163
ἀμείνοσιν ἀκαθαίρετον παρά τῆς Προνοίας ἔχειν συγχωρηθέντες, τήν οἴησιν, εἰς τήν ἀντίθεον τῆς ὑπερηφανίας διάθεσιν κατολισθήσωμεν· ἑαυτῶν κατά φύσιν, ἀλλ᾿ οὐκ ἐπίκτητον χάριτι τήν τῆς ἀρετῆς καί τῆς γνώσεως κτῆσιν εἶναι νομίζοντες· καί εὑρεθῶμεν τῷ καλῷ, πρός τήν τοῦ κακοῦ χρώμενοι γένεσιν· καί δι᾿ ὧν ἔδει πλέον διασφιγχθεῖσαν ἐν ἡμῖν ἀσάλευτον μένειν τήν θείαν ἐπίγνωσιν, δι᾿ ἐκείνων, ὡς οὐκ ὤφελον, τήν ταύτης νοσήσαντες ἄγνοιαν.
Ὁ γάρ οἰόμενος ἑαυτόν κατειληφέναι τό τέλος τῆς ἀρετῆς, οὐδαμῶς ἐπιζητήσει λοιπόν τήν πηγαίαν τῶν καλῶν αἰτίαν· ἑαυτῷ μόνῳ περιγράψας τήν τῆς ἐφέσεως δύναμιν· αὐτόν τῆς σωτηρίας τόν ὅρον,ὑφ᾿ ἑαυτοῦ φημί δέ τόν Θεόν, ζημιούμενος. Ὁ δέ τῆς ἑαυτοῦ περί τά καλά φυσικῆς συναισθόμενος πενίας, οὐ παύεται προτροπάδην τρέχειν πρός τόν δοῦναι δυνάμενον τῆς ἐνδείας τήν πλήρωσιν.
Γίνεται τοίνυν δικαίως ἐπί τόν ὑψηλόφρονα νοῦν ὀργή· τουτέστιν, ἐγκατάλειψις· ἤγουν ἡ τοῦ διοχληθῆναι αὐτόν κατά τε τήν πρᾶξιν, ὡς Ἰουδαίαν· κατά τε τήν θεωρίαν, ὡς Ἱερουσαλήμ, ὑπό δαιμόνων (496) συγχώρησις· ἵνα λάβῃ τῆς ἐν ἑαυτοῦ φυσικῆς ἀσθενείας συναίσθησιν· τῆς δέ σκεπούσης αὐτόν, καί τό πᾶν κατορθούσης τῶν ἀγαθῶν θείας δυνάμεώς τε καί χάριτος, τήν ἐπίγνωσιν· καί ταπεινωθῇ, πόῤῥω παντελῶς ἑαυτοῦ τό ἀλλότριον καί παρά φύσιν ὕψος ποιούμενος· ὥστε μή ἐπελθεῖν ἐπ᾿ αὐτόν τήν ἄλλην ὀργήν τῆς τῶν δοθέντων χαρισμάτων ἀφαιρέσεως ἥτις ἐπί τόν Ἐζεκίαν οὐκ ἐπῆλθεν, εὐθέως ἐκ τῆς ἐπ᾿ αὐτόν γενομένης πρώτης ὀργῆς, ἤγουν ἐγκαταλείψεως, ταπεινωθέντα, καί γενόμενον τῆς τοῦ παρέχοντος τά καλά συναισθήσεως· φησί γάρ μετά τό, Καί ἐγένετο ἐπ᾿ αὐτόν ὀργή, καί ἐπί Ἰούδαν, καί ἐπί Ἱερουσαλήμ· Καί οὐκ ἐπῆλθεν ἐπ᾿ αὐτούς ὀργή Κυρίου ἐν ταῖς ἡμέραις Ἐζεκίου· ἡ ἄλλη δηλονότι ὀργή, τῆς τῶν χαρισμάτων ἀφαιρέσεως· διά τό τήν πρώτην ἐγκατάλειψιν, τῆς καλῆς ἐπιγνωμοσύνης αὐτῷ γενέσθαι διδάσκαλον. Ὁ γάρ μή σωφρονισθείς τῷ πρώτῳ εἴδει τῆς ὀργῆς, ἤγουν ἐγκαταλείψεως, ἐλθεῖν πρός ταπείνωσιν, τήν ἄλλην δέχεται σαφῶς ἐπ᾿ αὐτόν ἐρχομένην ὀργήν, ἀφαιρουμένην αὐτοῦ τήν τῶν χαρισμάτων ἐνέργειαν, καί ἔρημον αὐτόν καθιστῶσαν τῆς τέως φρουρούσης δυνάμεως. Καί ἀφελῶ τόν φραγμόν αὐτοῦ, φησί περί τοῦ ἀγνώμονος Ἰσραήλ ὁ Θεός λέγων· Καί ἔσται εἰς διαρπαγήν· καί καθελῶ τόν τοῖχον αὐτοῦ, καί ἔσται εἰς καταπάτημα· καί ἀνήσω τόν ἀμπελῶνά μου, καί οὐ μή τμηθῇ, οὐδέ μή σκαφῇ· καί ἀναβήσεται εἰς αὐτόν ὡς εἰς χέρσον ἄκανθα· καί ταῖς νεφέλαις ἐντελοῦμαι, τοῦ μή βρέξαι ἐπ᾿ αὐτόν· καθάπερ ἀλληγορεῖται παθών καί Σαούλ ὁ πρῶτος τοῦ Ἰσραήλ βασιλεύς. Ἐκεῖνος γάρ ἅμα τῇ βασιλείᾳ λαβών διά τοῦ χρίσματος καί τῆς προφητείας τήν χάριν, ἐπειδή ταύτην μή ἐφύλαξεν, ὀργήν δέχεται πρώτην, τήν τοῦ πονηροῦ πνεύματος ἐνέργειαν· ἧς μηδεμίαν λαβών συναίσθησιν, τῇ ἄλλῃ ταμιευθείς ὀργῇ, συγκατέληξε· πάσης διά τήν ἄνοιαν γυμνός πρό θανάτου θεοσεβείας γενόμενος. Καί δηλοῖ τοῦτο παθών, πρῶτον μέν ὑπό τοῦ δαίμονος ἐνεργούμενος· εἶθ᾿ ὕστερον πρός αὐτούς αὐτομολῶν ἑκουσίως διά τῆς ἐγγαστριμύθου τούς δαίμονας· καί ἴσως τοῖς ἀθέοις τήν τῆς μαντείας, τοῖς δαίμοσιν, ἐπιτελῶν τελετήν.
Οὐκοῦν ἐπειδή τόν Ἐζεκίαν εἰς τόν φιλόσοφον ἐλάβομεν νοῦν· τήν δέ Ἰουδαίαν, εἰς τήν πρᾶξιν· τήν δέ Ἱερουσαλήμ, εἰς τήν θεωρίαν, ὅταν τι καθ᾿ οἱονδήποτε τρόπον τόν νοῦν πεπονθέναι νοήσωμεν, τῷ τοιούτῳ νοΐ τήν τε πρακτικήν αὐτοῦ καί τήν θεωρητικήν δύναμιν κατά τούς συνεκτικούς αὐτῶν λόγους, συμπεπονθέναι πάντως πιστεύομεν. Οὐ γάρ ἐστι δυνατόν παθεῖν τό ὑποκείμενον, τῶν ἐν ὑποκειμένῳ μή συμπασχόντων.
Καλῶς οὖν τῶ ῥητῷ τῆς Γραφῆς συμφέρεται τῆς θεωρίας ὁ λόγος, μή φέρων διαβολήν τῇ θείᾳ ψήφῳ τῶν κριμάτων, μηδέ ἄλλης ἀνατροπήν ποιούμενος ἐντολῆς. Μή μόνος γάρ κατά τήν ἀποδοθεῖσαν τοῦ λόγου θεωρίαν Ἐζεκίας· τουτέστι νοῦς,