173

Ζοροβάβελ ἐστί, καθώς πολλάκις προλαβών ἔφην, ὁ Κύριος ἡμῶν καί Θεός Ἰησοῦς Χριστός· τούτου δέ λίθος ἐστίν, ἡ πίστις ἡ εἰς αὐτόν· ἐν τῇ χειρί δέ, ὅτι τῇ πράξει τῶν ἐντολῶν πίστις τοῦ Χριστοῦ διαφαίνεται. Πίστις γάρ χωρίς ἔργων, νεκρά· ὥσπερ καί ἔργα δίχα πίστεως. Πράξεως δέ σύμβολόν ἐστι προδήλως ἡ χείρ. Φέρων οὖν ἐν τῇ χειρί τόν λίθον ὁ Κύριος, ἔμπρακτον ἡμᾶς διδάσκει τήν εἰς αὐτόν πίστιν ἔχειν, τοῖς ἑπτά τοῦ Κυρίου κοσμούμενον ὀφθαλμοῖς· τουτέστι, ταῖς ἑπτά τοῦ ἁγίου Πνεύματος ἐνεργείαις. Καί ἐπαναπαύσεται, φησίν, ἐπ᾿ αὐτόν ἑπτά πνεύματα· πνεῦμα σοφίας, πνεῦμα συνέσεως, πνεῦμα γνώσεως, πνεῦμα ἐπιστήμης, πνεῦμα βουλῆς, πνεῦμα ἰσχύος, πνεῦμα φόβου Θεοῦ.

Ἔστι δέ τό μέν πνεῦμα τοῦ φόβου τοῦ Θεοῦ ἡ τῶν κατ᾿ ἐνέργειαν κακῶν ἀποχή· τό δέ πνεῦμα τῆς ἰσχύος ἐστίν, ἡ πρός ἐνέργειαν καί πρᾶξιν τῶν ἐντολῶν πρόθυμος ὁρμή καί κίνησις· τό δέ πνεῦμα βουλῆς ἐστιν, ἡ ἕξις τῆς διακρίσεως· καθ᾿ ἥν σύν λόγῳ τάς θείας πράττομεν ἐντολάς, καί τῶν κρειττόνων διαιροῦμεν τά χείρονα· τό δέ πνεῦμα τῆς ἐπιστήμης ἐστίν, ἡ τῶν κατ᾿ ἀρετήν τῆς πράξεως τρόπων ἄπτωτος εἴδησις· καθ᾿ οὕς πράττοντες, τῆς ὀρθῆς τοῦ λόγου κρίσεως οὐδαμῶς διαπίπτομεν· τό δέ πνεῦμα τῆς γνώσεώς ἐστιν, ἡ τῶν ἐν ταῖς ἐντολαῖς λόγων περίληψις, καθ᾿ οὕς οἱ τρόποι τῶν ἀρετῶν συνεστήκασι· πνεῦμα δέ συνέσεώς ἐστιν, ἡ (524) πρός τούς τρόπους καί τούς λόγους τῶν ἀρετῶν συνδιάθεσις· ἤ κυριώτερον εἰπεῖν, μεταποίησις· καθ᾿ ἥν σύγκρασις γίνεται τῶν φυσικῶν δυνάμεων πρός τούς τρόπους καί τούς λόγους τῶν ἐντολῶν. Πνεῦμα δέ σοφίας ἐστίν, ἡ πρός τήν αἰτίαν τῶν ἐν ταῖς ἐντολαῖς πνευματικωτέρων λόγων ἀνάληψίς τε καί ἕνωσις· καθ᾿ ἥν, ἀγνώστως τούς ἐν Θεῷ κατά τό θεμιτόν ἀνθρώποις ἁπλοῦς μυούμενοι τῶν ὄντων λόγους, ὡς ἔκ τινος βλαστανούσης πηγῆς τῆς καρδίας, τήν ἐν τοῖς ὅλοις ἀλήθειαν ποικίλως τοῖς ἄλλοις ἀνθρώποις προφέρομεν· ἀπό μέν τῶν ἐκ Θεοῦ τελευταίων, ἡμῖν δέ προσεχῶν, ἐπί τά πρῶτα, καί ἡμῶν μέν πόῤῥω, τῷ Θεῷ δέ προσεχῆ, καθ᾿ ὁδόν καί τάξιν ἀναβαίνοντες.

Ἀπό γάρ τῆς ἀργίας τῶν κακῶν διά φόβου, ἐπί τήν τῶν ἀρετῶν δι᾿ ἰσχύος ἐρχόμεθα πρᾶξιν· ἀπό δέ τῆς τῶν ἀρετῶν πράξεως, ἐπί τήν διάκρισιν τῆς βουλῆς· ἀπό δέ τῆς διακρίσεως, ἐπί τήν ἕξιν τῶν ἀρετῶν, ἤγουν ἐπιστήμην· ἀπό δέ τῆς ἕξεως τῶν ἀρετῶν, ἐπί τήν γνῶσιν τῶν ἐν αὐταῖς ταῖς ἀρεταῖς λόγων· ἀπό δέ ταύτης, εἰς τήν πρός τούς ἐγνωσμένους λόγους τῶν ἀρετῶν μεταποιητικήν ἕξιν· φημί δέ τήν σύνεσιν· καί ἀπό ταύτης, εἰς τήν ἁπλῆν τῆς ἐν ὅλοις ἀληθείας ἀκριβῆ θεωρίαν· ἀφ᾿ ἧς ὁρμώμενοι, πολλούς καί ποικίλους ἐκ τῶν τῶν ὄντων αἰσθητῶν τε καί νοητῶν οὐσιῶν σοφῆς θεωρίας εὐσεβεῖς λόγους περί τῆς ἀληθείας ἀποδώσομεν.

∆ιά τούτων οὖν ἀναβαίνοντες τῶν ὀφθαλμῶν τῆς πίστεως· ἤγουν φωτισμῶν, πρός τήν θείαν τῆς σοφίας συναγόμεθα μονάδα· τήν γεγενημένην δι᾿ ἡμᾶς τῶν χαρισμάτων διαίρεσιν συνάγοντες, ταῖς κατά μέρος τῶν ἀρετῶν ἀναβάσεσι· μηδέν τῶν εἰρημένων, συνεργείᾳ Θεοῦ, παραλιμπάνοντες· ἵνα μή κατ᾿ ὀλίγον ἀμελοῦντες, τυφλήν ἡμῶν τήν πίστιν καί ἀνόμματον καταστήσωμεν, οὐκ ἔχουσαν τούς διά τῶν ἀρετῶν τοῦ Πνεύματος φωτισμούς· καί κολασθῶμεν δικαίως εἰς ἀπείρους αἰῶνας, ὡς ἐν ἑαυτοῖς κατά τήν πίστιν, ὅσον ἐφ᾿ ἡμῖν, τούς θείους ἐκτυφλώσαντες ὀφθαλμούς.

Πᾶς γάρ ὁ τῆς πίστεως ἐν ἑαυτῷ διά τῆς ἀργίας τῶν ἐντολῶν, τούς τοιούτους ἀνορύξας ὀφθαλμούς, πάντως κατάκριτος· μηκέτι τόν Θεόν ἔχων εἰς αὐτόν ἐπιβλέποντα. Καί οἶμαί γε ταύτης ἕνεκα τῆς αἰτίας, λίθον κασσιτέρινον τῇ Γραφῇ προσηγορεῦθαι τήν πίστιν, διά τό τήν αὐτήν καί τιμωρητικήν εἶναι τῶν μή κοσμούντων αὐτήν ταῖς ἐντολαῖς, καί περιποιητικήν τῶν διατηρούντων αὐτήν κατηγλαϊσμένην ταῖς ἐνεργείαις τοῦ Πνεύματος. Ἔσται γάρ, φησί Συμεών ὁ μέγας περί τοῦ Κυρίου λέγων, εἰς πτῶσιν καί ἀνάστασιν πολλῶν ἐν τῷ Ἰσραήλ· πτῶσιν