QUAESTIO XII

An haec sit vera, unumquodque propter quod, etc.

Aristot. hic cap. 2. et 2. Met. text. 4. Averroes in Com. hujus loci. cap. 2. primi Post. et D. Thom. 1. par. quaest. 87. art. 2. et 1. d. 12. quaest, 1. Capreol. 1. d. 1. quaest. 1. Barg. quaest. 3. Joan. de Mag. in primum Post. quaest. 4. dub. 1 .Limara Theoremate 57. Gonimbr. in cap. 2. hujus quaest. 2. art. 4. et 6. Aversa quaest. 28. Log. sect. 9. Complut. disp. 18. Log. quaest, dub. Appen.

Quod non videtur. In istis inferioribus , per virtutem Solis reperiuntur constrictio, et dissolutio. Sol enim dissolvit glaciem, et constringit lutum, et tamen non sequitur, quod in Sole sit constrictio et dissolutio, quia opposita non sunt simul in eodem ; ergo, etc.

Item, non sequitur, Iste est ebrius propter vinum, ergo vinum est magis ebrium quam iste. Nec sequitur, Iste est calidus propter Solem, ergo Sol est magis calidus. Sol enim non est calidus, ergo, etc.

Dicitur quod ista propositio est intelligenda in causis univocis, et effectibus ubi aliquid univoce reperitur in causa, et in effectu ; ebrietas autem non univoce reperitur in ebrio, et in vino, quia in ebrio formaliter ; in vino vero effective, et non formaliter.

Contra, ferrum ignitum est calidum formaliter, et lignum ignitum similiter, et tamen non sequitur, ferrum ignitum est calidum propter lignum ignitum, ergo lignum ignitum, etc.

Dicitur quod ferrum ignitum est calidum propter lignum ignitum per accidens. Lignum enim ignitum non calefacit, nisi quia ignis, et haec propositio, Unumquodque propter quod, etc. non solum habet intelligi in causis univocis, etc. sed cum hoc in causis per se.

Contra, probo quod est in hujusmodi causis per se ; quia ignis est causa univoca, respectu caloris in ferro, utrumque enim calidum est formaliter : similiter est causa per se, sicut etiam responsio concedit, et tamen non sequitur, Ferrum est calidum propter ignem, ergo ignis est magis calidus. Quia antecedens est verum, et con. sequens falsum. Videmus enim ad sensum, quod aequalis quantitas ferri igniti vehementius comburit, quam aequalis quantitas ignis.

Item, probo quod haec minor sit falsa, per quam Aristoteles probat cum ista majore conclusionem. Cum Aristoteles dicit, Conclusionem scimus propter principia, quia principia secundum se non sunt causae conclusionis, nisi in virtute, propter quod exigitur applicatio; ergo non cognoscitur propter principia secundum se.

Item non sequitur, Conclusio scitur propter principia, ergo principia sunt magis scita ; quia antecedens est verum, et consequens falsum. Principiorum enim est intellectus, et non scientia, secundum Aristotelem in fine primi, ergo haec est falsa, Unumquodque propter quod, etc.

Dicitur quod quadruplex est scientia, secundum Linconiensem, communiter, proprie, magis proprie, et maxime proprie. Unde Aristoteles intelligit, quod scientia est conclusionis tantum, loquendo de scientia maxime proprie dicta. Sed loquendo de scientia proprie dicta, conclusiones sciuntur propter principia, et principia magis.

Contra , accipio scientiam conclusionis maxime proprie. In tali scientia sciuntur conclusiones propter prinoipia, et tamen non sequitur, ergo principia magis sciuntur, ergo, etc.

Ad oppositum est Aristoteles.

Ad quaestionem dicitur, quod haec est vera, Unumquodque propter , etc. Hujus ratio est, quia illud, quod reperitur in effectu et causa,nobilius et excellentius reperitur in causa, quam in effectu, quia est de ratione causae quod excellat effectum ; si ergo aliqua proprietas causetur in aliquo ab aliqua causa, si illa proprietas in illa causa reperiatur univoce, excellentius reperitur in causa, quam in effectu, etc. hoc patet similiter per exemplum : Magister diligitur, propter discipulum, tunc discipulus magis diligitur.

Propter rationem intelligendum est,quod haec propositio intelligenda est in causis univocis, et per se, non in causis per accidens, et aequivocis.

Ad primam rationem dicitur, quod Sol non dissolvit glaciem, et constringit lutum, nisi per accidens, propria enim operatio causata a Sole, est per lucem calefacere,sed per accidens dissolvit glaciem, quia calidum liquabilia dissolvit. Per accidens similiter constringit lutum, quia per calorem exhalat sublile,et derelinquit grossum. Haec autem propositio, Unumquodque propter quod, etc. intelligenda est in causis univocis, et in causis per se.

Ad aliud similiter dicitur, quod calidum non est in Sole formaliter, quemadmodum est in corpore calefacto : calidum enim est qualitas activa pertinens ad elementum,sed in Sole non est qualitas activa formaliter, sed est in luce, per quam Sol efficitur calidus, lux autem non est qualitas activa, sed activus actus.

Ad primam rationem contra hoc dicitur, quod haec propositio habet intelligi in propositionibus per se et univocis, sed lignum ignitum non est per se causa caloris in ferro.

Ad rationem contra hoc dicitur,quod haec conclusio est vera, quod ignis est magis calidus, quam ferrum ignitum, sicut dicit unus Expositor.

Ad probationem dicitur, quod stat similiter, quod ignis sit magis calidus qualitative, quam ferrum,et tamen quod major sit caliditas in ferro ignito secundum quantitatem. Illa enim majoritas est propter comparationem partium materialium ferri,ideo non sequitur, in ferro est major caliditas, ergo ferrum est magis calidum.

Ad aliud dicitur, quod principia scimus, et propter principia scimus conclusiones,et cum dicitur, quod requiritur applicatio, dicitur, quod verum est, quod propter principia tantum considerata in se illa non applicando, non sciuntur, et hoc conceditur.

Ad aliud similiter dicitur.

Ad rationem contra hoc dicitur, quod non sequitur, Conclusiones sciunturpropter principia scita, maxime proprie dicta, ergo principia maxime sciuntur. Quia hic non arguitur in univocis, scire autem maxime non competit principiis univoce, et conclusionibus ; quia conclusionibus competit formaliter, principiis tantum affective. Sed tamen loquendo de scire quod est apprehensio necessariorum, sive sint principia, sive conclusiones, isto modo scire univoce competit principiis et conclusionibus, et isto modo principia sunt magis scita, quam conclusiones, hoc modo accipiendo scire, et sic intelligit Aristoteles, similiter Linconiensis exponit. Unde dicit hanc esse secundam conclusionem hujus lib. etc.