97

πονηραί ∆υνάμεις ἔσχον τάς ἐνεργείας ἀφανῶς ἐγκεκρυμμένας τῷ περιστατικῶ νόμῳ τῆς φύσεως· εἰκότως ἐν τῷ Σωτῆρι Θεῷ τοῦ Ἀδάμ θεωροῦσαι κατά φύσιν διά τήν σάρκα τό παθητόν, καί δοκοῦσαι πρός ἀνάγκης περιστατικῶς ὡς ψιλόν ἄνθρωπον, καί τόν Κύριον κεκτῆσθαι τόν νόμον τῆς φύσεως, ἀλλ᾿ οὐχί κατά θέλησιν γνώμῃ κινούμενον, προσέβαλον, ἐλπίζουσαι κἀκεῖνον διά τοῦ κατά φύσιν πάθους τό παρά φύσιν πείθειν φαντάζεσθαι πάθος, καί τι δρᾷν αὐταῖς ἐοικός. Ὅς διά τῆς πρώτης πείρας τῶν καθ᾿ ἡδονήν πειρασμῶν, τοῖς οἰκείοις συγχωρήσας ἐμπαίζεσθαι αὐτάς δόλοις, ἐξεδύσατο ταύτας ἐξωσθείσας τῆς φύσεως, ἀπρόσιτος μείνας αὐταῖς καί ἀνέπαφος· ἡμῖν προδήλως, ἀλλ᾿ οὐχ ἑαυτῷ τήν νίκην ποιούμενος· οἷς καί γέγονεν ἄνθρωπος, προσάγων ὡς ἀγαθός ὅλον τό κατορθούμενον. Οὐ γάρ αὐτός ἐδεῖτο πείρας, Θεός ὤν καί ∆εσπότης, καί παντός πάθους κατά φύσιν ἐλεύθερος· ἀλλ᾿ ἵνα τοῖς ἡμετέροις πειρασμοῖς τήν πονηράν προσκαλούμενος δύναμιν, ἕληται τῇ προσβολῇ νεκρώσεως, τήν ἑλεῖν αὐτόν ὡς ἐν ἀρχῇ τόν Ἀδάμ προσδοκήσασαν.

Οὕτω μέν οὖν κατά τήν πρώτην πεῖραν προσβαλούσας τάς Ἀρχάς καί τάς ἐξουσίας ἐξεδύσατο, πόῤῥω ποιήσας τῆς φύσεως, καί τό καθ᾿ ἡδονήν παθητόν ἰασάμενος, καί τό χειρόγραφον ἐν ἑαυτῷ τοῦ Ἀδάμ τῆς τῶν καθ᾿ ἡδονήν παθῶν γνωμικῆς (316) συγκαταθέσεως ἀπαλείψας. ∆ι᾿ οὗ τήν γνώμην ὁ ἄνθρωπος ῥέουσαν ἔχων πρός ἡδονήν, τήν πονηράν καθ᾿ ἑαυτοῦ, καί σιγῶν διά τῶν ἔργων ἀνεκήρυττε δεσποτείαν, τῷ τοῦ θανάτου φόβῳ τῆς καθ᾿ ἡδονήν ἐνοχῆς οὐκ ἐλευθερούμενος.

Ἐπειδή τοίνυν διά τῆς καθ᾿ ἡδονήν πρώτης πείρας ἡττήσας, τάς πονηράς ἐματαίωσε ∆υνάμεις, Ἀρχάς τε καί Ἐξουσίας ὁ Κύριος, καί δευτέραν αὐταῖς συγχωρεῖ ποιεῖσθαι προσβολήν, καί τήν λειπομένην δι᾿ ὀδύνης καί πόνων πεῖραν τῶν πειρασμῶν προσαγαγεῖν· ἵνα τελείως κενώσας ἐν ἑαυτῷ τόν φθαρτικόν ἰόν τῆς αὐτῶν πονηρίας, ὡς πῦρ δαπανήσῃ, παντελῶς ἐξαφανίσας τῆς φύσεως, ἀπεκδυσάμενος κατά τόν τοῦ θανάτου καιρόν ἐν τῷ σταυρῷ τάς Ἀρχάς καί τάς Ἐξουσίας, μείνας τοῖς πόνοις ἀνάλωτος· μᾶλλον δέ φοβερός φανείς κατά τοῦ θανάτου, τό κατ᾿ ὀδύνην παθητόν ἐξηλώσας τῆς φύσεως· ἧς ἀποῤῥέπουσαν διά τῆς δειλίας τήν γνώμην ἔχων ὁ ἄνθρωπος, διά παντός φόβῳ θανάτου καί παρά γνώμην τυραννούμενος, διά τό ζῇν, τῆς καθ᾿ ἡδονήν ἀντείχετο δουλείας.

Ἐξεδύσατο μέν οὖν ὁ Κύριος τάς Ἀρχάς καί τάς Ἐξουσίας κατά τήν πρώτην ἐν τῇ ἐρήμῳ πεῖραν τῶν πειρασμῶν, τό καθ᾿ ἡδονήν παθητόν τῆς ὅλης φύσεως ἰασάμενος. Ἀπεξεδύσατο δέ ταύτας πάλιν κατά τόν καιρόν τοῦ θανάτου, τῆς φύσεως ὁμοίως ἐξηλώσας τό κατ᾿ ὀδύνην παθητόν, τό ἡμῖν κατορθούμενον, ἑαυτοῦ διά τήν φιλανθρωπίαν ὡς ὑπευθύνου ποιούμενος· μᾶλλον δέ τῶν κατορθουμένων τό κλέος, ἡμῖν ὡς ἀγαθός λογιζόμενος. Ἐπειδή γάρ ὁμοίως ἡμῖν λαβών χωρίς ἁμαρτίας τό τῆς φύσεως παθητόν, δι᾿ οὗ πέφυκεν ἐνεργεῖν τά ἑαυτῆς πᾶσα πονηρά καί ὀλέθριος δύναμις, ἐν τῷ καιρῷ τοῦ θανάτου, καί ἐπ᾿ αὐτόν ἐλθούσας ἐρεύνης χάριν ἀπεξεδύσατο, θριαμβεύσας τε καί παραδειγματίσας αὐτάς ἐν τῷ σταυρῷ κατά τήν ἔξοδον τῆς ψυχῆς, μηδέν τό σύνολον εὑρούσας ἐν τῷ κατ᾿ αὐτόν παθητῷ τῆς φύσεως ἴδιον· ὅτε μάλιστα προσεδόκων διά τό φύσει κατά σάρκα παθητόν, εὑρεῖν τι πάντως ἀνθρώπινον· εἰκότως τῇ ἑαυτοῦ δυνάμει, καί πᾶσαν ὡς διά τινος ἀπαρχῆς τῆς ἐξ ἡμῶν ἁγίας αὐτοῦ σαρκός, τήν φύσιν τῶν ἀνθρώπων τῆς ἐμφυρείσης αὐτῇ κατά τό παθητόν κακίας ἠλευθέρωσεν, ὑποτάξας αὐτῶ τῷ τῆς φύσεως παθητῷ τήν ἐν αὐτῷ ποτε, φημί δέ τῷ παθητῷ, βασιλεύσασαν τῆς φύσεως πονηράν δυναστείαν.

Ἦν μέν καί ἄλλως τόν περί τούτου λόγον μυστικώτερόν τε καί ὑψηλότερον θεωρῆσαι δυνατόν· ἀλλ᾿ ἐπειδή, καθώς ἴστε, τά τῶν θείων δογμάτων ἀποῤῥητότερα διά γραφῆς οὐ δεῖ κατατίθεσθαι, ἀρκεσθῶμεν τοῖς εἰρημένοις δυσωποῦσι φιλοπραγμονοῦσαν περί τούτου τήν ἔννοιαν. Θεοῦ δέ χαριζομένου, καί τό κατ᾿