241

ἐν Χριστῷ τῶν ἐθνῶν σωτηρίαν· ἧς διά τήν ἄγνοιαν πολλῷ κρείττονα τήν κολόκυνταν ἡγούμενος, ἐπένθει ξηρανθεῖσαν θεώμενος ὑπό τοῦ σκώληκος. Εἶπον γάρ προλαβών, ὅτι καί τήν τῶν Ἰουδαίων μανίαν, ἐν ἑαυτῷ τυπικῶς ὁ μέγας προδιέγραψεν Ἰωνᾶς, οὐκ αὐτός τι πάσχων, μή γένοιτο, τῶν Ἰουδαίοις προσόντων, ἀλλ᾿ ἐν ἑαυτῷ τήν ἐκείνων προδιελέγχων ἀσέβειαν· δι᾿ ἥν τῆς προτέρας δόξης, ὡς ἔκ τινος Ἰόππης ἐξέπεσαν. ∆ιά τοῦτο μυστικῶς τό Πνεῦμα τό ἅγιον, τοιαύτην αὐτῷ προσηγορίαν ἐπέθηκε, δυναμένην κατά τήν διάφορον αὐτῆς ἑρμηνείαν, ἐνδείξασθαι τήν πάντων τῶν ἐν αὐτῷ προτυπουμένων διάθεσιν. Ὅταν οὖν ἐν αὐτῷ τυπικῶς τήν τῶν Ἰουσαίων ἐλέγχει παραφροσύνην, λυπουμένην μέν ἐπί τῇ σωτηρίᾳ τῶν ἐθνῶν, καί συγχεομένην ἐπί τῷ παραδόξῳ τῆς κλήσεως· ἀπολεγομένην τε καί βλασφήμως παρά τήν θείαν βούλησιν τῆς ζωῆς προτιμῶσαν τόν θάνατον διά τήν ξηρανθεῖσαν κολόκυνταν, ἑρμηνεύεται διαπόνησις αὐτῶν· ἥν στηλιτεύων ὁ λόγος φησίν, Ἴδεν ὁ Θεός τά ἔργα αὐτῶν· περί τῶν Νινευϊτῶν δηλαδή φάσκων, ὅτι ἀπέστρεψαν ἀπό τῶν ὁδῶν αὐτῶν τῶν πονηρῶν, καί μετενόησε τοῦ ποιῆσαι αὐτοῖς, καί οὐκ ἐποίησε. Καί ἐλυπήθη Ἰωνᾶς, καί εἶπε· Νῦν δέσποτα Κύριε, λάβε δή τήν ψυχήν μου ἀπ᾿ ἐμοῦ, ὅτι καλόν τό ἀποθανεῖν με, ἤ ζῇν. Καί αὖθις· Καί προσέταξε Κύριος ὁ Θεός σκώληκι ἑωθινῇ τῇ ἐπαύριον, καί ἐπάταξε τήν κολόκυνταν, καί ἀπεξηράνθη. Καί ἐγένετο ἅμα τῷ ἀνατεῖλαι τόν ἥλιον, καί ἐπάταξεν ὁ ἥλιος ἐπί τήν κεφαλήν Ἰωνᾶ, καί ὠλιγοψύχησε, καί ἀπελέγετο τήν ζωήν αὐτοῦ, καί εἶπε· Καλόν μοι ἦν ἀποθανεῖν με, ἤ ζῇν.

Νινευή τοίνυν ἐστίν, ἡ τῶν ἐθνῶν Ἐκκλησία, ἡ δεξαμένη τόν λόγον τῆς χάριτος, καί ἀποστραφεῖσα τήν προτέραν πλάνην τῶν εἰδώλων, καί διά τοῦτο σωθεῖσα, καί τῆς τῶν οὐρανῶν ἀξιωθεῖσα δόξης. Ἡ δέ σκηνή ἥν ἐξελθών ἀπό τῆς πόλεως ἑαυτῷ πεποίηκεν Ἰωνᾶς, εἰκονίζει τήν κάτω Ἱερουσαλήμ, καί τόν ἐν αὐτῇ χειροποίητον ναόν. Ἡ δέ κολόκυντα, τήν ἐν μόνῳ τῷ γράμματι πρόσκαιρον τοῦ νόμου τῆς σωματικῆς λατρείας σκιάν προδιέγραφε, μηδέν τό σύνολον ἔχουσαν μόνιμον καί τόν νοῦν φαιδρῦναι δυνάμενον. Ὁ δέ σκώληξ ἐστίν, ὁ Κύριος ἡμῶν καί Θεός Ἰησοῦς Χριστός, ὡς αὐτός περί ἑαυτοῦ ἐν τῷ προφήτῃ ∆αβίδ φησί, Σκώληξ εἰμί, καί οὐκ ἄνθρωπος· (713) σκώληξ διά τήν προσληφθεῖσαν ἄσπορον σάρκα, καί γενόμενος ἀληθῶς καί λεγόμενος. Ὡς γάρ ὁ σκώληξ συνδυασμόν οὐκ ἔχει, καί μίξιν προκαθηγουμένην αὐτοῦ τῆς γενέσεως, οὕτως οὐδέ τῆς κατά σάρκα γεννήσεως τοῦ Κυρίου, προκαθηγήσατο μίξις. Πρός δέ, καί ὡς δέλεαρ πρός τήν ἀπάτην τοῦ διαβόλου τῷ τῆς θεότητος ἀγκίστρῳ περιθέμενος αὐτήν, ἵν᾿ ὡς ἄπληστος ὁ νοητός δράκων, διά τήν φύσιν εὐχείρωτον τήν σάρκα περιχανών, τῷ τῆς θεότητος ἀγκίστρῳ περισπαρῇ· καί ὅλον ἐμέσῃ διά τῆς ἐξ ἡμῶν ἁγίας τοῦ Λόγου σαρκός, καταποθεῖσαν ἤδη τήν φύσιν τήν ἀνθρωπίνην· ἵν᾿ ὡς κατέπιε πρότερον δελεάσας ἐλπίδι θεότητος τόν ἄνθρωπον, οὕτως ἀνθρωπότητος προσλήμματι δελεασθείς, ὕστερον ἐμέσῃ τόν ἀπατηθέντα διά προσδοκίαν θεότητος, ἀπατηθείς ἀνθρωπότητος προσδοκίᾳ· καί φανῇ τό ὑπερβάλλον τῆς θείας δυνάμεως, διά τῆς ἀσθενείας τῆς ἡττηθείσης φύσεως νικώσης τήν ἰσχύν τοῦ νικήσαντος· καί δειχθῇ πλέον νικῶν ὁ Θεός τόν διάβολον προβολῇ τῆς σαρκός χρώμενος, ἤ τόν ἄνθρωπον ὁ διάβολος φύσιν θεότητος ὑπισχνούμενος. Οὗτος ὁ σκώληξ ἐπάταξε τήν κολοκύνταν, καί ἀπεξήρανε· τήν νομικήν λέγω λατρείαν κατήργησεν ὡς σκιάν, καί τήν ἐν αυτῇ τῶν Ἰουδαίων ἀπεξήρανεν οἴησιν.

Καί ἐγένετο τῇ ἐπαύριον ἅμα τῷ ἀνατεῖλαι τόν ἥλιον. Ἐπαύριον μέν, ὅτι μετά τήν πάροδον τῶν κατά νόμον τυπικῶν αἰνιγμάτων, καί τόν ὡρισμένον χρόνον τῆς κατ᾿ αὐτόν σωματικῆς λατρείας, τοῦ καινοῦ μυστηρίου χάρις ἀνέτειλεν, ἡμέραν ἄλλην ποιοῦσα γνώσεως ὑψηλῆς, καί ἀρετῆς ἐνθέου, τῆς καί τῶν ἀντεχομένων αὐτῆς θεωτικήν. Μετά γάρ τό πατάξαι τόν σκώληκα τοῦτον τήν κολόκυνταν, καί