130

(404) ΕΡΩΤΗΣΙΣ ΜΑ΄ .

Τίς ὁ λόγος τῶν ε' ἀνδρῶν τῆς Σαμαρείτιδος, καί τοῦ ἕκτου καί μή ὄντος ἀνδρός; Ἀπόκρισις Καί ἡ Σαμαρεῖτις γυνή, καί ἡ τούς ἑπτά λαβοῦσα κατά τούς Σαδδουκαίους, πρός

γάμον ἀδελφούς, καί ἡ αἱμόῤῥους, καί ἡ πρός γῆν συγκύπτουσα, καί ἡ θυγάτηρ Ἰαείρου, καί ἡ Συροφοινίκισσα, καί τήν καθόλου τῶν ἀνθρώπων φύσιν, καί τήν τοῦ καθ᾿ ἕκαστον ἀνθρώπου ψυχήν δηλοῦσιν, ἑκάστῃ κατά τήν ὑποκειμένην διάθεσιν τοῦ πάθους σημαίνουσα καί τήν φύσιν καί τήν ψυχήν. Οἷον, ἡ μέν τῶν Σαδδουκαίων γυνή ἐστίν ἡ φύσις ἤ ἡ ψυχή· ἡ πᾶσι μέν τοῖς ἀπό τοῦ αἰῶνος δοθεῖσι θείοις νόμοις ἀγόνως συνοικήσασα, τήν δέ τῶν μελλόντων προσδοκίαν οὐκ ἀποδεχομένη. Ἡ δέ αἱμόῤῥους ὡσαύτως ἡ φύσις ἐστί καί ἡ ψυχή, τήν δοθεῖσαν αὐτῇ πρός γένεσιν ἔργων δικαιοσύνης καί λόγων τοῖς πάθεσι πρός τήν ὕλην καί διαῤῤέουσαν ἔχουσα δύναμιν. Ἡ δέ Συροφοινίκισσα, ἡ αὐτή φύσις ἐστί καί ἡ τοῦ καθ᾿ ἕκαστον ψυχή, ὡς θυγατέρα τήν διάνοιαν ἐπαχθῶς τῇ φιλίᾳ τῆς ὕλης ἐξ ἀμηχανίας ἐπιληπτικῶς διαῤῥησσομένην ἔχουσα. Ἡ δέ θυγάτηρ Ἰαείρου ὁμοίως, ἡ κατά τόν νόμον φύσις τε καί ψυχή, παντελῶς ἀποθανοῦσα τῇ ἀπραξίᾳ τῶν νομικῶν ἐντολῶν καί ἀνενεργησίᾳ τῶν θείων προσταγμάτων. Ἡ δέ συγκύπτουσα γυνή, ἐστίν φύσις ἤ ἡ ψυχή, ἡ πρός τήν ὕλην τήν περί πρᾶξιν νοεράν δύναμιν ὅλην διά τῆς ἀπάτης τοῦ διαβόλου ἐπικάμψασα. Ἡ δέ Σαμαρεῖτις, ὡσαύτως ταῖς προλαβούσαις γυναιξί, τήν φύσιν δηλοῖ ἤ τήν τοῦ καθ᾿ ἕκαστον ψυχήν, δίχα τοῦ προφητικοῦ χαρίσματος, πᾶσι συνοικήσασαν καθάπερ ἀνδράσι, τοῖς δοθεῖσι τῇ φύσει νόμοις· ὧν πέντε μέν ἦσαν παρελθόντες· ὁ ἕκτος δέ, κἄν παρῆν, ἀλλ᾿ οὐκ ἦν ἀνήρ τῆς φύσεως ἤ τῆς ψυχῆς, μή γεννῶν ἐξ αὐτῆς τήν σώζουσαν εἰς τό παντελές δικαιοσύνην.

Εἶχεν οὖν πρῶτον νόμον ἡ φύσις ἄνδρα, τόν ἐν τῷ παραδείσῳ· δεύτερον, τόν μετά τόν παράδεισον· τρίτον, τόν ἐν τῷ κατακλυσμῷ ἐπί τοῦ Νῶε· τέταρτον, τόν τῆς περιτομῆς ἐπί τοῦ Ἀβράαμ· πέμπτον, τόν τῆς προσαγωγῆς τοῦ Ἰσαάκ. Τούτους λαβοῦσα πάντας ἡ φύσις, ἀπεβάλετο, θανόντας τῇ κατ᾿ αὐτήν ἀκαρπίᾳ τῶν ἔργων τῆς ἀρετῆς. Ἕκτον δέ, τόν μή ποιεῖν τήν κατ᾿ αὐτόν τεταγμένην δικαιοσύνην· ἤ διά τό μέλλειν πρός ἕτερον, ὡς ἄνδρα, νόμον μεταβήσεσθαι τό Εὐαγγέλιον· ὡς τοῦ νόμου μή δι᾿ αἰῶνος δοθέντος τῇ φύσει τῶν ἀνθρώπων, ἀλλ᾿ ἐπ᾿ οἰκονομίᾳ παιδαγωγούσῃ πρός τό μεῖζόν τε καί μυστικώτερον· καθ᾿ ὅ σημαινόμενον οἶμαι τόν Κύριον φάναι πρός τήν Σαμαρείτιδα γυναῖκα· Καί νῦν ὅν ἔχεις, οὐκ ἔστι σός· ᾔδει γάρ εἰς τό Εὐαγγέλιον τήν φύσιν μετενεχθήσεσθαι· διό καί περί ἕκτην ὥραν, ὅτε μάλιστα πανταχόθεν ἡ ψυχή περιλάμπεται ταῖς ἀκτῖσι τῆς γνώσεως, διά τήν πρός αὐτήν τοῦ Λόγου παρουσίαν, τῆς ἐν νόμῳ σκιᾶς ἀπογενομένης αὐτῇ διελέγετο, καί περί τό φρέαρ τοῦ Ἰακώβ, (405) περί τήν πηγήν δηλαδή, σύν τῷ Λόγῳ τῶν Γραφικῶν ἱσταμένῃ θεωρημάτων. Ταῦτα καί περί τούτου τέως εἰρήσθω.

ΣΧΟΛΙΟΝ. α΄. Τό φρέαρ τοῦ Ἰακώβ, ἐστίν ἡ Γραφή· τό δέ ὕδωρ, ἐστίν ἡ ἐν τῇ Γραφῇ γνῶσις·

τό δέ ἄντλημα, ἐστί, τῶν γραμμάτων τοῦ θείου λόγου μάθησις, ἥν οὐκ εἶχεν ὁ Κύριος Αὐτολόγος ὑπάρχων, καί οὔτε ἐκ μαθήσεως καί μελέτης γνῶσιν διδούς τοῖς πιστεύουσιν, ἀλλά τήν ἐκ χάριτος πνευματικῆς ἀένναον σοφίαν, καί μηδέποτε λήγουσαν τοῖς ἀξίοις δωρούμενος. Τό γάρ ἄντλημα, τουτέστιν ἡ μάθησις, μέρος ἐλάχιστον λαμβάνουσα γνώσεως, τό πᾶν ἐᾷ μηδενί λόγῳ κρατούμενον. Ἡ δέ κατά χάριν γνῶσις, ὅλην ἔχει καί δίχα μελέτης τήν ἐφικτήν ἀνθρώποις σοφίαν, πρός τάς χρείας ποικίλως βλύζουσαν.