Quaestiones.

21. Quaest. I. Sed quaeritur hic de hoc quod dicit: Hic venit in testimonium.

Contra : 1 Infra quinto " Ego testimonium ab homine non accipio "; ergo nec ad hoc debuit mitti a Deo.

2. Item, lux non indiget illuminatione : ergo nec summa veritas testificatione: ergo frustra venit.

Respondeo: Dicendum, quod testimonium perhibetur alicui et propter aliquem. Aliquando ergo est opportunitas testimonii ratione eius, cui perhibetur, quia veritas est infirma, et sic homo indiget testimonio alieno; aliquando ratione eius, propter quem perhibetur, quia in fide dubius vel infirmus. Ioannes autem non venit in testimonium propter defectum lucis in Christo, sed ratione ineptitudinis oculo nostro .

22. Quaest. II. Sed quaeritur de hoc quod dicit: Ut omnes crederent per titum: quia, cum non omnes crediderint: si Deus ad hoc misit eum, ergo et uterque est fine debito frustratus.

Respondeo: Dicendum, quod est finis duplex: in se et in altero. Dico ergo, quod frustrari fine in altero, dum tamen habeatur finis in se, nullam inducit imperfectionem, sicut patet de rhetore bene persuadente, de Angelo custodiente, de Christo redimente et Ioanne testificante, quia testimonium sufficiens perhibuit, licet non omnes ei crediderint ; tamen ex contingentibus nihil omisit .

23. Quaest. III. Item quaeritur de hoc quod dicit: Non erat ille lux.

Contra : Ad Ephesios quinto : " Eratis aliquando tenebrae, nunc autem lux in Domino ": ergo omnes boni sunt lux.

Respondet Glossa , quod est lux illuminans et lux illuminata. Ioannes et alii Sancti non sunt lux illuminans, sed lux illuminata a prima luce.

Sed contra hoc est Matthaei quinto " Sic luceat lux vestra coram hominibus "; et ad Philippenses secundo: " Inter quos lucetis sicut luminaria in mundo ".

Respondeo : Est lux illuminans effective et dispositive. Lux illuminans effective est lux per essentiam , sic solus Deus est lux illuminans; dispositive est lux per participationem, et sic Sancti, qui illuminant verbo et exemplo .

De adventu Christi.

24. Erat lux vera etc. Determinato adventu praecursoris, determinatur adventus Regis et determinatur cum suis proprietatibus et circumstantiis. Hunc ergo adventum Christi describit hoc ordine. Primo notatur adveniendi ratio: secundo, advenientis despectio: tertio vero, ipsius adventus utilitas sive fructus: quarto, adveniendi modus.

(Vers. 9.). Ratio igitur adveniendi in carnem primo tangitur, quae fuit: quia ipse Deus ante incarnationem, licet esset summa lux omnibus praesens, non cognoscebatur a mundo; ideo visibilis effectus est,

ut cognosceretur. Propterea dicit: Erat lux vera, scilicet per essentiam; quae illuminat omnem hominem venientem in hunc mundum; infra octavo : "Ego sum lux mundi; qui sequitur me non ambulat in tenebris ". Haec lux erat praesens mundo: unde in mundo erat per praesentiam; Sapientiae septimo: " Attingit ubique propter sui munditiam ".

25. (Vers. 10.). In mundo erat, per effectum: unde et mundus per ipsum factus est, per quem cognosci poterat; Sapientiae decimo tertio : " A magnitudine speciei et creaturae poterat Creator horum cognoscibiliter videri ". Et tamen mundus eum non cognovit: mundus, id est mundani, metonymia est: infra decimo septimo : " Pater iuste, mundus te non cognovit". Haec est ratio, quare venit: unde Chrysostomus " Quia in mundo existens non putabatur adesse, eo quod nondum cognoscebatur: dignatus est induere carnem ".

26. (Vers. 11.). In propria venit. Tangitur hic . advenientis despectio, et hoc maxime ab his qui debebant eum honorare, et de quorum genere assumsit carnem. Propter quod dicit: In propria venit, id est,de genere Iudaeorum, quos prae ceteris praeelegerat, carnem assumsit. Et sui, id est Iudaei, eum non receperunt, non quia nulli, sed quia pauci; Isaiae primo :" Filios enutrivi et exaltavi, ipsi autem spreverunt me ". Iudaei dicti sunt sui, quia secundum carnem erat ex eorum genere, quia de semine David erat, qui erat rex in Israel usque in . sempiternum.

Vel: sui per specialem electionem, secundum illud Deuteronomii vigesimo sexto : " Elegit te Dominus in poppulum peculiarem ".

27. (Vers. 12.). Quotquot autem. Tangitur hic tertium, scilicet adventus ipsius fructus sive utilitas, quae est divinae filiationis adeptio. Quia haec utilitas non se extendit, nisi ad eos qui eum receperunt et in eum crediderunt; ideo dicit: Quotquot autem receperunt. Ita sui eum non receperunt, sed quotquot receperunt eum, dedit eis potestatem filios Dei fieri. Et haec magna utilitas; primae Ioannis tertio : "Videte, qualem caritatem dedit nobis Pater, ut filii Dei nominemur et simus "; et in hoc magna utilitas: unde ad Romanos octavo : " Si filii, et heredes, heredes quidem Dei, coheredes autem

Christi ". Ita ergo hanc potestatem filiationis Dei dedit his qui receperunt. Sed quia haec receptio est per fidem, ideo explicat: His qui credunt in nomine eius: ita dedit eis qui receperunt, his qui credunt in nomine eius, id est in re nominis eius. Nomen eius est Emmanuel, id est nobiscum Deus Ille igitur credit in nomine, qui credit eum Deum et hominem; et hic est filius Dei; primae Ioannis quinto: " Omnis, qui credit, quoniam Iesus est Filius Dei, ex Deo natus est". Quia vero filii Dei non fiunt nisi per generationem spiritualem, non carnalem, ideo dicit:

28. (Vers. 13.). Qui non ex sanguinibus, id est commixtione seminum; neque ex voluntate carnis, id est mulieris; neque ex voluntate viri, id est delectatione et pruritu; sed ex Deo nati sunt ; quia infra tertio : " Quod natum est ex carne caro est, et quod natum est ex spiritu spiritus est" ; et primae Petri primo: " Renati non ex semine corruptibili, sed incorruptibili, per verbum Dei vivi et permanentis in aeternum ", hoc est semper.

29. (Vers. 14.). Et Verbum caro factum est. Tangitur hic quartum, scilicet adveniendi modus, qui fuit per carnis assumtionem, in qua fuit summa unio: ideo dicit: Verbum caro factum est: id est carni unitum; ad Philippenses secundo : " Humiliavit semetipsum, formam servi accipiens ". Et quia haec unio fuit inconfusa, fuit etiam indivisa: ideo dicit: Et habitavit in nobis, id est in nostra natura: habitavit, ergo non est conversus: habitavit, ergo non est separatus. De hac habitatione Levitici vigesimo sexto : "Ponam tabernaculum meum in medio vestri, et non abiiciet vos anima mea"; et in Psalmo: "In pace factus est locus eius, et habitatio eius in Sion ".