QUAESTIO IV

An tantum duae sint praecognitiones

Averroes hic text. Com. 2. D. Thom. hic lect. 2, Joan. a Magistris. in 1. Post. q. 2. Paulus Ven. hic. Conimb. hic q. 4. art. 3. et seqq. Complut. disp.17.Log . quaest. 2. Hurtado disp. 11 . Log. sect. 1. Aversa q. 28. sect. 5.

Quod non videtur. Quatuor sunt quaestiones per Aristotelem secundo hujus, text. 1. sed quaestiones praesupponunt suppositiones, sive praecognitiones, quia quaelibet quaestio aliquid quaerit,et aliquid supponit: ergo quatuor sunt praecognitiones.

Item, tria sunt praecognita, videlicet dignitas, subjectum, et passio: ergo tres sunt praecognitiones. Probo consequentiam, quia praecognitio numeratur ad praecognitorum numerationem.

Dicitur hic per interemptionem, quia praecognitio non numeratur ad numerationem praecognitorum. Contra istud, accidens numeratur ad numerationem illius quod denominat, et Cujus passio est, quia illud quod denominatur ab accidente, est ejus subjectum, sed hoc accidens , scilicet praecognitio, denominat praecognitum ; ergo, etc.

Item ad principale, sicut res habet quid, ita res est qualis, et quanta, sed non oportet praecognoscere quale de subjecto, nec quantum, similiter nec de passione ; ergo nec eadem ratione oportet praecognoscere quid est de re, non ergo sunt duo praecognitiones.

Item,videtur quod sunt tres, ex intentione Aristotelis, quia Aristoteles cap. 1. hujus, dicit quod de subjecto praesupponitur quid est simpliciter, de dignitate quia est: sed de passione non praesupponitur quid est simpliciter, sed quid est, quod significatur per nomen ; cum igitur, quid est, quod significatur per nomen, et quid est simpliciter, sint diversae praecognitiones, tres erunt praecognitiones.

Dicitur hic, quod quid est, quod significatur per nomen,et quid est simpliciter,non sunt diversa quid, ideo non faciunt diversas praecognitiones.

Contra, per Aristotelem 2. Post. text. com. 39. Quid est simpliciter praesupponit si est, quaerere enim quid est, ignorato si est, nihil est quaerere. Sed quid est, quod significatur per nomen, non praesupponit esse,quia de non entibus scimus quid significatur per nomen, et tamen non entia non sciuntur esse, quia non sunt, et dicit Aristoteles quod de Tragelapho scimus, quid significatur per nomen, et tamen ignoratur si est; ergo quid est simpliciter, et quid est, quod significatur per nomen, sunt diversa.

Ad oppositum est Aristoteles 1. hujus, text. 1. dicens, Dupliciter autem est praecognitione, etc.

Ad quaestionem dicitur, quod tantum duae sunt praecognitiones, videlicet quid est, et quia est. Intelligendum tamen propter hoc, quod ad cognoscendum conclusionem, oportet praecognoscere principia. Principia conclusionis sunt tria, unum complexum, quod est dignitas:duo incomplexa, ut subjectum, et passio, quia ex his duobus constituitur conclusio. In conclusione enim praedicatur passio de subjecto,ergo ad cognoscendum conclusionem oportet praecognoscere dignitatem, passionem, et subjectum, et ita sunt tria praecognita, tamen tantum sunt duo modi praecognoscendi. De subjecto enim praecognoscitur quid est, et quia est : de passione quod est, et de dignitate, quia est, et duae sunt praecognitiones communiter, scilicet quid est, et quia est.

Aliud est intelligendum, quod Quid est rei simpliciter, et quid est, quod per nomen significatur, non sunt eadem. Et hujusmodi duplex est ratio. Una est, quia praecognoscendo Quid est rei simpliciter, necesse est praecognoscere si est ; quia non ens non habet verum quid, sed praecognoscendo quid est, quod significatur per nomen tantum, non oportet praecognoscere si est, non ens enim potest habere tale esse.

Item alia ratio est ad hoc, quia cognoscendo quid significatur per nomen, solum cognoscimus modo indistincta, et confuso, et cognoscendo quid simpliciter rei, cognoscimus rem determinate et distincte. Et hoc ostendit Themistius per exemplum. Si dicatur puero, quod adducat equum ; tunc adducit equum, et non bovem, et hoc non est, nisi quia cognoscit quid significatur per hoc nomen, equum, tamen puer non cognoscit veram quidditatem equi; quia tunc cognosceret principia intrinseca equi, quod falsum est: patet ergo quod quid rei absolutum, et quod significatur per nomen, non sunt eadem totaliter. Intelligendum tamen est, quod Aristoteles comprehendit utrumque ibi sub generalitate quadam de praecognitione, ideo tantum ponit duas praecognitiones.

Ad primam objectionem dici tur,quod consequentia non valet, quia quaestio, quid est, et propter quid est, reducuntur ad cognitionem quid est. Sed quia est, et si est, reducuntur ad cognitionem si est.

Ad aliud similiter dicitur. Ad rationes contra hoc. Ad primam dicitur, quod cognitio non est in praecognito, ut in subjecto, sed in praecognoscente, ideo non oportet quod praecognitio numeretur ad numerationem praecogniti.

Propter quod est intelligendum,quod duplex est operatio. Quaedam immanens agenti, ut intelligere respectu intellectus, sentire respectu sensus. Alia est operatio transiens in materiam extrinsecam, cujusmodi est combustio ignis, combustio enim est in illo quod comburitur, operatio primo modo est in agente, secundo modo est in passo: sed praecognitio est operatio primo modo, et ideo est in intellectu. Solutum est enim per hoc, quod operatio transiens in materiam intrinsecam est in operato: alia autem non.

Ad aliud contra illud dico, quod supposito, quod praecognitio referatur ad praecognitum, non oportet tamen quod numeretur ad numerationem praecogniti. Instantia enim est,quia pater refertur ad filium,et tamen non oportet quod si sint plures filii ejusdem, quod propter hoc iste sit plures patres, vel quod plures paternitates sint in eodem.

Ad tertium dicitur, quod ista propositio non est universaliter vera, scilicet, Accidens est in eo tanquam in subjecto quod denominat; denominat enim aliquando terminum a quo, ut Socrates corrumpitur : aliquando terminum ad quem , ut Socrates generatur. Aliquando efficiens, ut agens agit, et aliquando subjectum in quo est sicut homo albus. Ideo non oportet, quod accidens sit semper in illo tanquam in subjecto quod denominat.

Ad aliud dicitur, quod non praecognoscitur de subjecto, quale est, vel quantum, nec oportet ad hoc, quod de subjecto sciatur passio ; quia ad hoc quod scia ur passio, extraneatur quale et quantum, et quodlibet accidens commune. Sed tamen de subjecto necessario praecognoscitur quid, quia definitio subjecti est medium ad concludendum passionem de subjecto demonstratione potissima, et antequam conclusio cognoscatur, oportet praecognoscere medium per quod cognoscitur, ideo praecognoscitur quid est, sed non quale, nec quantum.

Ad aliud, concedo quod quid est, quod significatur per nomen, et quid rei simpliciter, non sunt totaliter eadem, tamen Aristoteles utrumque quid comprehendit sub una praecognitione generali, licet sint diversae praecognitiones in speciali. Idem tamen intelligitur de uno, quod et de alio.

Ad rationes quae ponunt, quod quid verum, et quid quod significatur per nomen, sunt diversa,concedendae sunt, quia verum concludunt, possunt tamen cadere sub una praecognitione generali.