116

πίστεως· ἕτερος δέ διά τοῦ αὐτοῦ Πνεύματος, τῆς τελείας πρός τόν πλησίον ἀγάπης χάρισμα, καί ἄλλος ἄλλο τι κατα τό αὐτό Πνεῦμα, ὡς ἔφην, ἔχοντος ἑκάστου ἐνεργούμενον τό οἰκεῖον χάρισμα. Ταῦτα δέ τά χαρίσματα κατά τόν ἅγιον Ἡσαΐαν, πνεύματα καλέσας τις, ὡς οἶμαι, τῆς ἀληθείας οὐ διαπίπτει· παντί γάρ χαρίσματι ὅλον ὡς ἐνεργοῦν ἀναλόγως ἐνυπάρχει τό Πνεῦμα τό ἅγιον, εἴτε μείζονι, εἴτε ἥττονι.

Οὐκοῦν ὁ μέγας ὄντως, καί τῶν ὑπέρ ἄνθρωπον μυστηρίων γενόμενος διάκονος Παῦλος , ἀμέσως τῆς ἐν ἀγάπῃ Θεοῦ τελείας χάριτος τό πνεῦμα δεξάμενος κατά τήν ἀναλογίαν τῆς ἐν αὐτῷ πίστεως, τῶν εἰληφότων τό χάρισμα τῆς τελείας εἰς αὐτόν ἀγάπης, λεγόντων αὐτῷ μή ἀναβαίνειν εἰς Ἱεροσόλυμα· διά τοῦ Πνεύματος, τουτέστι τοῦ ἐνεργουμένου αὐτοῖς ὑπό τοῦ Πνεύματος τῆς εἰς αὐτόν ἀγάπης χαρίσματος· ταυτόν γάρ τῷ χαρίσματι τό πνεῦμα, καθά ἔφην ἐκ τοῦ προφήτου λαβών, παρήκουσεν· ἀσυγκρίτως τῆς ἐξ ἄλλων εἰς αὐτόν πνευματικῆς ἀγάπης, προκρίνων τήν θείαν καί ὑπέρ νόησιν. Μᾶλλον δέ οὐδέ παρακούσας ἀνῆλθεν, ἀλλ᾿ ἐκείνους διά τῆς συμμέτρως αὐτοῖς κατά τό χάρισμα δοθείσης ἐνεργείας τοῦ Πνεύματος προφητεύοντας, τῷ κατ᾿ αὐτόν τύπῳ πρός τόν τοῦ παντός ὑπερεπέκεινα πόθον κατά τήν ἔφεσιν ἕλκων. Οὐκοῦν οὐ παρήκουσεν ὁ μέγας Παῦλος τοῦ Πνεύματος, ἀλλ᾿ ἐδίδαξεν ἐπί τό ὑψηλότερον ἀπό τοῦ ἥττονος μετενεχθῆναι Πνεύματος τουτέστι χαρίσματος, τούς περί αὐτοῦ κατά τό χάρισμα τῆς ἀγάπης προφητεύοντας.

Καί πάλιν, εἰ τό προφητικόν χάρισμα πολύ τοῦ ἀποστολικοῦ ὑπάρχει δεύτερον, οὐκ ἦν λόγου τοῦ τό (368) πᾶν διευθύνοντος, καί τήν ἑκάστου διορίζοντος τάξιν, τό κρεῖττον εἴκειν τῷ ἥττονι· ἀλλά μᾶλλον ἕπεσθαι τό ἧττον τῷ κρείττονι. Οἱ μέν γάρ τότε προφητεύοντες διά τοῦ ἐν αὐτοῖς προφητικοῦ πνεύματος, ἀλλ᾿ οὐκ ἀποστολικοῦ, τόν τρόπον τῆς τῷ ἁγίῳ Παύλῳ συμβησομένης ὑπέρ τοῦ λόγου κακοπαθείας ἐμήνυον· ὁ δέ πρός μόνον ἀφορῶν τόν θεῖον σκοπόν, εἰς οὐδέν ἡγεῖτο τά μέσα πάντα, σπουδήν ἔχων οὐχ ὅπως διενέγκῃ τά συμβησόμενα, ἀλλ᾿ ὅπως ἄλλος γένηται Χριστός· μιμήσει τοῦ Χριστοῦ πάντα κατορθώσας τά, δι᾿ ἅ Χριστός τήν ἐν σαρκί φιλανθρώπως κατ᾿ οἰκονομίαν εἵλατο ζωήν. Οὐκοῦν εὐταξίας ἐστί φυλακή, τῆς πάντα διεπούσης τά θεῖα καί διευθυνούσης, καί τῆς οἰκείας ἀνέκπτωτον μονῆς καί ἱδρύσεως ἕκαστον διαφυλαττούσης, ἡ δοκοῦσα τοῦ μεγάλου Ἀποστόλου παρακοή, καί σαφής διδασκαλία τοῦ μηδαμῶς ἀλλήλοις φύρεσθαι τούς καλῶς ὑπό τοῦ Πνεύματος διωρισμένους τῆς Ἐκκλησίας βαθμούς.

ΣΧΟΛΙΑ. α΄. Τό διαφόρως ἐνεργοῦν, ἐν ἑκάστῳ τῶν ὑπ᾿ αὐτοῦ διαφόρως ἐνεργουμένων,

ὅλον ἐστίν, καί ἐν ὅλοις ἅμα μή διαιρούμενον. Ἀμιγῶς γάρ, φησίν, ἐν ὅλοις καί τῷ καθ᾿ ἕκαστον ἀδιαιρέτως κατά μίαν καί τήν αὐτήν ἐκφαίνεται δύναμιν ἐνεργοῦν τό Πνεῦμα τό ἅγιον, ὅτι καί πάντων ἐστί τῶν ὄντων πληρωτικόν· Θεός γάρ, καί πᾶσιν ἀχώρητον τοῖς οὖσιν, ὑπερούσιον.

β΄. Πᾶσαν ἐντολῆς ἕξιν ἐνεργουμένην, Πνεύματος εἶναι χάρισμα λέγει. γ΄. Ὁ τόν Θεόν ἀγαπῶν ἐξ ὅλης καρδίας καί ψυχῆς καί δυνάμεως, τοῦ τόν

πλησίον ἀγαπῶντος,φησί, μείζων ἐστίν. Οὐκ ἔστιν οὖν λόγου νομοθετεῖσθαι τό κρεῖττον ὑπό τοῦ χείρονος· ἀλλά γενέσθαι μᾶλλον τό ἧττον ὑπό τοῦ μείζονος. ∆ιό τήν ἀποστολικήν ἀξίαν τε καί τάξιν, ὑπ᾿ ἐκείνων ὧν ἄρχει βαθμῶν ἄρχεσθαι δικαίως οὐ συνεχώρησεν ὁ θεῖος Ἀπόστολος, μήπως ἡ πάντων τῶν ὄντων εὐκοσμία, καί μάλιστα τῶν θείων τάξις, λυθῇ.

δ΄. Μέσα φησίν τά εἴδη τῶν πειρασμῶν, ἅπερ προγνωστικῶς ἐθεώρουν διά τοῦ Πνεύματος οἱ προφητεύοντες τῷ ἁγίῳ Παύλῳ τήν ὑπέρ ἀληθείας ἄθλησιν· ὧν