QUAESTIO VII An de subjecto possit cognosci

quia est

Gom.1.Phys.cap. ult. et lib. 2. cont. 26 D. Thom. opusc 48. Doctor I. Metaph. q. 1. Ant. Andr. ibid. Cajet. hic, et cap. 1. seq. lib. et l.p. q.2. art 3. Ferrar. 1. contra Gentes, cap. 66. Conimb. hic q. 3. sect. art. 3. Rarius ubi supra.De altera praecognitione subjecti, de qua D, in hac eadem quaest.

vide Arist. 6.Metaph.cap.1. et 1 . de anima. c. 1. text. 11. D Thom. hic 1. p q. 1.art. 7.Alb.Mag tract. 2.Conimb. hic q. et art. cit et c. q.praeced, cit.

Quod non videtur: tantum dependet conclusio demonstrationis a praedicato, sicut a Subjecto: praedicatum enim in conclusione est passio, passio enim de Subjecto concluditur ; sed de passione non praecognoscitur quia est : igitur nec de Subjecto. Item, de rosa potest demonstrari passio, et tamen non oportet semper supponere rosam esse, aliquando enim non est, igitur, etc.

Item, haec est vera, Homo est risibilis,si- ve homo sit, sive non sit, potest enim risibile demonstrari de homine per definitionem hominis, quae est vera de homine, sive sit, sive non. Haec enim est vera, Homo est animal rationale, sive sit actu, sive non: igitur ad hoc quod passio de subjecto demonstretur, non oportet praecognoscere de subjecto, quia est.

Item, esse quaeritur de subjecto, et quaestiones sunt aequales numero, etc. igitur esse potest.sciri de subjecto per demonstrationem. Si ergo esse potest de subjecto demonstrari, non est necesse praecognoscere de subjecto quia est, quia quod demonstratur, non oportet praecognosci ante conclusionem.

Hic dicitur, quod esse de subjecto quaeritur, non quod esse de subjecto demonstretur, sed quod esse de subjecto cognoscitur alia via.

Contra esse in essentia subjecti habens causam, est etiam posterius essentia subjecti, potest igitur per illam causam de essentia subjecti demonstrari.

Hic dicitur, quod esse non est posterius essentia, sicut passio, et ideo non potest demonstrari de essentia subjecti. Contra, scire est per causam cognoscere, etc. istae ergo tres conditiones sufficiunt ad hoc, quod aliquid demonstrative sciatur ; cum igitur istae tres conditiones reperiantur in essentia, respectu esse, igitur esse de essentia demonstrari potest.

Item, demonstratio est ex primis veris, etc. sed in definitione demonstrationis non ponitur haec particula, quod illud de quo demonstretur sit passio, igitur non requiritur ad hoc quod aliquid de aliquo demonstretur, quod sit passio ejus.

Item, essentia facit cognitionem de esse aut igitur facit cognitionem de esse simpliciter, aut quoad nos : non quoad nos ; quia sic est notius quam essentia, sicut patet. Cognoscimus enim substantias separatas esse, non tamen ipsarum essentiam, ergo essentia facit cognitionem de esse simpliciter,et talis cognitio est per demonstrationem simpliciter, igitur esse de essentia simpliciter potest demonstrari.

Ad oppositum est Aristoteles 1. hujus, text. 2. dicens quod De subjecto praecognoscitur quid est, et quia est.

Ad quaestionem dicitur, quod de subjecto praecognoscitur utroque modo ante conclusionem ; de subjecto enim praecognoscitur quid, quia quid subjecti est principale medium in demonstratione. Nam medium in demonstratione est causa conclusionis, et causa cognoscitur ante effectum, igitur de subjecto praecognoscitur quid est, similiter de subjecto praecognoscitur quia est, quia quid est praesupponit quia est, quia non ens non habet quid.

Intelligendum tamen est, quod quid est, non praesupponit esse existere, nec oportet tale esse praecognoscere de subjecto, secundum quod esse existere distinguitur contra praeteritum et futurum. Sed esse quod praesupponitur de subjecto, est esse secundum quid, sunt enim gradus entis, sub quo unum ens ab alio differt. Alius est enim gradus essendi, qui correspondet homini, et asino, licet neutrum actualiter existat. Vel posset dici, quod esse quod praesupponitur, est esse non prohibitum in rerum natura. Illud enim de quo habetur scientia, oportet quod habuerit esse in praeterito,vel possit habere esse in futuro, vel quod nunc habeat esse.

Ad primam rationem dicitur quod conclusio magis dependet a subjecto quam a praedicato. Subjectum enim est causa praedicati, quod est passio.

Ad aliud dicitur, quod probat verum; probat enim quod de subjecto non oportet praecognoscere, quod est actualiter existens, etc.

Ad aliud per idem.

Ad ultimum principale sicut dicebatur, et ad rationem contra hoc dicitur, quod esse, licet sit posterius essentia, de essentia tamen non potest demonstrari, quia illud quod demonstratur de aliquo, necessario habet duas conditiones : necesse enim est, quod sit ens in aliquo genere per se, et necesse est, quod in subjecto, de quo concluditur, praesupponat esse, sed esse neutram conditionem habet, non enim est ens in genere,sed per reductionem est in eodem genere, in quo est essentia. Similiter esse in subjecto non praesupponit esse, quia Sic esset processus in infinitum, propter hoc esse non potest demonstrari, quia non est ens, quia nec substantia, nec accidens, per se loquendo.

Ad primam rationem contra hoc dicitur, quod supposito, quod illud, quod demonstratur in subjecto, praesupponit esse, tunc potest demonstrari, si in subjecto causam habeat, sicut ratio concludit, sed esse in essentia non praesupponit esse ab essentia.

Ad aliud dicitur, quod requiritur quod illud quod demonstrari debet in subjecto praesupponat esse, et tunc convenienter demonstratur, si concluditur ex principiis veris, etc. Similiter ratio probat, quod non oportet illud quod demonstretur passionem esse, et hoc est concedendum, potest enim aliquando definitio materialis concludi de subjecto per definitionem formalem, sive finalem.

Dicitur ad ultimam, quod essentia non facit cognitionem de esse, quia in esse non praecognoscitur essentia respectu esse.