Quaestiones.

18. Quaest. I. Quaeritur de hoc quod dicit: Nisi quis natusfuerit denuo, non potest viden regnum Dei.

Contra: 1. Si hoc erat praeceptum: ergo nullus salvari potest nisi baptizatus ex aqua et Spiritu sancto. - Contra: Multi Martyres fuerunt, qui non baptizati fuerunt.

Item, multi sunt, qui habent fidem et morte praeveniuntur: sed dicitur infra eodem : Omnis, qui credit in Filium Dei, non perit: ergo si non baptizetur, adhuc salvabitur.

2. Quod si non est praeceptum: ergo male dicit, quod non potest introire in regnum Dei , quia videre hic accipitur pro visione patriae.

Respondeo: Dicendum, quod est baptismus fluminis, flaminis et sanguinis. Dicendum ergo, quod secundum legem communem omnes tenentur baptizari, quia praeceptum est. Si autem intervenit impossibilitas ; aut adest gratia sive baptismus flaminis vel sanguinis, aut non: si sic, supplet illum baptismum , quando non est possibilitas. Si vero non adest, impossibilitas non excusat nec facit, ut salvetur, non propter transgressionem praecepti, sed propter maculam originalis, quae deleta non est per gratiam.

Et sic patet, quod illi qui habent fidem formatam, salvantur, cum morte praeveniuntur

19. Quaest. II. Item quaeritur, utrum ex tunc fuerit necessarium baptizari. - Quod sic , videtur :

1. Quia tunc promulgata fuit sententia, quod sine hoc non erat salus.

2. Item, si tunc non fuit institutus, quando ergo fuit institutus baptismus?

Respondet magister Hugo et distinguit triplex tempus gratiae: quoddam, in quo cucurrit circumcisio tantum, ut ante adventum Christi: quoddam, in quo baptismus tantum, ut post manifestationem Evangelii: quoddam, in quo utrumque mixtim, ut tempore medio, et tunc habebat effectum suum circumcisio, et pro tempore illo non erat necessarium baptizari, nec Dominus hic sententialiter promulgavit regenerationis necessitatem, sed quod facturus erat revelavit amico .

2. Quod quaeritur: quando institutus fuit baptismus? dicendum, quod materialiter, cum baptizatus fuit Christus: formaliter, cum resurrexit et formam dedit, Matthaei ultimo : effective, cum passus fuit, quia inde habuit virtutem: sed finaliter, cum eius necessitatem praedixit et utilitatem, ut hic: Nisi quis renatus fuerit ex aqua et Spiritu sancto etc.

20. Quaest. III. Item quaeritur de hoc quod dicit: Quod natum est ex carne caro est.

1. Ergo et quod natum est ex spiritu spiritus est: ergo quod nascitur ex sancto, sanctum: ergo sanctus homo generat sanctum hominem, scilicet filium: quod manifeste falsum est, immo peccatorem.

2. Item, si quod nascitur ex spiritu est spiritus, ergo quod nascitur ex Deo Deus est: sed omnes sumus ex Deo nati, sicut dicitur primae Ioannis quinto : ergo omnes sumus dii.

Respondeo: Dicendum, quod haec intelligenda est per se: quod nascitur ex carne generante, scilicet secundum quod caro, est carnale: similiter de spiritu, est spirituale.

i. Quod obiicit de viro sancto, respondetur, quod carnaliter generat, ideo generat carnalem. Unde etsi sit purgatus secundum quod persona, non tamen, secundum quod est generationis principium. Exemplum Augustini est de grano mundo, quod generat granum in paleis.

2. Quod dicit de spiritu, illud dicitur non per essentiam, sed per conformitatem et adhaerentiam: primae ad Corinthios sexto : Qui adimeret Deo unus spiritus est.

21. Quaest. IV. Quaeritur de hoc quod dicit: Spiritus ubi vult spirat, et nescis, unde veniat. - Contra: Bernardus in Canticis dicit, quod debet homo cognoscere tempus visitationis spiritualis.

Chrysostomus respondet, quod hoc dixit de vento, quia homo non habet eius cognitionem, multo minus spiritualis nativitatis.

Sed Augustinus istam expositionem respuit, quia bene scit homo, quod auster venit a meridie et tendit in septentrionem: ideo exponit de Spiritu sancto.

Quod ergo dicitur: Nescis, unde veniat, facienda est vis in verbo. Non dicit: nescis, quando veniat, quia bene potest scire per fervorem et teporem, quando venit: sed nescis, unde veniat, utrum scilicet ad retribuendum in praesenti bona, quae homo gessit, vel ad augenda merita: nescis, quo vadat, utrum longe, nunquam reversurus, vel prope, illico rediturus. Ideo dicit Bernardus , quod semper timendum: Time ", inquit, " cum arriserit, time, cum abierit, et cum denuo revertetur ".

22. Quaest. V. Item quaeritur de hoc quod dicit : Si terrena dixi vobis etc.: quae sunt ista terrena? quia totum est spirituale, quod locutus est, nihil terrenum.

Ad hoc respondet Chrysostomus , quod terrena, quae dixit, sunt illa quae dixit de spiritu, id est devento: sed Augustinus exponit de suscitatione templi, quam praedixerat in praecedenti capitulo, scilicet secundum quod de terra erat, sive intelligatur de templo materiali, sive de corpore Christi, quia de terra nostra sumtum est. - Potest responderi aliter, quod terrena vocat ea quae praedicta sunt, non absolute, sed quia parva in respectu dicendorum.

23. Et nemo ascendit in caelum. Determinavit supra salutis viam, hic determinat salutis principium, ut per hoc plene satisfiat Nicodemo quaerenti, quomodo illa possint fieri. Et describitur hic salutis principium hoc ordine: primo determinatur, quod est principium salvans: secundo, quis modus salvandi: tertio, quae ratio movet ad salvandum.

(Vers. 13.). Principium salvans nos. est ille qui solus potest introire in caelum per se, et omnes per illum ; et hic est Christus Dominus. Propterea dicit: Et nemo ascendit in caelum, id est, nemo habet virtutem illuc ascendendi ; nisi qui descendit de caelo, per assumtionem humanitatis: Filius hominis, qui est in caelo, per praesentiam et immensitatem Divinitatis : ergo omnis, qui ascendit et salvatur, ascendit per eum. De hac potentia ascendendi et descendendi ad Ephesios quarto : " Qui descendit, ipse est et qui ascendit super omnes caelos, ut adimpleret omnia". De existentia eius in caelo supra primo: "Unigenitus Filius, qui est in sinu Patris, ipse enarravit". Ipse est, qui facit ascendere a morte ad vitam: infra octavo: "Si Filius vos liberaverit, vere liberi eritis .

24. (Vers. 14.). Et sicut Moyses exaltavit etc. Tangitur hic secundum, scilicet quomodo Filius Dei salvat, quoniam per passionem. Ideo dicit: Sicut Moyses exaltavit serpentem in deserto: Numerorum vigesimo primo : " Fecit Moyses serpentem aeneum et posuit illum pro signo, quem percussi aspicientes sanabantur ". Ita exaltari oportet Filium hominis, scilicet in crucis patibulo, ut omnes in eum aspicientes per fidem sanentur. Ideo dicit:

2b. (Vers. 15.). Ut omnis, qui credit in eum ,

non pereat, sed habeat vitam aeternam: infra undecimo: "Qui credit in me, etiamsi mortuus fuerit vivet: et omnis, qui vivit et credit in me, nonnum rietur in aeternum ". Optime describit passionem in relatione ad figuram, ut fiat credibilior: et optime praecessit figura, quia, sicut ibi non sanabantur per serpentem nisi aspicientes, sic nec per Christum nisi in eum credentes.

26. (Vers. 16.). Sic enim Deus etc. Tangitur hic tertium, scilicet ratio movens ad sic salvandum; et haec fuit immensitas divini amoris ad hominem perditum. Propter quod dicit: Sic enim Deus dilexit mundum, id est hominem mundanum et peccatorem: ut Filium suum unigenitum daret: ad Ephesios secundo : " Deus, qui dives est in misericordia, propter nimiam caritatem suam, qua dilexit nos, cum essemus mortui peccatis, convivificavit nos Christo". Ideo nimia, quia plus dedit, quam oportuit: ad Romanos octavo : " Et qui proprio Filio suo non pepercit, sed pro nobis omnibus tradidit illum ". Daret, inquam, pro omnibus quantum ad sufficientiam, sed quantum ad efficaciam pro electis et credentibus . Ideo subdit: Ut omnis, qui credit in eum, non pereat, sed habeat vitam aeternam. Aliis non valet passio nisi credentibus, quia, sicut dicitur ad Hebraeos undecimo , " sine fide impossibile est placere Deo".