QUAESTIO XXIII An Genus per se praedicetur de Differentia

De his octo quaestionibus vide auctores citatos q. 15.

Quod sic videtur ; Quaecumque significant unam essentiam sic se habent, quod unum de alio praedicari potest per se, Genus et Differentia sunt hujusmodi : igitur, etc.

Hic dicitur, quod major est falsa, plus enim requiritur ad perseitatem, quam identitas essentiae ; requiruntur enim modi significandi proportionales, sub quibus hoc huic attribuitur. Sed diversa est ratio, et extranea rationalis, et animalis, ideo non est per se.

Contra illud; essentia est eadem sibi,aut igitur per se, aut per additum ; si per se, habetur propositum : si per additum, accipiendo illud additum, illud est idem sibiipsi ; aut igitur per se, aut per additum ; si per additum, processus erit in infinitum: si per se, igitur identitas essentiae sufficit ad perseitatem.

Item, quod extranea ratio non prohibeat perseitatem, videtur; magis est extranea ratio inter hominem et animal, quam inter animal, et rationale, quia homo significat per modum determinati, et animal respectu hominis significat per modum indeterminati ; sed rationale respectu animalis significat per modum actus et determinantis, et animal respectu rationalis per modum determinabilis. Sed major est extraneitas inter modum indelerminati,et determinati, circa eamdem essentiam, quam inter modum determinantis, et determinabilis : si igitur illa ratio extranea impediret perseitatem, tunc haec non esset per se, Homo est animal, quod est falsum.

Item, haec est per se, Ens est unum, et tamen diversa est ratio entis et unius. Similiter haec est per se, Lapis est paena, et tamen diversa est ratio, lapidis et paenae : nec tunc potest prohiberi nugatio per diversam rationem, quia tunc hic non esset nugatio, Animal homo, quia manifestum est, quod diversa ratione significant illa duo : igitur diversa ratio non impedit nugationem, ideo oportet dicere, quod Genus et Differentia non significant eamdem essentiam,

Propter hanc rationem dicitur aliter, quod Genus et Differentia non significant eamdem essentiam : Genus enim significat partem materialem respectu Specierum, et. Differentia significat partem formalem, quantum est ex primo intellectu. Quia cum utrumque significet partem per modum totius, ideo ex consequenti importat totum,

quod significat Species, tamen neutrum significat determinate, nisi partem.

Contra illud; si Genus significaret partem, et Differentia aliam partem, tunc praedicatio Differentiae de Specie esset denominativa, per hoc medium, quia pars integralis solum praedicatur de toto denominative secundum Aristotelem in 7. Metaph. et 8. quia haec praedicatio non est vera, Arca est lignum, denominative ; sed haec est vera, Arca est lignea, denominative.

Item, si Genus et Differentia significent diversas partes, cum utrumque praedicetur essentialiter de definito, definitum erit duae partes, sive duae essentiae essentialiter: sed hoc est inconveniens.

Item, substantiae separatae definiuntur per Genus et Differentiam, et tamen in illis non est pars, quia sunt formae simplices ; igitur Genus et Differentia non significant diversas partes.

Item, ad principale arguitur in tertia figura : Omnis homo per se est animal: omnis homo per se est rationalis, igitur rationale per se est animal. Praemissae sunt verae : igitur conclusio. Bonitas consequentiae patet: quia ideo conclusio in demonstratione est per se, quia sequitur ex per se inhaerentibus, secundum Aristotelem ; igitur si praemissae sunt verae per se, conclusio erit per se vera.

Dicitur quod hic est fallacia Accidentis, ex variatione medii termini, quia in majori accipitur homo sub ratione materialis in conceptu hominis ; animal enim de homine verificatur sub ratione materialis in conceptu hominis ; et in minori rationale verificatur de homine sub rationale formali in conceptu hominis, et ita variatur ille terminus homo.

Contra illud; ex opposito conclusionis cum minori sequitur repugnantia majoris, igitur prior syllogismus fuit bonus. Accipio enim oppositum conclusionis, ut hoc ; Nullum rationale est per se animal, sumatur minor, quae prius, Omnis homo est per se rationalis, et sequitur ; igitur nullus homo per se est animal, in secundo primae.

Ille Syllogismus est bonus, igitur prior. Item quod homo non varietur secundum talem acceptionem videtur, quia talis terminus sic supponit suum significatum, sicut ipsum significat, sed ille terminus significat suum significatum sub ratione formalis in conceptui igitur tunc supponit suum significatum sub ratione formalis in conceptu : non est igitur dicere talem variationem in homine,quod potest accipi sub ratione materialis in majori, et sub ratione formalis in minori.

Ad primam illarum dicitur, quod in Syllogismo conversivo, nullum rationale per se est animal,etc. est fallacia Accidentis,sicut prius in Syllogismo affirmativo.

Contra, in definitionibus secundum substantiam non cadit accidens, secundum Aristotelem in Elenchis. Sed omnia illa tria, animal, rationale, et homo, sunt individua secundum substantiam: igitur in istis terminis non potest cadere accidens.

Item, idem est principium cognoscendi se, et suam privationem, sed Syllogismus affirmativus comparatur ad negativum in eisdem terminis, sicut habitus ad privationem: igitur est principium cognoscendi bonitatem in Syllogismo negativo : sed ille Syllogismus est bonus sine variatione, Omne rationale per se est animal, Omnis homo per se est rationalis, Igitur omnis homo per se est animali igitur Syllogismus negativus in eisdem terminis, et in eodem ordine erit bonus sine variatione, igitur etc.

Item, fallacia Accidentis est ex variatione alicujus termini, et in prima figura, maxime ex variatione medii termini ; sed in illo discursu, Nullum rationale per se est animal, Omnis homo per se est rationalis, non est variatio alicujus termini, quia homo, et animal accipiuntur uniformiter sicut rationale, quod est medium, uniformiter accipitur: quia sub ea ratione qua Differentia vere praedicatur de homine, quia ut sic est pars definitionis hominis, similiter ut Differentia est, vere ab eo removetur animal cum hac conditione per se, quia cum hac conditione sibi extraneatur, igitur quilibet terminus uniformiter accipitur, non igitur est variatio.

Item, ad principale, rationale per se est ens: igitur rationale per se est animal. Antecedens verum est, quia ens per se est de intellectu cujuslibet: igitur consequens. Probatio consequentiae, quia si rationale per se est ens, aut igitur ens quod est substantia, aut ens quod est accidens: non ens quod est accidens; quia accidens non est principium formale definiendi substantiam: igitur rationale est ens substantia: et tunc ulterius quaerendum est, aut est substantia corporea, aut incorporea; non incorporea, quia non esset tunc principium formale speciei corporis, igitur est substantia corporea ; et sic descendendum est quousque deveniatur ad animal, igitur rationale per se stanimal.

Hic dicitur,quod rationale per se est ens, quod est substantia; sed substantia dicitur dupliciter, simplex et composita. Simplex adhuc est duplex, scilicet materia,et forma. Tunc rationale est substantia simplex, quae est forma, et illa substantia non est Genus, nec dividitur per Differentiam.

Sed sola substantia composita est Genus, et illa non praedicatur per se de rationali.

Contra illud, quaero de substantia quae est forma, an illa est in plus quam substantia composita, quae est Genus, aut in minus, aut aequalis ambitus; non potest esse in plus, quia tunc esset aliquid prius generalissimo univoce, sed hoc est falsum; nec potest esse aequalis, quia tunc essent duo generalissima Substantiae : oportet igitur, quod sit sicut in minus ; sed de quocumque praedicatur per se illud quod est in minus, de eodem praedicatur illud quod est in plus; sed per te substantia, quae est forma per se praedicatur de Differentia, et illa est inferius respectu substantiae compositae, ut probavi; igitur substantia composita, quae est Genus per se praedicatur de Differentia.

Item, probo ex dictis, quod substantia quae est forma, est Genus; quia substantia quae est forma per te, per se praedicatur de rationali, et illa eadem substantia eadem ratione per se praedicatur de irrationali: igitur rationale, et irrationale sunt Differentia, quia inter se diversa sunt, et in aliquo conveniunt, ut in substantia quae est forma ; igitur sunt Differentia. Differentia enim sunt illa secundum Aristotelem in 5. Metaphys. Quaecumque inter se diversa sunt alicui tamen idem entia, sed talia sunt Species : igitur rationale, et irrationale essent Species substantiae, quae est forma : igitur substantia, quae est forma, erit Genus.

Item, posset probari quod substantia nullo modo est Genus. Aristoteles probat, quod ens non est Genus, quia ens per se praedicatur de Differentia, secundum aliquam ejus significationem. Sed per te substantia secundum aliquam ejus significationem praedicatur per se de Differentia: igitur substantia non est Genus. Si tu dicas quod haec forma arguendi non valet, tunc forma Aristotelis arguendi non valebit.

Item, ad principale, rationale per se est sensibile ; igitur rationale per se est animal. Antecedens est verum, quia ultima Differentia includit omnes praecedentes secundum Aristotelem in 7. Metaph.

Dicitur, quod concesso antecedente, nego consequentiam, et ratio negationis est: quia in animali sunt duo, videlicet intellectus sensibilis,et intellectus corporis superioris, vel substantiae. Unde licet rationale per se includat sensibile, non tamen includit Genus, quod est intellectus animalis per se, ideo non valet consequentia.

Contra, conceptus animalis est indivisibilis, eo quod concipitur ab intellectu simplici, qui est indivisibilis, sed indivisibile ubi est, secundum se totum est: si igitur aliquid conceptus animalis includatur in rationali, totum quod est in illo conceptu per se in rationali includitur.

Item, materiale concipitur sub ratione formalis: cum igitur rationale includat sensibile, quod est formale in animali, ex consequenti includit materiale in animali ; et sic per consequens consequentia erit bona.

Item, concesso antecedente habetur propositum principale: quia si rationale per se est sensibile, eadem ratione irrationale per se est sensibile, igitur rationale et irrationale sunt differentia,ut prius argutum est,- quia in aliquo sunt diversa, et in aliquo conveniunt, et ulterius ; igitur sunt Species respectu sensibilis, et ulterius sequitur, quod sensibile sit Genus, et sensibile per se praedicatur de Differentia : igitur Genus per se praedicatur de Differentia.

Ad principale. Aristoteles in 7. Metaph. arguit quandocumque aliqua duo sic se habent, quod unum accidit alteri, tunc utrumque accidit tertio. Hanc minorem accipio ; sed Genus per te accidit Differentiae ; igitur utrumque accidet tertio, igitur haec erit per accidens, Homo est animal rationale. Si haec erit per accidens, Rationale est animal. Consequens est falsum, ut patet, quia per Aristotelem est in primo modo dicendi per se.

Dicitur hic, quod propositio quam accipit Aristoteles in sua ratione, videlicet illa, Quando aliqua duo sic se habent, quod unum, etc. intelligitur quando ex talibus duobus non fit unum per se, et essentialiter, sicut hic ; Homo est albus. Sed Genus et Differentia faciunt unum essentialiter, Genus est in potentia essentialiter, quia Genus est in potentia essentiali respectu Differentiae, et Differentia habet rationem actus essentialis : ideo ex his fit unum essentialiter, et per se: sed sic non est de homine albo.

Contra illud, quia Aristoteles in 7. illo sic arguit: Dissolutis B, et A, manet B, et manet A, et non manet haec syllaba ba; in hac igitur syllaba ba, aliquid praefuit quod nec fuit B, nec fuit A, et hujusmodi erit forma hujus syllabae Ba. Similiter arguo in proposito: Dissolutis Genere et Differentia manet intellectus Generis, et manet intellectus Differentiae,etnon manet intellectus definitionis: igitur in definitione aliquid praefuit formale,quod nec fuit intellectus Generis, nec intellectus Differentiae: igitur Differentia non est essentialis actus respectu Generis, et formale.

Item, manente causa manet effectus: sed extraneitas inter rationem Generis, et Differentiae fuit causa quare per se non praedicatur de Differentia ; sed in extremo hujus propositionis, Homo est animal rationale, manet eadem causa, quia eadem extraneitas ; igitur haec non erit per se, Homo est animal rationale.

Item, ad principale, haec est necessaria, Rationale est animal, igitur per se Antecedens patet ; quia sequitur ex necessariis. Consequentiam probo dupliciter ; Aristoteles facit hanc consequentiam: demonstratio est ex necessariis; igitur ex propositionibus per se, ergo sequitur conclusio est necessaria ; igitur per se. Similiter si aliqua est propositio necessaria, aut est mediata, aut immediata: propositio mediata potest esse conclusio demonstrationis ; igitur per se similiter propositio immediata est principium demonstrationis ; igitur est per se, quia demonstratio est ex propositionibus per se, secundum Aristotelem ; sequitur igitur, si aliqua propositio est necessaria, est per se.

Item ad principale. Commentator, super primum Physicorum, probat quod pars non est per se eadem toti, et arguit sic ; si una pars esset per se, esset per se eadem toti, eadem ratione,et alia: sed quaecumque sunt per se eadem tertio, inter se sunt eadem ; si igitur manus, et pes essent eadem toti per se, tunc sequeretur, quod manus esset pes. Eodem modo arguitur in proposito, quaecumque sunt eadem tertio per se, inter se sunt eadem : sed animal et rationale sunt eadem alicui tertio per se, ut homini ; igitur unum per se inest alteri.

Hic dicitur, quod Commentator intelligit, quod quaecumque sunt per se, et primo eadem tertio, inter se sunt eadem. Sed Genus et Differentia non sunt primo eadem Speciei, nihil enim est primo idem Speciei nisi definitio: partes autem definitionis ex consequenti.

Contra, si definitio sit eadem primo definito, tunc definitum erit primo duo entia. Probo consequentiam, in definitione sunt duo entia, videlicet significatum Generis, et significatum Differentiae: si igitur hoc totum sit primo idem definito, tunc duo entia diversa erunt per se eadem definito, et sic definitum erit duo entia.

Item, probo, quod Genus possit esse idem Speciei, per auctoritates Aristotelis in 1. libro in illo cap. Monstratis autem his, dicit quod Genus est idem primo diversis Speciebus : igitur animal est primo idem homini.

Item, Aristoteles in 7. Physic. dicit quod Secundum Genus non fiunt comparationes, quia in Genere latent multae aeguivocationes; igitur Genus aequivocum est ad diversas Species: igitur inest primo cuilibet Speciei, sicut aequivocum inest primo cuilibet significato.

Item, Genus nihil est praeter suas Species, secundum Aristotelem 7. Metaph. igitur primo inest cuilibet Speciei. Similiter in diversis Speciebus est diversa materia, secundum illud quod est: igitur, etc.

Ad oppositum sunt rationes Aristotelis, illud de quo praedicatur Genus per se, aut Individuum ; igitur, etc.

Item, si Genus per se praedicetur de Differentia, unum animal esset multa animalia, consequens est falsum, igitur et antecedens. Consequentia sic probatur, supposito quod definitio sit primo eadem definitio, nec diminule, nec aliquid superflue designans aliud a conceptu Speciei: tunc hoc totum, Animal rationale, inest primo homini ; sed homo non est eadem essentia bis repetita, igitur A nimal rationale, non significat eamdem essentiam repetitam, quia tunc non esset primo eadem definito: igitur in hac definitione, Animal rationale significabit diversam essentiam primo. Nam dicendo, So. crates est animal rationale, denotatur quod Socrates sit animal, ratione animalis expressi. Denotatur similiter, quod Socrates sit animal, per hoc quod dicitur rationale, si animal sit de per se intellectu rationalis ; et non denotatur, quod Socrates sit idem animal per rationale quod praefuit significatum per animal ; quia tunc esset essentialiter essentia eadem, quod est contra suppositum ; ergo Socrates in hoc, quod est rationale, est aliud animal, in re tamen Socrates est unum animal numero ; igitur unum animal est multa animalia, posita hac hypothesi falsa, quod Genus per se praedicetur de Differentia.

Ad quaestionem dicitur, quod Genus per se non praedicatur de Differentia, propter rationem proximam.

Item, haec generalis conditio est in omnibus modis dicendi per se, quod illud subjiciatur, quod natum est subjici ; et similiter quod praedicetur, quod natum est praedicari. Sed rationale non est natum subjici respectu animalis, nec respectu hominis, quia in quale praedicatur respectu utriusque ideo haec non erit in aliquo modo de per se.

Item, hoc patet inductive, non praedicatur per se primo modo, quia praedicatum non est totus intellectus subjecti, nec in intellectu subjecti includitur: quia diversam rem significant animal, et rationale. Nec est per se secundo modo, quia subjectum non cadit in definitionem praedicati . Nec tertio modo, quia tertius modus est modus essendi, et non praedicandi. Nec quarto modo, quia subjectum non est causa efficiens praedicati, igitur nullo modo est per se.

Intelligendum tamen propter rationes, quod Genus et Differentia non determinate significant idem quod Species: animal enim et rationale non significant determinate totum illud quod significat homo per se, quod enim significatur per animal, est pars materialis in conceptu hominis, ut totum id quod est compositum ex substantia, et anima sensitiva. Differentia significat partem formalem hominis, ut illam perfectionem quae perficitsubstantiam sensitivam, et determinate illas partes significant: tamen unumquodque significat partem, non per modum partis, sed per modum totius ; ideo ex consequenti determinate utrumque significat totum, quod significatur per hominem. Per hoc ad rationes.

Ad primam, sicut ultimo dicebatur,quod Genus et Differentia distincte significant diversas partes, et non eamdem essentiam, quia tunc definitio non esset eadem definito. Et illud inconveniens sequeretur, quod in qualibet definitione esset nugatio, ut praeargutum est.

Ad primam contra hoc dicitur, quod duplex est pars integralis, quaedam accepta per modum partis: et talis pars non potest de toto praedicari nisi denominative, quemadmodum haec est falsa, Homo est caput. Sed haec est vera, Homo est capitatus, et talis pars dicitur realis, et aliquo modo est integralis.

Alia est pars secundum rationem, quae significat per modum totius ; et talis pars de toto praedicari potest univoce, cujusmodi partem significat animal. Licet enim animal significet partem materialem hominis, non tamen significat per modum partis, sed totius: et ideo potest praedicari de homine univoce, et hoc est quod Boetius ait, quod Genus in praedicatione est totum : praedicatur enim de Specie, quia totum significat ex consequenti.

Intelligendum tamen est, quod rationale praedicatur de homine per modum denominativi, ex hoc, quod praedicatur in quale, licet non simpliciter denominative praedicetur, cum sit de essentia hominis ; multa enim habent modum denominativi, quae non sunt denominativa simpliciter : Praedicatio enim denominativa est, quando res de genere accidentis substantia denominat.

Ad aliud dicitur, quod non sequitur hominem esse duo entia, quia tam Genus, quam Differentia in praedicatione accipiuntur ut totum, et non sub ratione partis, et ita illud totum praedicant ex consequenti. Similiter Genus accipitur sub ratione Differentiae, et ideo non sequitur Speciem esse distincta entia ex hoc, quod definitio de Specie praedicatur, quia ut Genus, sub ratione Differentiae accipitur, sic unum conceptum faciunt, qui est conceptus Speciei, licet tamen ille conceptus definitionis differat a conceptu speciei accidentaliter, ex hoc quod conceptus definitionis est magis distinctus, et conceptus Speciei confusus.

Ad aliud dicitur, quod Intelligentiae habent aliquam compositionem, ut compositionem esse cum essentia, et ita ab essentia accipitur Genus, et ab esse accipitur Differentia, et illa ratio concludit, quod non quaelibet Differentia significat partem formalem eo modo, quo est forma in istis inferioribus.

Ad aliud ut dicebatur.

Ad aliud contra hoc, quod licet homo supponat sub ratione formali semper in qualibet propositione, ubi supponit tanquam sub ratione substantiae, tamen non semper ratio formalis illa, quae est ratio rationalis in homine, est causa positiva, quare praedicatum subjecto per se inest. Ratio enim positiva quare animal inest homini, est conceptus animalis in homine, et non conceptus rationalis.

Ad aliud sicut dicebatur, quod in illo Syllogismo negativo, Nullum rationale, etc. est variatio,sicut in Syllogismo affirmativo, aeque etiam est conversivus, et in eodem termino, ut in illo termino homo, quia ille terminus variabatur in affirmativo : haec tamen fallacia non debet assignari evidenter, nec potest nisi in Syllogismo affirmativo, ut patet secundum Aegidium. Variatio enim in negativo Syllogismo debet assignari in affirmativo, respectu cujus est conversivus. Verbi gratia, haec fallacia Accidentis, Homo est Species, Socrates est homo, igitur Socrates est Species, ex variatione hujus termini eodem modo in Syllogismo negativo, qui est alterius conversivus, Socrates non est Species, Socrates est homo ; igitur homo non est Species, variatio est in eodem termino, quo prius, ut in illo termino homo, et tamen haec variatio non potest convenienter assignari in negativo Syllogismo : sed debet assignari in paralogismo affirmativo. Affirmatio enim est principium ducendi in cognitionem suae negationis, sicut rectum est judex sui, et obliqui. Similiter est ex parte illa, variatio enim est in Syllogismo negativo, debet tamen assignari in affirmativo, et semper secundum eumdem terminum, ut illum terminum homo.

Ad primam rationem contra hoc, cum dicitur in definitionibus, etc. dicitur quod Aristoteles intelligit, quod in definitionibus secundum rationem, hoc est, in quibus non est extranea ratio, in illis non cadit accidens, sed in istis est talis extraneatio, ideo illa auctoritas non est ad propositum.

Ad aliud dicitur, quod in affirmativo Syllogismo, omne rationale, etc. est consequentia bona per locum extrinsecum, et non per formam intrinsecam. Tenet enim per hanc maximam, ut si miles poterit debellare castrum, poterit et Rex. Si aliquid insit illi cui minus videtur inesse, inerit illi cui magis videtur.

Sed animal vid tur magis inesse homin per se, quam rationale, ideo si rationale per se insit per locum a minori, etiam animal inerit homini per se, per primam maximam. Per haec ad formam ; quod quando consequentia affirmativa tenet per locum a minori, et non per locum a toto in quantitate, non oportet quod si sequitur affirmative, quod sequatur negative sine variatione.

Ad aliud dicitur, quod hic variatio est in aliquo termino, ut in illo termino homo, ut praedictum est; quia variatur in comparatione ad rationale, et animal ; illa tamen variatio non convenienter assignatur in Syllogismo negativo, sed in affirmativo, respectu cujus est conversivus, ut in illo, Omnis homo est animal.

Contra illud est una ratio. In prima figura solum est fallacia Accidentis ex variatione medii termini, quia ex ejusdem identitate est bonitas Syllogismi. Sed ille discursus, Nullum rationale, etc. est in prima figura: igitur variatio solum erit hic in medio termino, scilicet rationale. Hic dicitur, quod major est falsa ; non enim oportet in prima figura accidens semper esse ex variatione medii, sed sufficit quod sit ex variatione medii, vel alicujus extremi. Verbi gratia, hic est fallacia Accidentis, Socrates non est Species, Socrates est homo ; igitur homo non est Species, et non ex variatione termini medii, videlicet Socrates, sed ex variatione minoris extremitatis, videlicet hujus termini homo. Homo enim in minori,ut comparatur ad Socratem, habet acceptionem pro supposito virtute praedicati, et in conclusione homo habet acceptionem pro intentione, ut comparatur ad hoc praedicatum Species, et illa variatio fit in minori extremitate.

Aliter tamen dicunt quidam,quod in toto discursu, Nullum rationale per se est animal ,etc. est variatio in medio termino,quia in majori removetur animal cum hac conditione per se a rationali pro ejus significato distincto, secundum quod determinate significat partem : in minori vero praedicatur rationale secundum quod significat per modum totius, et ita variatur rationale in majori, et minori.

Contra illud, terminus subjicit, et praedicat illud, quod significat, et sub eodem modo ; sed per te rationale significat partem per modum totius ; igitur subjicit partem per modum totius, sicut praedicat. Hic dicitur quod licet significet partem determinate, tamen potest praedicari per modum totius, et subjici per modum totius. Sed tamen, ut haec concedatur vera, Nullum rationale per se est animal, accipitur rationale formaliter sub distincto significato, licet ratio totius sit sine qua non, ideo ratio formalis praedicativa salvatur utrobique, licet ratio sine qua non, non maneat.

Ad aliud principale sicut dicebatur,quod substantia composita est Genus simpliciter in linea Praedicamentali, substantia tamen quae est forma non est Genus nisi per attributionem. Et absolute dicendum est quod substantia, quae est forma, licet sit Genus aliquo modo respectu rationalis : ut tamen rationale est Differentia, sic respectu rationalis non est Genus, sed ut rationale respectu substantiae, quae est forma, accipitur ut Species.

Ad rationem contra hoc dicendum, quod substantia, quae est forma, aequalis est ambitus cum substantia, quae est Genus. Et cum dicitur quod tunc essent duo generalissima in eodem Praedicamento, conceditur quod sunt duo generalissima in uno Praedicamento, non tamen sequitur quod duo sunt Praedicamenta in Genere substantiae. Coordinatio enim Differentiarum reducitur ad coordinationem Generalissimi directam, sicut Genus generalissimum, quod est Substantia, et forma attributionem habent ad substantiam compositam, unde non sunt duo generalissima prima simpliciter, quia unum habet attributionem ad alterum,sunt tamen duo secundum praedicationem aeque primam.

Ad aliam, quae probat quod substantia, quae est forma, sit Genus ad rationale, et irrationale ; dicitur, quod rationale potest dupliciter considerari. Uno modo secundum quod imponitur ab ultimo gradu perfectionis in homine, et sic nullam formam superiorem includit in suo intellectu. Alio modo secundum quod imponitur a tota perfectione in homine, quae advenit Substantiae, quae est Genus generalissimum, et illo modo includit omnes priores Differentias. Per hoc ad formam, quod rationale primo modo acceptum, et irrationale non conveniunt in substantia, quae est forma, tanquam in communi univoco praedicabili de istis, utrumque est substantia, quae est forma aequivoce ; et sic substantia, quae est forma, non est Genus, respectu illorum. Secundo modo concedo quod Substantia, quae est forma, sit Genus respectu istorum, sed non ut Differentiae sunt, sed ut Species sunt collaterales.

Ad aliud quod Aristoteles probat ens non esse Genus quoad aliquod ejus significatum: quia de Differentia praedicatur per se, et tamen non concludit, quod ens nullo modo possit esse Genus. Eodem modo conceditur in proposito, quod substantia quoad aliquod ejus significatum non est Genus respectu rationalis, et irrationalis: vel saltem ut significat perfectionem ultimam in homine : et ut imponitur ab illo ultimo gradu, quia substantia, quae est forma, praedicatur de rationali aequivoce, ac sic diceretur,Caeleste sidus est canis. .

Ad aliud ut dicebatur. Ad primum contra illud dico, quod conceptus animalis est indivisibilis pro tanto quod concipitur ab intellectu simplici, non tamen est sic indivisibilis sicut conceptus Substantiae, quae est Genus generalissimum, quia in intellectu simplici sunt multi gradus : et quia non totaliter est indivisibilis, ideo aliquid potest includi in intellectu rationalis, ut puta sensibile, et aliquid non, ut Genus superius.

Ad formam, quod minor est vera de divisibili, quod nullam compositionem habet, sed quodlibet Genus intermedium in suo intellectu includit Genus et differentiam.

Ad aliud nego hanc consequentiam, Bationale includit formale in conceptu animalis ;igitur includit per se animal. Ad hoc enim quod aliqua propositio sit per se, oportet quod quidquid est in conceptu praedicati, seu materiale, seu formale, in conceptu subjecti includatur (loquendo de primo modo.) tamen haec est consequentia bona ; Subjectum includit formaliter conceptum praedicati; igitur includit per se praedicatum. Aliud enim est includere formalem conceptum praedicati, et includere formale in conceptu.

Ad aliud conceditur quod sensibile est Genus respectu rationalis, et irrationalis, ut illa totam perfectionem important Specierum, sed ex hoc non sequitur quod Genus per se praedicetur de Differentia : hic est enim fallacia Accidentis, sensibile quod est Genus per se praedicatur de Differentia, etc. quia rationale variatur secundum quod ad sensibile comparatur, et secundum quod ad. hominem, vel ad animal comparatur; comparatur enim ad sensibile, ut Species ejus ; comparatur vero ad hominem, vel animal, ut Differentia : ideo variatio est.

Ad aliud principale sicut dicebatur.

Ad primum contra hoc dicitur, quod ratio Aristotelis concludit ubi est dissolutio vera, et realis, quia dissolutis B, et A, manet B, et A, et non manet Ba ; igitur aliquid ut forma praefuit in Ba, quod nec fuit B, nec A, sed per A, et B, intelligit elementa corporis, probat enim quod forma realis non est aliquod elementorum. Sed Differentia non est forma nisi secundum rationem ; igitur in proposito non tenet ratio.

Contra hoc, manentibus illis totaliter, quae requiruntur ad essentiam rei, manet essentia rei, sed dissolutis Genere, et Differentia, manet Genus, et Differentia, et non manet tota definitio ; igitur aliquid aliud requiritur ad definitionem, quam Genus, et Differentia.

Hic dicitur quod dissolutis Genere, et Differentia, secundum quod Genus est propria potentia, et Differentia est proprius actus definitionis, definitio non manet tunc.

Intelligendum tamen quod Genus, et Differentia sub propria ratione propriorum conceptuum, non se habent ad invicem sicut potentia, et actus ; quia conceptus Generis intelligi potest sine conceptu Differentiae, et e contra, sed nihil intelligitur nisi actus, vel ut actus habens : igitur conceptus Generis, quantum est de se, non est propria potentia respectu Differentiae. Propria enim potentia non potest intelligi nisi per comparationem ad proprium actum : tamen res materialis, quae subest conceptui Generis, est propria potentia respectu rei, quae subest conceptui Differentiae, et haec ratio ab illa dissolvi non potest, ita quod utrumque maneat, et ideo definitio est perpetua, et demonstratio. Tunc breviter dicitur, quod ut Genus est potentia respectu Differentiae, sic istis dissolutis non manet definitio.

Aliter tamen potest dici ad illud de B, et A, quod ratio illa Aristotelis non est ad propositum. Aristoteles enim arguit sic ; Dissolutis B, et A, manet B, manet A, ita quod neutrum est ad alterum inclinatum, et tunc non manet Ba : tunc ergo aliquid formale fuit praeter A, et B. Unde supponit Aristoteles in ratione, quod neutrum ad alterum inclinetur, sed sic dissoluta anima a materia, manet corpus, et manet anima; quia tamen anima naturaliter inclinatur ad corpus, ideo non praefuit in homine alia forma uniens animam cum corpore, sed secundum se fuit perfectio corporis. Eodem modo est ex parte illa. Dissolutis enim Genere, et Differentia ab invicem, adhuc conceptus Differentiae habet aliquam inclinationem ad conceptum Generis tanquam ad propinquam potentiam : sicut anima inclinatur ad corpus : ideo non oportet ponere aliquid formale in definitione praeter Differentiam. Quia Differentia licet maneat post dissolutionem, non tamen sic manet, quin habeat inclinationem ad Genus.

Ad aliud quod in illa, Homo est animal rationale, non manet causa extraneitatis, quia ex animali, et rationali fit unum extremum essentialiter.

Ad aliud dicitur negando hanc consequentiam ; Est necessarium: igitur per se.

Ad probationem dicitur, quod Aristoteles supponit illud esse subjectum, quod natum est subjici, et illud esse praedicatum, quod natum est praedicari : et hoc supposito sequitur, Demonstratio est ex necessariis: igitur est ex propositionibus per se, sed rationale non est natum subjici respectu animalis, nec hominis, quia significat per modum qualis, et concementis. Ideo nec sequitur quod haec sit per se, Rationale est animal: nec illa, Rationale est homo.

Ad aliud dicitur, quod licet haec sit necessaria; non est tamen mediata, nec immediata: quia respectu animalis non ordinatur secundum sub, et supra in Genere ; similiter quod subjicitur non est natum subjici, et sic eadem ratione non est immediata.

Ad formam, quod haec divisio propositionis necessariae sufficiens est, quando subjicitur, quod natum est subjici; sic non est in proposito.

Ad aliud sicut dicebatur.

Ad primum contra hoc, quod partes definitionis licet sint duae consideratae secundum se, tamen ut comparantur ad definitum faciunt per se unum. Et similiter, ut constituunt definitionem, unum accipitur sub ratione alterius; ideo non sequitur quod Species sit duo entia.

Ad aliud dicitur, quod aliquid esse primo idem alteri, dupliciter intelligitur. Uno modo quando praedicatum non excedit subjectum, nec contra; et illo modo definitio est eadem definito primo, et Genus non. Alio modo dicitur aliquid esse primo idem alteri, quando inter subjectum, et praedicatum non est aliquod medium ordinatum in eodem Genere; et illo modo Genus est primo in diversis Speciebus.; quia inter hominem et Genus proximum non est aliquod Genus medium in genere Substantiae.

Ad aliud dicitur, quod Genus quoad illud, quod determinate significat, solum significat partem materialem Speciei; per modum tamen totius, et illa pars univoce reperitur in diversis Speciebus realiter ; tamen consequenter significat totum : et secundum hoc, Genus est divisum in diversis Speciebus realiter : et similiter secundum hoc, Genus est diversa natura in diversis, et sic concedo quod Genus primo, et aequivoce diversis Speciebus inest, sed illam aequivocationem non considerat Logicus. Logicus enim considerat rem sub ratione secundae intentionis, et non sub esse reali. Ideo licet in re sit diversum in diversis Speciebus, tamen apud Logicum Genus est univocum.

Ad aliud dicitur, quod Aristoteles dicit quod Genus nihil est praeter ejus Species, aut si est, ut materia est; et sic: est hoc intelligendum quoad primum significatum, et distinctum, Genus significat materiam Speciei, tamen modo confuso, sive concomitanter significat totum, et sic nihil est praeter suas Species.

Contra hoc. Si Genus primo, et determinate significat partem, et concomitanter, et ex consequenti totum, tunc quodlibet Genus esset analogum, quia indeterminate haberet duo significata secundum ordinem.

Hic dicitur, quod non sequitur, Genus esse analogum, non enim significat totum ex impositione. Sed quia Genus partem significat per modum totius, et ex illo modo totius, ducimur in cognitionem totius concomitanter, ideo dicimus Genus significare totum concomitanter : sed hoc non est proprie significare, sive ex impositione, ideo non est analogum, sed sic significare est repraesentare quodammodo, sicut capitatum significat caput determinare, per modum tamen totius ; et ex modo concernendi totum, significat habens caput ex consequenti, et sic totum : sed hoc non est significare proprie.