QUAESTIONES.

33. Quaest. I. Sed quaeritur hic, utrum circumcidendum esset in Sabbato. Et quod sic, videtur hic dicere Dominus. Et ratio est, quia octavo die debebat fieri.

Sed contra: Praeceptum de Sabbato maximum erat inter omnia praecepta Legis et pluries repetitum : ergo praeceptum minus debet cedere maiori. Debebant ergo cessare, ne circumciderent in Sabbato.

Respondeo: Dicendum, quod praeceptum de Sabbato magnum est et circumcisioni non obviabat, quia non prohibebat opus salutis, sed servitutis: unde in Sabbato exponebatur Lex , quia doctrina opus est salutare: et ideo circumcisioni non cedebat, sed simul utrumque praeceptum currebat.

34. Quaest. II. Item quaeritur de argumento Domini , quod circumcisio non solvebat Sabbatum, multo minus nec paralytici curatio .

Videtur argumentum istud nihil valere:

Quia circumcisio erat in praecepto nec poterat differri, sed curatio in alio die poterat fieri.

2. Praeterea, circumcisio opus erat spirituale quantum ad hoc, quod mundabat ab originali: sed curatio illa fuit opus corporale, quia aegritudo erat corporalis.

Respondeo : Dicendum, quod Lex Moysi circumcisionem non praecepit, sed supposuit quasi a digniori ; unde dicitur Exodi duodecimo : Si quis peregrinorum voluerit in vestram transire coloniam, circumcidetur. Sed Sabbatum in Lege praeceptum est et non auferebat circumcisionem, quae a Patribus erat: ergo multo minus nec curationem a Deo, quamvis non esset praecepta.

2. Ad aliud dicendum, quod curatio illa paralytici non tantum erat vel fuit corporalis, sed etiam spiritualis; unde dictum est ei : Iam amplius noli peccare. Et ideo dicitur in littera: Totum hominem sanum feci, scilicet interius et exterius: esto etiam, quod tantum exterius in corpore, tamen adhuc opus erat pietatis, et utique pietatis opera tanquam spiritualia Lex reputabat. Unde in Sabbato licebat eleemosynam dare. Si enim licebat asinum adaquare magis eleemosynam dare, maxime infirmum liberare.

35. Quaest. III. Sed quaeritur: quare circumcisio fuit data ante Legem ? propter hoc quod dicit: Non ex Moyse etc.

Dicendum, quod causa dationis circumcisionis una praecipua fuit distinctio populi, de quo nasciturus erat Christus, a nationibus: et quia prino vocatus est Abraham, cui facta est repromissio, ideo ab illo inchoavit .

Sunt et aliae causae circumcisionis dandae, quare data fuerit populo Dei magis quam aliud signum, quae his versibus continentur:

" Est signum, meritum, distinguit, sive medetur, Circumcisa caro signiflcatque, docet".

Est signum fidei Abrahae, mentam obedientiae, di-slinguit populum, medetur contra originale, significat octavam resurrectionis, docet castitatem .

36. Dicebant ergo quidam ex Ierosolymis. Confutavit malignantes, hic confutat obloquentes: et procedit hoc ordine. Primo ponitur ipsa oblocutio: secundo, obloquentium confutatio: tertio, confuta torum obstinatio: quarto, parvulorum seu minorum aedificatio.

(Vers. 28.). Primo ergo ponitur oblocutio illorum qui magis cognoscere debebant; et isti erant qui in civitate regia manebant: propter quod dicit: Dicebant ergo quidam ex Ierosolymis, qui conscii erant machinationis Pharisaeorum: Nonne hic est, quem quaerebant Iudaei interficere ? tanquam malum ; erant enim de illis, de quibus Proverbiorum primo dicitur: " Pedes illorum ad malum currunt, et festinant, ut effundant sanguinem ".

37. (Vers. 26.). Et ecce, palam loquitur, et nihil ei dicunt, et ex hoc admirantur et ex admiratione, cum deberent excitari ad fidem, procedunt in mendacem oblocutionem: Nunquid vere cognoverunt principes, quoniam hic est Christus? Quasi dicant: suspicari possunt, sed vere scire non possunt: unde subdit:

38. (Vers. 27.). Sed hunc scimus, unde sit, quia a Nazareth: supra primo : " Invenimus Iesum, filium Ioseph a Nazareth ". Christus autem cum venerit, nemo scit, unde sit: et ita derogabant eius origini. Hoc dicebant propter illud quod scribitur Isaiae quinquagesimo tertio: " Generationem eius quis enarrabit"? quasi generatio Christi sit indicibilis et ita imperscrutabilis; vel quia occulte venit ; Sapientiae decimo octavo: " Dam medium silentium tenerent omnia " etc.

89. (Vers. 28.). Clamabat ergo etc. Hic ponitur secundam, scilicet obloquentium confutatio. Hos quidem obloquentes de Christi generatione confutat, duplicem suam ostendens generationem: temporalem, quam ipsi sciebant, et aeternam, quam ipse sciebat. Propter temporalem dicit: Clamabat ergo Iesus, docens in tempto, ut attonitos faceret mussitantes ; unde Proverbiorum primo : " Sapientia foris clamitat, in plateis dat vocem suam "; quia aperte et libere docet; Isaiae quinquagesimo octavo: " Clama, ne cesses, quasi tuba exalta vocem tuam ". Et dicens: Et me scitis, et unde sim scitis, secundum generationem temporalem ; unde Matthaei decimo tertio: "Mater eius dicitur Maria et hoc sciebant, quod erat homo et quod ex Maria natos; hoc dictam est secundum generationem temporalem. Sed quantum ad aeternam dicit, quod ipse est ab alio, quem ipsi nesciunt: propter quod dicit: Et a me ipso non veni, in quo notatur a Patre processio; sed est verus, qui misit me, quia Deus est: est autem Deus verax, omnis autem homo mendax, secandam illud Psalmi " Omnis homo mendax "; Numerorum vigesimo tertio: " Non est Deus ut homo, ut mentiatur ". Quem vos nescitis; supra quinto: (Testimonium perhibuit de me qui misit me Pater, neque vocem eius audistis neque speciem vidistis ".

40. (Vers. 29.). Ego autem scio eum, et si dixero, quia nescio eum, ero similis vobis, mendax ; qui mentimini dicentes, vos ignorare nativitatem temporalem: ego vero non mentior, ut dicam, me nescire aeternam. Ego enim scio eum, quia ab ipso sum, et ipse me misit: tanquam Filius cognoscit Patrem; Matthaei undecimo : " Nemo novit Patrem nisi Filius, et cui voluerit Filius revelare ". Scio eum, per apertam cognitionem; supra primo : " Deum nemo vidit " etc. Ab ipso sum, per generationem: infra decimo sexto : " Exivi a Patre et veni in mundam ". Et ipse me misit, per incarnationem; Isaiae sexagesimo primo: " Spiritus Domini super me " etc.

41. (Vers. 30.). Quaerebant ergo eum apprehendere. Notatur hic tertium, scilicet confulatorum

obstinatio. Quia enim ostenderat eos mendaces et ignorantes, ideo in malo confirmati et non valentes verbo resistere, quaerebant ergo eum apprehendere quidam scilicet maiores, sicut dicit Chrysostomus . Sed tamen effectum non habuit eorum malitia, divina faciente potentia. Non enim apprehenderunt Christum, veritatem, sed mendacium; Ieremiae octavo : " Apprehenderunt mendacium et noluerunt reverti"; unde dicit: Sed nemo misit in eum manus, ad capiendum scilicet, quia nondum venerat hora eius, in qua pati dignaretur. Unde Angustinus : " Non dixit horam, qua cogeretur mori, sed qua dignaretur occidi "; de qua dicitur infra decimo septimo: " Pater, venit hora, clarifica Filiam tuum ". 42. (Vers. 81.). De turba autem multi crediderunt in eum. Tangitur hic quartum, scilicet in parvulis fidei aedificatio, unde dicit: De turba autem multi crediderunt in eum, non de principibus et maioribus; Matthaei undecimo : " Abscondisti haec a sapientibus et prudentibus et revelasti ea parvulis "; primae ad Corinthios primo: " Videte vocationem vestram, fratres, quia non multi sapientes " etc. Et subditur vera confessio: Et dicebant : Christus, cum veniet , nunquid plura signa faciet, quam quae hic facit ? Unde quia signa maxima et multa eis visa sunt, credebant et confitebantur, quod alius non esset exspectandus: infra decimo quinto: " Si non fecissem in eis opera, quac nemo alius fecit, peccatum non haberent ".