Quaestiones.

52. Quaest. I. Sed quaeritur hic de hoc quod dicunt: Semen Abrahae sumus et nemini servivimus unquam.

Contra: 1. Servierunt Aegyptiis; unde Deuteronomii sexto : Eduxit vos Dominus de domo servitutis.

2. Item, servierunt Nabuchodonosor in captivitate Babylonica per septuaginta annos .

Si dicas quod ipsi loquebantur de se, non de patribus; obiicitur: quia etiam tunc tributum reddebant Romanis: unde quaesierunt Matthaei vigesimo secundo : licetne tributum dare Cassari, an non?

Ad hoc est una responsio, quod ipsi mentiti sunt, sicut saepe solebant, et beneficiorum Dei obliti erant: unde Angustinus : "O pellis inflatal non est ista magnitudo, sed tumor. Quomodo verum dixistis? Ioseph venundatus est, Prophetae in captivitatem ducti, populus in Aegypto in luto et latere serviebat, vos ipsi etiam tributa solvebatis ".

Aliter respondetur, quod illud intellexerant quantum ad morem, quem habebant inter se praecepto Legis: Levitici vigesimo quinto : Servus et ancilla sint vobis de nationibus, quas in circuitu vestro sunt.

Vel aliter dicendum, quod est servitus conditionis per originem, sicut filius servi est servos, et sic intelligebant, et isti dicuntur servi de corpore: et est servitus oppressionis per dominium , et de hac non intelligebant.

53. Quaest. II. Sed quaeritur: cum peccator faciat omne, quod vult, iustus autem non: quomodo peccator dicitur servus ?

Dicendum, quod peccator recte dicitur servus peccati, quia magna servitus est sequi malam voluntatem: et propter conditiones serviles, quae in peccatore reperiuntur, propter quas servus recte dicitur.

Servus enim vilis est, sic et peccator:

tertii Regum primo : Erimus ego et filius meus Salomon peccatores, id est viles.

Vilibus vescitur sic peccator; Lucae decimo quinto, filius prodigus implere cupiebat ventrem de siliquis porcorum. Vilia operatur, sic et peccator: Exodi primo : Operibus duris luti et lateris omnique famulatu premebantur.

Viliter tractatur, sic peccator: Ieremiae decimo sexto: Servietis diis alienis, qui non dabunt vobis requiem.

Alienus est a lucro: Osee octavo : Culmus stans non est in eo, germen non faciet farinam: quodsi fecerit, alieni comedent eam.

Alienus a Domini sui secreto, sic peccator: infra decimo quinto: 7am non dicam vos servos, sed amicos, quia omnia, quaecumque audiui a Patre meo, nola feci vobis. Peccatoribus non revelat, quia sunt in tenebris.

Alienus ab honoris familiaritate: ad Romanos octavo : Non accepistis spiritum servitutis iterum in timore.

Alienus ab hereditate, sic peccator: Iob vigesimo septimo: Dives, cum dormierit, nihil secum afferet: ad Galatas quarto: Non erit Iteres filius ancillae cum filio liberae .

34. Scio, quia filii Abrahae estis. Postquam ostensa est per doctrinam Christi liberatio, evacuatur hic Iudaeorum gloriatio, quia gloriabantur se liberos per naturam: et hoc quidem Dominus facit hoc ordine. Primo innuit duplex genus filiationis: secundum naturam et imitationem: secundo ostendit, quod per imitationem non sunt filii Abrahae ; tertio, quod non sunt filii Dei: quarto, quod sunt filii diaboli.

(Vers. 37.). Primo igitur innuitur duplex genus filiationis: per naturam et per imitationem: per naturalem generationem, cum dicit: Scio, quia filii Abrahae estis, secundum carnem scilicet geniti: Isaiae quinquagesimo primo : " Attendite ad Abraham, patrem vestrum, et ad Saram, quae peperit vos "; et hunc patrem habetis per generationem, sed aliam habetis per imitationem: unde dicit: Sed quaeritis me interficere, quia sermo meus non capit in vobis: Ecclesiastici vigesimo primo : " Cor fatui quasi vas confractum, omnem sapientiam non tenebit"; Proverbiorum nono. Et hoc quidem est opus iniquitatis, et secundum hoc alium patrem habetis, quem imitamini: unde:

55. (Vers. 38.). Ego quod vidi apud Patrem meum, hoc loquor, ipsum imitando: ad Ephesios quinto: " Imitatores Dei estote sicut filii carissimi". Et vos quae vidistis apud patrem vestrum facilis ; unde patrem habetis per imitationem. Sicut hi habebant duplicem patrem: secundum carnem et imitationem: sic Abraham duo genera filiorum; ad

Romanos nono : " Non qui semen sunt Abrahae, bi omnes filii, sed qui filii sunt promissionis ".

56. (Vers. 89.). Responderunt et dixerunt ei. Hic tangitur secundum: ostenditur enim, quod non sunt filii Abrahae per imitationem, sicut ipsi gloriabantur ; propter quod dixerunt ei: Pater noster Abraham est. Ideo hoc replicant, quia dixerat, quod faciebant opera patris: et ostendit Dominus, quod non intellexit de illo patre: ideo dicit eis Iesus: Si filii Abrahae estis, opera Abrahae facite, id est, si vultis esse filii per imitationem, sicut estis secundum carnem: opera Abrahae facite, alioquin frustra gloriabimini; Matthaei tertio : " Et ne velitis dicere: Patrem habemus Abraham; dico enim vobis, quia potens est Deus de lapidibus istis suscitare filios Abrahae ". Et quia opera Abrahae non facitis, a destructione consequentis, nec filii eius dicendi estis. Ideo dicit:

57. (Vers. 40.). Nunc autem quaeritis me interficere, hominem, qui veritatem locutus sum vobis, quam audivi a Deo, et ita iustum et innocentem ; hoc autem Abraham non fecit, quia iniquum est et Lege prohibetur; Exodi vigesimo tertio : "Innocentem et iustum non interficies ". Ideo alius est pater, quem imitamini: propter quod subdit:

58. (Vers. 41.). Vos autem facitis opera patris vestri. Chrysostomus: " Opera Abrahae fuerunt fides, obedientia, mansuetudo: vestra, infidelitas, impietas et crudelitas ".

Dixerunt itaque ei. Tangitur hic tertium; ostenditur enim, quod non sunt filii Dei. Quia enim iam intellexerant, quod loqueretur de patre spirituali: ideo commendant, se esse filios Dei tanquam cultores eius, non idololatriae deditos, quae fornicatio dicitur in Scriptura: unde dicit: Dixerunt itaque ei: Nos ex fornicatione nati non sumus, fornicantes cum idolis, secundum illud Ieremiae secundo : " Sub omni ligno frondoso fornicata es "; et: " Polluisti terram fornicationibus tuis "; non sic nos, sed unum patrem habemus Deum, quem colimus iuxta imperium ipsius: Exodi vigesimo : "Non habebis deos alienos coram me". Hunc non habebant: Malachiae primo: "Si Pater ego sum, ubi est honor mens? Et si Dominus ego sum, ubi est timor meus "? Et quia inaniter gloriabantur, ostendit, quod non sunt filii Dei: unde subdit:

59. (Vers. 42.). Dicit eis Iesus: Si Deus pater vester esset, diligeretis utique me, tanquam fratrem vestrum, quia spiritus adoptionis est spiritus amoris; ad Romanos octavo: " Accepistis spiritum adoptionis filiorum, in quo clamamus: Abba, Pater". Ego enim a Deo processi, ut Filius scilicet per generationem: et veni, in mundum per incarnationem, et sicut ab illo sum genitus, ita etiam et missus; unde: neque a me ipso veni, sed ille me misit. Non propria auctoritate veni: ad Hebraeos quinto: " Christus non semetipsum clarificavit, ut pontifex fieret"; quocontra Ieremiae vigesimo tertio: "Currebant, et ego non mittebam eos"; item Exodi quarto: " Obsecro, Domine, mitte quem missurus es ". Et tamen me non diligitis: et hoc probat quaerens ab eis:

60. (Vers. 43.). Quare, inquit, loquelam meam non cognoscitis? scilicet credendo in me. Ratio huius erat odium, quia non potestis audire sermonem meum, propter odium et invidiam; Sapientiae secundo : " Gravis est nobis ad videndum ".

61. (Vers. 44.). Vos ex patre diabolo estis. Tangitur hic quartum; ostenso enim, quod non sunt filii Dei, ostendit, quod sunt filii diaboli, ut sic omnis gloria eorum evacuetur. Et proponit, cum dicit: Vos ex patre diabolo estis: ex non dicit ibi generationem, sed imitationem exempli: Ezechielis decimo sexto " Pater tuus Amorrhaeus, et mater tua Cethaea"; et primae Ioannis tertio: " Qui facit peccatum ex diabolo est ".

Probat hoc, quia eum imitantur; unde : desideria patris vestri vultis facere. Haec sunt desideria, de quibus primae ad Timotheum ultimo : " Desideria multa inutilia et nociva, quae mergunt homines in interitum et perditionem ". Ostendit, quod imitantur eum in duobus, scilicet in homicidio et mendacio: in mendacio est curvitas intellectus, in homicidio affectus. Ideo dicit: Ille homicida erat Ob initio, id est post humani generis initium; quia primum hominem ad mortem perduxit promittendo vitam et negando mortem: " Nequaquam, inquit, moriemini ", Genesis tertio et Sapientiae secundo: " Deus creavit hominem inexlerminabilem, invidia autem diaboli mors intravit in orbem terrarum " etc. Et in hoc vos eum imitamini ; sicut supra dictum est, vultis me interficere. Imitamini etiam eum in mendacio: unde dicit: Et in veritate non stetit: immo ad falsitatem et vanitatem cecidit; Isaiae decimo quarto : " Quomodo cecidisti de caelo, lucifer, qui mane oriebaris "? Quia veritas non est in eo. Propter peccatum enim superbiae non recuperavit: Ezechielis vigesimo octavo: " Nihil factus es et non eris in perpetuum ". Cum loquitur mendacium, ex propriis loquitur, quia a se habet, non alio suggerente. Ipse autem mendax est et pater eius, id est mendacii: Iob penultimo : "Ipse est rex super omnes filios superbiae ". Augustinus: " Pater mendacii est diabolus, pater veritatis est Deus. Recedite a patre mendacii et currite ad patrem veritatis, amplectimini veritatem, ut accipiatis libertatem ". Huius patris filii sunt omnes mendaces, qui oderunt veritatem. Et tales erant Iudaei; et hoc probat Dominus, quod odiant veritatem: unde dicit:

62. (Vers. 45.). Ego autem quia, veritatem dico, non creditis mihi, et ita veritatem oditis: Psalmus: (Filii hominum, usquequo gravi corde "? Et quia possent dicere: non discredimus propter odium veritatis, sed iniquitatis: ideo addit:

63. (Vers. 46.). Quis ex vobis arguet me de peccato? Quasi dicat: nullus potest. Propter hoc reprehenditur Iob, decimo quinto : "Arguis verbis eum qui non est aequalis tibi ". Propter quid scilicet mihi non creditis ? Si ego veritatem dico, quare non creditis mihi? Hoc certe non est propter culpam meam, sed vestram malitiam; et hoc prohat:

64. (Vers. 47.). Qui ex Deo est verba Dei audit, primae Ioannis quarto : " Qui novit Deum audit nos: qui non est ex Deo non audit nos"; sed vos non auditis, et quare ? Propterea vos non auditis, quia ex Deo non estis, sed magis ex diabolo: Ecclesiastici tertio : " Auris bona cum omni concupiscentia audiet sapientiam "; quocontra Iudaei non audiebant: Actuum septimo: " Dura cervice et incircumcisis cordibus et auribus, vos semper Spiritui sancto resistitis ".

65. Responderunt ergo Iudaei et dixerunt . Postquam ostensa est liberatio, et Iudaeorum evacuata est gloriatio: exprimitur hic ipsorum indignatio ad Domini reprehensionem. Et indignationis signum est illatio convicii. Primo ponitur convicii illatio: secundo, patiens responsio: tertio, patientis responsionis ratio.

(Vers. 48.). Primo conviciantur: Nonne bene dicimus nos, quia Samaritanus es tu et daemonem habes? Quia Dominus dixerat, quod non erant filii Abrahae, sed diaboli: ideo duplex reddunt convicium: primum contra primum : Samaritanus es, non filius Abrahae: secundum contra secundum: Daemonium habes, non imitaris Deum, sed diabolum , cuius instructione doces et adiutorio signa facis: unde Matthaei duodecimo : "In Beelzebub principe daemoniornm ejicit daemonia ".

66. (Vers. 49.). Respondit Iesus. Tangitur hic secundum, scilicet patiens responsio, quia non ad totum convicium respondet, sed ad partem. Unde dicit: Ego daemonium non habeo, cuius virtute opera faciam ad gloriam meam; sed honorifico Patrem meum, qui in caelis est: quia omnia in gloriam Patris faciebat, secundum illud Apostoli primae ad Corinthios decimo : " Omnia in gloriam Dei facite ". Et vos inhonorastis me, inferendo contumeliam, et per consequens etiam inhonorastis Patrem ; supra quinto: " Qui non honorificat Filium non honorificat Patrem, qui misit illum ".

67. (Vers. 30.). Ego gloriam meam non quaero. Tangitur hic tertium, scilicet patientis responsionis ratio. Non enim respondebat ad se glorificandum; sed ideo sustinebat eorum convicium, non quia verum, sed quia de gloria non curabat: propter quod dicit: Ego gloriam meam non quaero, et ideo contumeliae vestrae non respondeo; Hieronymus : " Qui non quaerit gloriam non sentit contumeliam ". Ideo de contumelia illata non curo, sed tamen non credatis vos immunes a culpa et retributione digna: unde dicit: Est qui quaerat et iudicet, scilicet Pater, qui quaerit gloriam Filii; infra duodecimo : " Et clarificavi et iterum clarificabo"; et iudicet: quasi dicat: eius iudicio reservo. Gregorius: " Filius illatas contumelias Patris iudicio reservat, ut nobis profecto insinuet, quantum patientes esse debemus, dum se adhuc ulcisci non vult et ipse qui iudicat ".