Quaestiones.

11. Quaest I. Sed quaeritur hic primo: cum aliae mulieres cum Magdalena venissent ad monumentum, propter quid tantum de ea loquitur Ioannes?

Respondet Augustinus in tertio libro de Concordia Evangelistarum : " Maria, inquit, Magdalena ceteris mulieribus, quae Domino ministraverant, plurimum ferventior erat: propter quod solam non immerito Ioannes commemoravit, tacitis aliis, quae cum ea fuerunt, sicut alii testantur ".

12. Quaest. II. Item quaeritur de hoc quod dicit: Mane venit ad monumentum.

Contra: Matthaei vigesimo octavo dicitur, quod vespere venerunt videre sepulcrum.

Respondet Augustinus dicens, quod " vespere Sabbati idem est, quod nocte Sabbati": et hoc probat, quod ita debet intelligi, per litteram sequentem: " quae lucescit in prima Sabbati: quod fieri non potest, si solum noctis initium intellexerimus: sed vespera per synecdochen noctem dat intelligere, quae luce incipit terminans.

Alii respondent, quod illud dictum est, quia vespera praeparaverunt se emendo aromata, sed mane diluculo venerunt, sicut dicit Ioannes.

13. Quaest. III. Item, quid est quod dicitur: Cum adhuc tenebrae essent, quia Marci decima sexto dicitur: Orto iam sole ?

Respondeo: Sicut dicit Augustinus in libro de Concordia Evangelistarum , bis venit Maria: primo, antequam vocaret discipulos, et postea iterum rediit: et primo venit, cum adhuc essent tenebrae; post, cum sol luceret.

14. Quaest. IV. Item quaeritur de hoc quod dicit : Vidit lapidem revolutum etc.

Nonne maioris virtutis fuisset eo clauso exire? Videtur, quod sic.

Et dicendum, quod Dominus surrexit, clauso monumento, et illud apertum est postmodum ab Angelo. Chrysostomus : " Surrexit quidem, et lapide et signaculis iacentibus, Iesus. Quia vero oportebat, alios certificari; aperitur monumentum post resurrectionem, et ita creditur quod factum est".

15. Quaest. V. Item quaeritur: unde hoc, quod isti soli cucurrerunt, et alii non?

Dicendum, quod vel quia istis solis relatum est; vel, sicut dicit Gregorius , "illi prae ceteris cucurrerunt, qui prae ceteris amaverunt".

16. Quaest. VI. Item, 1: cum Lucas dicat vigesimo quarto , quod Petrus ivit ad monumentum, tantum de Petro loquitur; quid est, quod Ioannes hic duos cucurrisse dicit?

2. Item, quae necessitas erat, quod Ioannes hic de se faceret mentionem?

Videtur, quod melius fecisset tacendo.

Respondet Augustinus in tertio de Concordia . Evangelistarum , quod Lucas Petrum solum commemoravit, quia illi Magdalena primo nuntiavit ; et tamen ipse utrumque commemorat ; unde Cleophas dixit: Abierunt quidam ex nostris ad monumentum etc.

Ad aliud, quod quaeritur: quare de se facit mentionem? duplex est ratio: litteralis scilicet, quia volebat Petrum sibi praeponere, ut Petrum laudaret, se ipsum humiliaret: quia, cum ipse prior venisset, posterior introivit .

Allegorica vero est, quia per Ioannem populus Iudaicus, per Petrum seniorem gentilis designatur. Ioannes prius cucurrit, sed non introivit: quia Iudaeus prius Legem suscepit, sed non credidit: gentilis vero tardius veniens credidit .

Secundo, de manifestatione resurrectionis.

17. Abierunt ergodiscipuli ad semetipsos etc. Supra egit de sollicitudine, hic agit de manifestatione: et quia manifestatio utrique sexui facta est, ideo dividitur haec pars in duas. In prima agitur de manifestatione facta mulieri: in secunda, de manifestatione facta discipulis, ibi : Cum ergo esset sero etc.

Manifestatio igitur facta mulieri hoc ordine describitur. Primo insinuatur Mariae desolatio: secundo, desolatae offertur consolatio, ibi : Dum ergo fleret etc.: tertio, nolenti consolari offertur Christi manifestatio, ibi: Haec cum dixisset, conversa etc.-, quarto, de manifestatione publicanda sibi datur praeceptio, ibi: Dicit ei Iesus: Noli me tangeres quinto, manifestationis seu apparitionis relatio, ibi: Venit Maria Magdalene.

18. (Vers. 10.). Insinuatur ergo vehemens Mariae desolatio, quae ipsam inquietam non sinebat recedere a sepulcro, etiam aliis discipulis recedentibus: propterea dicit: Abierunt ergo discipuli ad semetipsos, " id est, ubi habitabant ", priusquam ad monumentum venerant, ut aliquam consolationem reciperent.

19. (Vers. 11.). Maria antem stabat ad monumentum foris, "id est ante illum saxei sepulcri locum ", et perseveranter manebat: ideo invenit: Lucae undecimo: " At ille si perseveraverit pulsans, dico vobis, etsi non dabit illi surgens, eo quod amicus eius sit, propter improbitatem tamen eius surget et dabit illi, quotquot habet panes necessarios "; ad Colossenses quarto: " Orationi instate, vigilantes in ea " etc. Plorans: Augustinus : " Oculi, qui Dominum quaesierant et non invenerant, iam lacrymis vacabant, et plus dolet mulier, quod fuerat Dominus ablatus de monumento, quam quod fuerat occisus in ligno ".

Notandum, quod Maria flevit compunctione, Lucae septimo : flevit compassione, supra undecimo: " Iesus, ut vidit eam plorantem"; flevit devotione, ut hic, de quo Psalmus: " Fuerunt mihi lacrymae meae panes die ac nocte, dum dicitur mihi quotidie: Ubi est Deus tuus "?

Dum ergo fleret. Hic desolatae consolatio offeri tur et in visu et in alfatu, sed ipsa neutro consolatur. In visu consolatur in aspectu Angelorum

unde dicit: Dum ergo fleret, quasi desolata, inclinavit se et prospexit in monumentum, ut saltem ex aspectu loci consolationem aliquam reciperet: sed maiorem recepit. Inclinavit se, per humilitatem: Iob vigesimo secundo : "Qui humiliatus fuerit erit in gloria, et qui inclinaverit oculos, ipse salvabitur ". Unde:

20. (Vers. 12.). Et vidit duos Angelos in albis sedentes. Ideo in albis sedent, quia nuntiare venerant splendorem nostrae solemnitatis, scilicet resurrectionis. Unum ad caput et alium ad pedes, ubi positum fuerat corpus lesu. Gregorius exponit, quare sic positi erant. "Ille, inquit, ex passione annuntiandus erat, qui Deus est ante saecula et homo in fine saeculorum: quasi ad caput sedet Angelus, dum per Apostolum Ioannem praedicatur, quia in principio erat Verbum etc: et quasi ad pedes, cum dicitur: Verbum caro factum est ". Et sic facta est ei consolatio ex visu: Lucae ultimo : " Mulieres quaedam ex nostris terruerunt nos, quae ante lucem fuerunt ad monumentum, et non invento corpore eius, venerunt dicentes, se etiam visionem Angelorum vidisse, qui dicunt, eum vivere ".

21. (Vers. 13.). Non solum consolatur eam Dominus in visu, sed etiam in affatu Angelorum: unde dicit: Dicunt ei illi: Mulier, quid ploras ? quasi dicant: noli flere. Non enim erat iam tempus fletus, sed gaudii, Domino resurgente. Sed illa consolari renuit, causam sui doloris recolens: Quia tulerunt Dominum meum, id est corpus, per synecdochen dicitur: et nescio, ubi posuerunt eum. Augustinus: " Haec erat maior causa doloris, quia nesciebat, quo iret ad consolandum dolorem ". Unde poterat dicere illud Psalmi : " Renuit consolari anima mea" etc: Threnorum primo: "Idcirco oculus meus plorans et deducens lacrymas, quia recessit a me consolator meus, vertens animam meam ".

22. (Vers. 14.). Haec cum dixisset.. Hic nolenti consolari fit Christi manifestatio: et primo se manifestat sensibus carnis, deinde mentis : sensibus corporis, visui scilicet per aspectum et auditui per colloquium. - Aspicit ergo.primo Iesum, unde dicit: Haec cum dixisset, per quae ostendebat, se nolle consolari; conuersa est retrorsum et vidit Iesum stantem. Ideo conversa est, quia amor non sinebat eam sistere, immo modo huc, modo illuc respiciebat. Vel, sicut dicit Chrysostomus , " Christus, silenter post ipsam apparens, obstupescit Angelos, et illi motu et signo ostenderunt, se aliquid magnum vidisse: et hoc mulierem convertit retrorsum ". Et vidit Iesum, oculis corporis, non cordis: unde: Et nesciebat, quia Iesus esset .

23. (Vers. 15.). Sic manifestavit se per aspectum, manifestat etiam per colloquium: unde: Dicit ei Iesus: Mulier, quid ploras? quasi dicat: noli plorare. Quem quaeris? Illum quaerebat, quem et sponsa Canticorum tertio : "In lectulo meo per noctes quaesivi quem diligit anima mea "; quasi dicat: non debes eum cum mortuis quaerere, quia " resurgens a mortuis iam non moritur, mors illi ultra non dominabitur ", ad Romanos sexto. Sed nec adhuc per colloquium recognoscit: unde dicit: Illa aestimans, quodhortulanus esset, quia sic diluculo venerat in hortum: dicit ei: Domine, si tu sustulisti eum, id est Iesum. Non fecerat mentionem de Iesu ipsi, cum quo loquebatur, et tantum dicebat eum ; quia, sicut dicit Gregorius , " hoc agere solet in animo vis amoris, ut quem ille semper cogitat, nullum alium ignorare credat ". Dicito mihi, ubi posuisti eum : et ego eum tollam. Non ei sufficiebat videre, nisi eum tolleret, secundum illud Canticorum tertio: " Tenui eum nec dimittam, donec introducam illum in domum matris meae et in cubiculum genitricis meae ": ideo tollere volebat.

24. (Vers. 16.). Dicit ei Iesus. Manifestavit se sensui exteriori, hic se manifestat interiori ipsam nominatim vocando: unde: Dicit ei Iesus: Maria. Gregorius : " Postquam eam communi vocabulo appellavit ex sexu et agnitus non est ; vocat ex nomine, ut eum recognoscat, a quo recognoscitur ". Conversa illa, scilicet per intellectus captivationem: Apocalypsis primo : " Conversus sum, ut viderem vocem, quae loquebatur mecum "; dicit ei: Rabboni, quod interpretatur magister. Conversa, non corpore, quia prius corpore erat conversa, sed corde: unde Augustinus : "Tunc, inquit, conversa corpore, quod non erat putavit: nunc corde conversa, quod erat agnovit". Recognoscens autem eum, vocat magister: quia sic consueverat eum vocare: supra undecimo dixit Martha Mariae: "Magister adest et vocat te ".

2a. (Vers. 17.). Dicit ei Iesus. Hic Mariae iam cognoscenti iniungitur manifestationis publicatio: et primo eam corrigit: secundo ad annuntiandum millii.

Corrigit in hoc quod dicit: Noli me tangere: et rationem reddit: Nondum enim ascendi ad Patrem meum.

26. Sed haec littera videtur habere falsitatem et dubietatem:

1. Quia alii Evangelistas dicunt, quod " accesserunt mulieres et tenuerunt pedes eius ".

2. Item, quae ratio est ista: Nondum enim ascendi ad Patrem meum? Immo haec est ratio, quare tangere debuit, quia, si ascendisset, non posset tangere .

Propter hoc littera ista multipliciter exponitur. Augustinus exponit de tactu cordis seu fidei: unde dicit: " Noli me tangere, id est, noli me sic credere, quemadmodum adhuc sapis. Quomodo enim non carnaliter adhuc in eum credebat, quem sicut hominem flebat? Et hoc dicit sequens littera: Non-dum enim ascendi ad Patrem meum, id est ad Patris aequalitatem in corde tuo ".

Secundum Gregorium intelligitur de tactu corporali: sed hoc Dominus non prohibet, ut dicit, "quia tactum horruit feminarum, cum scriptum sit: Accesserunt mulieres et tenuerunt pedes eius"; sed in hoc voluit ipsam indignam ad Ungendum ostendere tanquam non recte credentem, vel plene: et hoc probat per litteram sequentem: " Nondum enim ascendi ad Patrem. In corde nostro tunc Iesus ascendit ad Patrem, cum aequalis creditur Patri".

Secundam Chrysostomum intelligitur de tactu corporali: et Dominus non prohibet tangere, sed innuit, se cum reverentia magis, quam cum erat passibilis, esse tangendum: et hoc indicat ratio sequens, in qua Dominus dicit: Nondum ascendi, sed tamen praeparo me ad ascendendum, et ideo non sum vobiscum ut prius.

Potest etiam et aliter illud exponi: quia Maria fervens erat videre Dominum, unde et diligentissime quaesierat, volebat in oscula pedum ruere et eum non dimittere: sed Dominus eam redarguit, ostendens, hic non esse locum fruitionis et tactas Christi, sed cum Patre, unde dicit: Noli me tangere, id est, tangendo me hic frui velle: nondum enim ascendi, ubi est locas fruitionis, abi nunquam frustraberis: sed nunc oportet sequestrari corporaliter . Unde eam mittit ad annuntiandum quod viderat.

Vade autem ad fratres meos, Apostolos scilicet , de quibus in Psalmo : " Narrabo nomen tuum fratribus meis: in medio Ecclesiae laudabo te "; et die eis, annuntia veritatem Christi resurgentis, quae coassistit in dignitate glorificationis, qua iam erat idoneus ire in caelum ; ideo dicit: Die eis: Ascendo: ad Ephesios quarto : " Qui descendit, ipse est qui ascendit super omnes caelos". Consistit etiam veritas resurrectionis Christi in excellentia Divinitatis: unde dicit: Ad Patrem meum et Pati em vestrum, non eodem modo meum, quo vestrum: unde Gregorius : " Meum per naturam, vestrum per gratiam ". Consistit etiam veritas resurrectionis Christi in excellentia humanitatis, et hanc tangit, cum dicit: Deum meum et Deum vestrum: Augustinus : " Deum meum, sub quo et ego homo sum, Deum vestrum, inter quos et ipsum Mediator sum ".

27. (Vers. 18.). Venit ergo Maria Magdalene. Hic notatur quintum, scilicet manifestationis relatio facta a Magdalena: unde dicit: Annuntians discipulis: Quia vidi Dominum, et haec dixit mihi, supple: quae praedicta sunt: Chrysostomus : "Annuntiat et visum et verba, ut in utroque erudiantur ".