vehementissime eum in carne amabat: et ideo in passione tantum dolorem concepit, ut iam absorpta non nisi de humanitate et morte cogitaret, et ideo non recoleret opera Maiestatis, sed poenas humanitatis.

35. Quaest. VIII. Item, quid est quod dicit: Ascendo ad Patrem, cum Pater sit ubique?

Respondetur, quod causaliter intelligitur, quia faciebat vel facturus erat se credere aequalem Patri per omnia: ideo dicitur ascendere etc.

Vel ad locum, ubi Pater magis manifestatur in suis operibus: unde dicitur a dexteris sedere, id est in potioribus bonis .

Secundo, de manifestatione facta discipulis.

36. Cum ergo esset sero die illo etc. Supra egit de manifestatione Domini facta mulieribus, hic agit de manifestatione facta discipulis . Et sunt in hac parte tres parliculae secundum tres manifestationes, quae diversificantur quantum ad modum manifestandi et quantum ad rationem: quantum ad modum,- nam prima est per aspectum, secunda per tactum, tertia per qustum. Primo enim se ostendit; secundo, palpabilem exhibuit: tertio, comedit. -Quantum ad rationem etiam manifestandi; nam primo ad removendum incredulitatem omnium discipulorum: secundo, ad removendum incredulitatem Thomae: tertio vero, ad confirmationem dilectionis in Petro. Et incipit secunda manifestatio ibi : Et post dies octo: tertia vero, ibi: Postea manifestavit se, in principio vigesimi primi capituli.

De prima manifestatione notantur tria.

In prima manifestatione tria determinantur. Primum est ipsa manifestatio: secundum, ad manifestationem consequens discipulorum missio, ibi : Dixit ergo eis iterum: Pax vobis: tertio, incidens alterius manifestationis occasio, quae fuit absentia Thomae, ibi: Thomas autem etc.

Ipsa ergo manifestatio hoc ordine describitur.

Ponuntur enim quinque , quae ipsam declarant, scilicet discipulorum congregatio, Christi apparitio, apparentis allocutio, post allocutionem sui ostensio, post ostensionem discipulorum congratulatio.

37. (Vers. 19.). Primo ergo tangitur disciputorum congregatio, quae erat et propter tempus, quia sero: et propter Iudaeos, qui persequebantur: ideo dicit: Cum ergo esset sero die illo, scilicet die dominico , in quo apparuit Magdalenae, una Sabbatorum, quia in illis diebus sabbatizabant Iudaei, comedentes azyma ; et fores essent clausae, ad sui tuitionem, unde: ubi erant discipuli congregati propter metum Iudaeorum: ideo simul in unum clausis ianuis convenerant, et per hoc digni erant, quibus Dominus appareret, secundum illud Matthaei decimo octavo : " Ubi sunt duo, vel tres congregati in nomine meo, ibi sum in medio eorum ". 38. Cum, inquam, ita essent, venit Iesus et

stetit in medio. Hic notatur secundum, scilicet Domini apparitioi ideo stetit in medio, ut ab omnibus videretur: ideo stetit in medio, ut se Mediatorem et reconciliatorem esse ostenderet: supra primo : " Medius autem vestrum stetit quem vos nescitis", dictum est Iudaeis. Ipse enim, sicut dicitur ad Ephesios secundo, "est pax nostra, qui fecit utraque unum ".

39. Ideo sequitur: Et dixit eis: Pax vobis. Hic notatur tertium, scilicet benigna allocutio, in qua allocutione ipsos confortavit ; unde Lucae ultimo : " Dixit eis: Pax vobis; ego sum, nolite timere ". Unde Chrysostomus: " Voce firmavit fluctuantem mentem, dicens: Pax vobis: hoc est, ne tumultuemini "; ad Philippenses ultimo: " Pax Dei, quae exsuperat omnem sensum, custodiat corda vestra".

40. (Vers. 20.). Et cum haeedixisset, ostendit eis manus et latus. Hic notatur quartum, scilicet Christi ostensio, in qua ostendit, se esse eundem, qui passus fuerat, non tantum in spiritu, sed et in corpore: et ideo ostendit manus et latus, in quibus fuerant vulnera, et cicatrices remanserant: unde Lucae ultimo : " Videte manus meas et pedes meos, quia ego ipse sum ".

41. Gavisi sunt ergo discipuli, viso Domino. Hic tangitur quintum, scilicet discipulorum congratulatio ex aspectu Domini ; quod gaudium promiserat eis Dominus supra decimo sexto : " Iterum videbo vos, et gaudebit cor vestrum ".

42. (Vers. 21.). Dixit ergo eis iterum. Hic tangitur secundum, scilicet ad manifestationem consequens discipulorum missio , in qua tria innuit Evangelista, quae Dominus mittendis discipulis contulit, scilicet idoneitatem, auctoritatem et potestatem: idoneitatem, cum pacem tribuit: unde dicit: Dixit ergo eis iterum: Pax vobis, id est tranquillitas, sine qua nullus ad persecutiones mitti est idoneus. Unde Chrysostomus : " Quia praelium inexpugnabile habebant ad Iudaeos, ideo dicit rursus: Pax vobis, parem praelio dans consolationem "

Tribuit etiam auctoritatem, cum mittit: unde dicit: Sicut misit me Pater, et ego mitto vos, id est,

sicut ego a me ipso non veni, sed missus, et ideo auctoritate veni: sic ego vos mitto, dans vobis auctoritatem : unde ad Romanos decimo : " Quomodo praedicabunt, nisi mittantur "? Unde et Isaias, sexto, petebat hanc auctoritatem, cum dicebat: "Ecce ego, Domine; mitte me"; contra de malis prophetis Ieromiae vigesimo tertio: " Currebant, et ego non mittebam eos, non loquebar ad eos " etc.

Tribuit etiam potestatem, cum Spiritum sanctum contulit ; unde et dicit:

43. (Vers. 22.). Haec cum dixisset, insufflavit in eos . Augustinus: " Insufflando significavit, Spiritum sanctum non solius Patris esse, sed et suum". Et dixit eis: Accipite Spiritum sanctum, id est donum Spiritus sancti, non ad omnia, sed ad remittenda peccata: et in hoc contulit potestatem clavium: propterea dicit:

44. (Vers. 23.). Quorum remiseritis peccata, remittuntur eis, id est, quos solveritis soluti sunt: et quorum retinueritis, retenta erunt , id est, quos ligaveritis ligati sunt: Matthaei decimo sexto: "Quodcumque ligaveris super terram, erit ligatum et in cadis: et quodcumque solveris super terram, erit solutum et in caelis ".

45. Thomas autem., unus ex duodecim. Hic ponitur tertium, scilicet incidens tertiae manifeslar limis occasio, quae hic describitur quantum ad tria, scilicet Thomae adsentationem, discipulorum relationem et ipsius indurationem.

46. (Vers. 24.). Tangitur eius obseruatio, cum dicit: Thomas autem, unus ex duodecim, id est unus ex specialiter electis; supra sexto : Nonne ego duodecim vos elegi "? Lucae sexto: " Elegit duodecim, quos et Apostolos nominavit". Qui dicitur Didymus, quia dubius erat , non erat cum eis, quando venit Iesus: et ita Dominum venientem non vidit, quia a congregatione recesserat.

47. (Vers. 25.). Dixerunt ergo ei alii discipuli. Tangitur hic secundum, scilicet discipulorum relatio. Referunt enim quod viderant: Vidimus Dominum. Ideo hoc referebant, ut audiens testimonium videntium credat resurrectionem: sed verificatum est quod scribitur supra tertio : " Quod vidimus testamur, et testimonium nostrum non accipitis ".

48. Unde sequitur tertium, scilicet Thomae induratio. Ille autem dixit eis: Nisi videro in manibus eius etc. Duritia ostenditur in hoc, quod non credit per auditum, nisi ipse videat, in manibus scilicet, fixuram clavorum. Duritia etiam ostenditur in hoc, quod non tantum nolebat credere per auditum, sed nec etiam per visum, nisi adesset tactus: ideo dicit: Et mittam digitum meum in locum clavorum et mittam manum meam in latus eius, quod scilicet fuit lancea perforatum ; non credam. In hoc durus fuit: unde Chrysostomus : " Sicut simpliciter credere, et ut contingit, facilitatis est: ita circumscrutari et multum investigare grossissimae mentis est". Sed haec duritia divina dispensatione in Apostolo permissa est ad tollendum nostram ; unde Gregorius : " Minus mihi praestitit Maria Magdalene, quae citius credidit, quam Thomas, qui diu dubitavit. Ille enim, dum in Magistro vulnera palpavit carnis, in nobis vulnera sanavit infidelitatis ".