83

τῶν ἀρετῶν, ὡς ἔργων Θεοῦ, ἀκαρπίᾳ· ἥν μετ᾿ ὀδύνης πολλῆς καί λύπης ἐσθίει, τῆς κατ᾿ αὐτήν μικρᾶς ἡδονῆς ἀπολαύων. Ἥτις σάρξ ὑπέρ ταύτης τῆς φθαρτῆς ἀπολαύσεως, ἀνατέλλει αὐτῷ μερίμνας καί φροντίδας, καθάπερ ἀκάνθας· καί μεγάλους πειρασμούς καί κινδύνους ὥσπερ τριβόλους, κατά τε λόγον καί θυμόν καί ἐπιθυμίαν, ἀλγεινῶς αὐτόν πανταχόθεν κατακεντοῦντας, ἵνα μόλις δυνηθῇ τήν ταύτης ὑγείαν τε καί εὐεξίαν, ὡς χόρτον μαραινόμενον περιποιήσασθαι καί φαγεῖν, τουτέστι, τυχεῖν· καί τότε μετά πολλήν τῶν ὀδυνῶν ἐπανακύκλησιν, ἐν ἱδρῶτι τοῦ προσώπου, τουτέστιν, ἐν τῷ κατ᾿ αἴσθησιν καμάτῳ τε καί κόπῳ τῆς περιέργου κατασκοπῆς τῶν αἰσθητῶν· ὥσπερ ἄρτον τήν πρός σύστασιν ἔχειν τῆς παρούσης ζωῆς ἀφορμήν, ἤ διά (280) τέχνης, ἤ δι᾿ ἄλλης τινός περινενοημένης τῷ βίῳ μεθοδείας.

Ἤ μᾶλλον γῆ, τοῦ Ἀδάμ ἐστιν ἡ καρδία, κατάραν λαβοῦσα διά τῆς παραβάσεως, τήν τῶν οὐρανίων ἀγαθῶν ἀφαίρεσιν. Ἥντινα γῆν κατά τήν πρακτικήν φιλοσοφίαν διά πολλῶν θλίψεως ἐσθίει, καθαρθεῖσαν τῆς κατά συνείδησιν κατάρας τῶν ἔργων αἰσχύνης. Καί πάλιν τούς ἀνατέλλοντας ἐν αὐτῇ δίκην ἀκανθῶν λογισμούς περί τῆς τῶν σωμάτων γενέσεως, καί ὥσπερ τριβόλους τούς περί τῆς τῶν ἀσωμάτων προνοίας τε καί κρίσεως περισκελεῖς λογισμούς ἀποκαθαίρων τῷ λόγῳ, τήν φυσικήν ὥσπερ χόρτον δρέπεται θεωρίαν πνευματικήν· καί οὕτως, ὡς ἐν ἱδρῶτι τοῦ προσώπου, τῷ ἐπιστημονικῷ τῆς διανοίας κατά τήν γνῶσιν τρόπῳ, τόν ἄφθαρτον τῆς θεολογίας ἄρτον ἐσθίει, τόν μόνον ὄντως ζῶντα [Fr.ζωτικόν], καί ἐσθιόντων συντηροῦντα πρός ἀφθαρσίαν τήν γένεσιν. Γῆ τοίνυν ἐστί καλῶς ἐσθιομένη, ἡ διά πρακτικῆς (πράξεως) τῆς καρδίας κάθαρσις· χόρτος δέ, ἡ κατά τήν φυσικήν θεωρίαν ἐπιστήμη τῶν γεγονότων· ἄρτος δέ, ἡ κατά τήν θεολογίαν ἀληθής μυσταγωγία.

ΣΧΟΛΙΟΝ. α΄ . Ἔργα λέγει τοῦ Ἀδάμ τά πάθη τῆς ἀτιμίας· τάς γάρ ἀρετάς ἐργάζεται μόνος ὁ

Θεός ἐν τοῖς βουλομένοις· πρός τήν τῶν ἀρετῶν φενέρωσιν, μόνην καθάπερ ὄργανον λαμβάνων, τῶν βουλομένων τήν πρόθεσιν.

ΕΡΩΤΗΣΙΣ Στ΄.

Εἰ κατά τόν ἅγιον Ἰωάννην, " Ὁ γεγεννημένος ἐκ τοῦ Θεοῦ, ἁμαρτίαν οὐ ποιεῖ, ὅτι σπέρμα αὐτοῦ ἐν αὐτῷ μένει, καί οὐ δύναται ἁμαρτάνειν·" ὁ δέ γεγεννημένος ἐξ ὕδατος καί Πνεύματος, οὗτος ἐκ τοῦ Θεοῦ γεγέννηται· πῶς οἱ ἐκ τοῦ Θεοῦ διά τοῦ βαπτίσματος γεγεννημένοι ἡμεῖς δυνάμεθα ἁμαρτάνειν;

Ἀπόκρισις. ∆ιττός ἐν ἡμῖν τῆς ἐκ Θεοῦ γεννήσεως ὁ τρόπος· ὁ μέν πᾶσαν δυνάμει παροῦσαν

τοῖς γεννωμένοις διδούς τήν χάριν τῆς υἱοθεσίας· ὁ δέ, κατ᾿ ἐνέργειαν ὅλην παροῦσαν καί τήν τοῦ γεννωμένου πᾶσαν πρός τόν γεννῶντα Θεόν προαίρεσιν, γνωμικῶς μεταπλάττουσαν εἰσάγων· καί ὁ μέν, κατά πίστιν μόνην δυνάμει παροῦσαν τήν χάριν ἔχων· ὁ δέ πρός τῇ πίστει, καί τήν κατ᾿ ἐπίγνωσιν ἐνεργοῦσαν, ἐν τῷ ἐπεγνωκότι τήν τοῦ γνωσθέντος θειοτάτην ὁμοίωσιν ἐμποιῶν. Οἷς μέν οὖν ὁ πρῶτος τῆς γεννήσεως ἐνθεωρεῖται τρόπος, διά τό μήπω τήν γνώμην καθαρῶς ἐξηλωθεῖσαν τῆς σαρκικῆς προσπαθείας ποιωθῆναι διόλου τῷ Πνεύματι, κατ᾿ αὐτήν τῶν ἐγνωσμένων θείως μυστηρίων δι᾿ ἐνεργείας τήν μέθεξιν, τό πρός ἁμαρτίαν ῥέψαι ποτέ βουλομένοις οὐκ ἄπεστιν. Οὐ γάρ γεννᾷ γνώμην τό Πνεῦμα μή θέλουσαν, ἀλλά βουλομένην μεταπλάττει πρός θέωσιν, ἧς ὁ κατ᾿ ἐπίγνωσιν πείρᾳ μεταλαβών, οὐ δύναται τοῦ κυρίως κατ᾿ ἀλήθειαν ἅπαξ ἔργῳ διαγνωσθέντος, πρός