Quaestiones.

36. Quaest. I. Sed quaeritur hic: cum alii Apostoli circumstarent, qui Dominum diligebant: propter quid a solo Petro quaesitum est de dilectione ?

Responsio una est: quia sibi erat cura gregis specialiter committenda inter alios, ideo ab eo specialiter de dilectione quaeritur. Unde Chrysostomus : " Eximius Apostolorum erat Petrus et os discipulorum et vertex collegii "; propterea, alios praeteriens et transcurrens, huic de talibus loquitur. - Potest etiam alia ratio assignari: quia Petrus eum notabiliter negaverat, et ideo videbatur non esse dignus, ut ceteris Apostolis praemitteretur: ideo Dominus quaerit, ut ostendat eius caritatem prae ceteris excellentem, et pastorale officium, quod dederat, confirmaret .

37. Quaest. II. Item, cum Petrus non posset ad hanc quaestionem respondere: Diligis me plus his? quia de aliis nesciebat quomodo Dominus quaerit?

Respondeo : Dicendum, quod hoc Dominus quaerit, ut ostendat eius excellentiam in quaerendo et correctionem in respondendo ; unde Augustinus : " Quod Petrus plus aliis Dominum dilexerit, hoc evidenter apparet, ubi eum interrogans ait: Diligis me plus his? Quod utique sciebat, et tamen interrogabat, ut et nos amorem eius erga Dominum nossemus ". Et Petri correctio ostenditur in hoc, quod non audet se aliis praemittere, ut supra ante passionem , cum dixit : " Etsi omnes scandalizati fuerint in te, sed non ego".

38. Sed tunc est quaestio: quare Dominus tor ties quaerit: Petre, diligis me?

Respondet Augustinus : "Quod ideo ter quaerit, ut reddatur trinae negationi trina confessio, ne minus amori lingua serviat quam timori ".

Alia ratio redditur, quia ideo quaerebat, ut gregem suum commendaret: et quia ter gregem commendare volebat, ideo ter de dilectione requirit .

39. Sed tunc est quaestio: quare dicit ei ter: Pasce?

Et respondetur, quod oves Christi tripliciter debent pasci, scilicet verbo, exemplo et temporali subsidio: unde Beda : " Sollicitudo pastoralis officii exigit, ut rector Ecclesiae, ne plebi temporalia desint subsidia, diligenter provideat et eidem exempla virtutis ostendat eique verbum praedicationis sollicitus impendat".

40. Sed tunc quaeritur: quare bis dicit pascendos agnos et semel oves?

Respondeo, quod per agnos imperfecti et tenelli in fide intelliguntur, et hi ampliori pastura, hoc est cura sollicitiore, indigent: per oves vero grandiusculi, qui se valent regere, et bi non tanta cura indigent .

41. Amen, amen dico tibi. Postquam facta est Petri in dilectione confirmatio, fit hic eius ad dilectionis consummationem invitatio . Consummatio autem dilectionis est, ut homo ponat animam suam pro Christo: ideo fit hic ad passionem imitandam invitatio, et proceditur hic per hunc ordinem.. Primo, Petrus invitatur et certificatur de genere suae mortis. Secundo, petit certificari de genere mortis Ioannis. Tertio, respondetur ei, Ioannem non esse passurum. Quarto, corrigitur intellectus credentium, Ioannem non esse moriturum.

42. (Vers. 18.). Certificatur ergo Petrus a Domino de genere suae mortis, scilicet per passionem et crucem: et ut certum reddat, dicit: Amen, amen dico tibi: et haec est passio, quod in senio suo crucifigendus esset pro Christo: unde dicit: Cum esses iunior, cingebas te et ambulabas, ubi volelot id est, sequebaris voluntatem tuam: Ecclesiastici decimo octavo : " Fili, post concupiscentias tuas non eas, et a voluntate tua avertere ". Cum autem senueris, extendes manus tuas, scilicet in crocei ei alius te cinget, " vinculis scilicet", ut Nero, et ducet, quo tu non vis, "id est ad mortem "; quia, sicut dicitur secundae ad Corinthios quinto , " nolumus exspoliari, sed supervestiri ". Et ratio huius redditur ad Ephesios quinto: " Quia nemo unquam carnem suam odio habuit". Cinctus fuit Petrus vinculis: Actuum duodecimo: " Erat Petros dormiens inter duos milites, vinctus catenis duabus ". Et quia haec verba aliud a littera praetendebant, ideo ponitur expositio facta ab Evangelista.

43. (Vers. 19.). Hoc autem, scilicet quod extendes manus tuas, dixit, significans, qua morte clarificaturus esset Deum: quia morte crucis, quae, etsi ante Christum vili pendenda erat, postmodum exstitit gloriosa: et hac Petrus gloriosus effectus est. Unde Augustinus : " Ille negator et praesumendo elatos, negando prostratus, post flendo purgatus, confitendo probatus, patiendo est coronatus ". Hae Petros Dominum clarificavit, sicut Paulus dicebat ad Philippenses primo : " Magnificabitur Christus in corpore meo, sive per vitam, sive per mortem ". Et quia passio bona non est, nisi sit voluntaria: ideo hortatur Petrum pati voluntarie: et propterea dicit: Et cum hoc dixisset, dicit ei, id est Petro: Sequere me, ad passionem crucis voluntarie veni, secundum quod ipse Petrus dicit primae Petri secundo : " Christus passus est pro nobis, vobis relinquens exemplum, ut sequamini vestigia eius ". De hac consecutione vel sequela supra decimo tertio dixit Dominus Petro: " Quo ego vado, tu non potes venire modo ;sequeris autem postea ".

44. (Vers. 20.). Conversus Petrus vidit pulum etcHic secundo, sciens Petrus mortem suam, quaerit de morte Ioannis: cupiebat enim, ut, cui iunctus fuerat in vita per multam dilectionem, iungeretur in mortis similitudine. Et quia Petrus sciebat, quod Dominus Ioannem amabat: volebat scire, qua morte ipsum mori volebat: ideo dicit: Conversus Petrus vidit illum discipulum, quem diligebat Iesus, sequentem, scilicet Ioannem. Et signum dilectionis praecipuae ostenditur, cum infertur : qui et recubuit in Coena super pectus eius, supra decimo tertio , et dixit: Domine, quis est, qui tradet te? Quaesivit ab eo quod secretum erat: et hoc signum erat dilectionis, quia sibi revelatum est, sicut dicitur supra decimo tertio: et hoc signum est amicitiae, sicut dicitur supra decimo quinto: " Vos dixi.amicos, quia quaecumque audivi a Patre meo, nota feci vobis".

45. (Vers. 21.). Hunc ergo cum vidisset Petrus, quem sciebat specialiter dilectum, dicit ad Iesum : Domine, hic autem quid? supple: patietur, ut ad te veniat ? Chrysostomus: " Valde amabat Ioannem Petrus: quia ergo magna Dominus praedixerat Petro, volens et hunc accipere communicatorem, ait: Domine, hic autem quid"?

46. (Vers. 22.). Dicit ei Iesus. Hic tertio certificatur Petrus, Ioannem non esse passurum, per Domini responsionem, in qua revelat veritatem, ut satisfaciat quaestioni, et arguit curiositatem, ut corrigat quaerentem. Veritatem revelat, cum ait: Dicit ei Iesus: Sic eum volo manere, donec veniam: Beda: " Sic, id est absque violentia persecutionis diem exspectare novissimum ": respondet quaerenti.

Cum dicit: Quid ad te? Tu me sequere, arguit eum de curiositate quaestionis: unde Chrysostomus : " Quid ad te, si sic voto eum manere ? Tu ea quae tui ipsius sunt, attende, et de his sollicitus sis": Ecclesiastici tertio: " In pluribus operibus eius ne fueris curiosus, sed quae praecepit tibi, cogita illa semper ";et ideo repetit: Tu me sequere, quasi dicat: de hoc cogites et sollicitus sis.

47. (Vers. 23.). Exiit ergo sermo iste inter fratres. Hic quarto corrigitur intellectus credentium, Ioannem non esse moriturum simpliciter: unde dicit: Quod iscipulus ilie non moritur, contra illud Psalmi: " Quis est homo, qui vivet et non videbit mortem ". Et non dixit Iesus. Hic ponitur illius correctio, quia hoc non dixit Iesus, scilicet quia non moritur; non dixit: Non moritur, quia, sicut dicitur Ecclesiastae nono, " nemo est, qui semper vivat": sed: Sic eum volo manere, donec veniam: quid ad te? Remissive est legendum et exponendum ut supra

QUESTIONES.

48. Quaest. I. Sed quaeritur hic de hoc quod dicit: Alius cinget te et ducet, quo tu non vis. - Videtur ex hoc, quod passio Petri fuerit involuntaria: ergo non fuit meritoria.

Respondeo: Duplex est voluntas: rationis et naturae: volens passus est voluntate rationis, sed nolens voluntate naturae vel sensualitatis. Nec mirum , quia sic fuit in capite ;unde Matthaei vigesimo sexto Pater, si fieri potest, transeat a me calix iste: verumtamen non, sicut ego volo, sed sicut tu. Unde Augustinus: " Petrus nolens ad mortem venit, volens mortem vicit et reliquit hunc infirmitatis affectum, quo nemo vult mori, usque adeo naturalem, ut eum beato Petro nec senectus auferre potuerit ".

49. Quaest. II. Item quaeritur de hoc quod dicit: Significans, qua morte clarificaturus esset Deum, quia supra quinto : Ego claritatem ab hominibus non accipio: ergo cum Petrus esset homo, non clarificavit Deum.

Respondeo: Dicendum, quod etsi Deus non cla-

, rificctur in se, clarificatur tamen nobis in Sanctis suis patientibus ad eius gloriam: quia per hoc nobis innotescit, quanta pro amore Dei nobis patienda sunt exemplo Sanctorum

50.uaest. III. Item quaerilur de hoc, quod Dominus specialiter dicit Petro: Tu me sequere: quia, si intelligitur per viam perfectionis, multi alii sunt secuti: si per viam passionis, similiter: si per genus mortis, secutus est etiam Andreas .

Et respondetur hic secundum aliquos, quod tu non dicit ibi discretionem simpliciter, sed solum respectu Ioannis, de quo erat sermo.

Vel dicendum, quod tu dicit ibi magis significantiam quam discretionem: quia enim Petrus erat vertex Ecclesiae et praecipuus praelatus: sicut excellebat in praelatione , sic etiam debebat excellere in imitatione .

51. Quaest. IV. Item quaerilur de hoc quod dicit: Discipulus ille, quem diligebat Iesus.

1. Quomodo fuit hoc ausus dicere, cum dicatur Ecclesiastae nono Nemo scit, utrum amore, an odio dignus siti

2. Item, cum Christus omnes diligeret, propter quid Ioannes hoc sibi attribuebat, scilicet quod magis diligebatur ?

Videtur falsum : quia Petrus magis diligebat : ergo melior erat: sed Deus magis diligit meliores: ergo magis diligebat Petrum quam Ioannem.

Ad hoc responderi potest, quod Ioannes revelatione, vel certis ignis noverat, se amari.

2. Ad secundum, videtur dicere Augustinus quod Ioannes magis diligebatur, sed Petrus magis diligebat: et ideo quaerit, quis melior erat: et dicit, quod Petrus melior, sed Ioannes felicior: et retorquet verba haec ad allegoriam, dicens, quia per Ioannem contemplativa, per Petrum activa vita significatur.

Sed hoc magis auget quaestionem: unde ipse Augustinus dicit, quod latet hic iustitia, et apparet misericordia.

Propterea dicendum, quod magis diligere hoc est dupliciter: vel quia ad maius proemium: et sic magis diligebat Iesus Petrum, hoc intellecto, quod semper magis dilexerit Petrus Dominum. Alio modo magis diligere est quantum ad maiorem exhibitionem, quia plura ostendebat signa dilectionis: et sic magis diligebat Ioannem

52. Quaest. V. Sed tunc est ulterius quaestio: quare magis se exhibebat Ioanni, ex quo plus dilizelat Petrum quam Ioannem ? - Videtur, quod fictio esset in Domino.

Ad hoc responderi potest, quod licet Petrus maius praemium mereretur, tamen conveniens erat, Christum maiorem familiaritatem exhibere Ioanni, quia Ioannes erat iuvenis et erat virgo et innocens: et haec sunt, quae miro modo et in conspectu Dei et hominum faciunt hominem amabilem et gratiora. Unde Beda dicit: " Hic est Ioannes, qui privilegio amoris praecipni ceteris altius meruit a Domino honorari ; et quod specialis praerogativa castitatis eum ampliori dilectione fecerat dignum ". Et Glossa dicit, quod "Ioannes familiarior fuit, quia tenerior erat ".

53. Quaest. VI. Item quaeritur de hoc quod dist: Sic eum volo manere, donec veniam.

Ergo videtur, quod saltem usque ad Domini adventum anima ipsius a corpore non sit separata: nam post non habetur ex littera: ergo videtur, quod Ioannes nondum sit mortuus: in cuius rei argumentum est, quod corpus eius non invenitur.

Respondeo: Dicendum, quod praeter expositionem primam discipulorum, quam fecerunt, quam arguit ipse Evangelista , quod non moreretur, tres sunt aliae expositiones. Una est, quod non est mortuos, sed morietur in adventu Domini: sed modo in sopore est sub terra, et ideo corpus eius non habitetur. - Sed ista positio est improbabilis: quia non est credendum, quod Dominus discipulo, quem amabat, tamdiu differret suam demonstrare gloriam, quam cupiebat Apostolus, ad Philippenses primo : Cupio dissolvi et esse cum Christo.

Alia est opinio, quod Dominus ipsum assumsit in corpore et anima, et in illa assumtione obiit et revixit. - Etsi ista opinio non possit ita reprobari,

tamen, quia non habet auctoritatem, eadem facilitate contemnitur, qua probatur .

Tertia opinio dicit, quod Ioannes est mortuus, et de corpore eius nihil asserit, quia nihil certum invenitur. Quod autem dictum est: Sic eum volo manere, donec veniam, id est, " diem exspectare novissimum non saeculi, sed mortis suae, quando ipse veniens eum in aeternae beatitudinis mansione recipiam ".

Tertio, de nostrae fidei confirmatione.

34. Hic est discipulus ille etc. Supra posita est discipulorum sollicitudo et Christi manifestatio: hic ponitur fidei nostrae confirmandae ratio . Hanc autem confirmat in nobis Evangelista dupliciter: certificando in veritate et solidando in humilitate. Certificat in veritate, dum se dicit testem verum et securum: solidat in humilitate, dum ostendit, se non posse omnia scribere ad plenum, ibi :Sunt autem et alia multa etc.

55. (Vers. 24.). Dicit igitur: Hic est discipulus ille, qui testimonium perhibet de his et scripsit haec, cui credendum est, omni dubitatione postposita, quia et scimus, quia verum est testimonium eius. Chrysostomus : " Quia multa certitudine scripsit, non refutat sui ipsius testimonium in medium ferre, provocans unumquemque examinare et scrutari quae facta sunt. Consuetudo nobis est, cum valde vera dicimus, neque nostrum testimonium denegare: unde Actuum quinto dixerunt Apostoli: Testes sumus horum verborum ".

36. (Vers. 23.). Sunt autem et otia multa, quae fecit Iesus. Ostendit, se non omnia scripsisse ad plenum: in quo intellectum nostrum humiliat, ne credamus nos ad omnia sciendum capaces. Propterea dicit, se non scripsisse . Ideo dicit: Quae si scribantur per singula, nec ipsum mundum arbitror posse capere eos qui scribendi sunt libros

construi debet sic littera: capere eos libros, qui scribendi sunt

quia parva est nostra rapacitas: unde supra decimo sexto : "Multa habeo vobis dicere, sed non potestis portare modo".