87

ἀρεταῖς ἕξιν ἐκτήσατο, καί τῆς ἐν τοῖς τελείοις λαλουμένης σοφίας γέγονε μέτοχος· ἀλλ᾿ οὐδέ ὁ προκόπτων, τῶν ἐπιβεβλημένων αὐτῷ τῷ βαθμῷ καλῶν τινος ὑστερεῖ· κἄν τήν αὐτήν οὔπω τοῖς τελείοις ὑπερέχουσαν τῶν θείων ἐκτήσατο γνῶσιν.

Καί πάλιν, οἱ μέν τήν πρακτικήν ἀνδρικῶς μετιόντες φιλοσοφίαν, φόβου καί μνήμης τῶν μελλόντων θείων δικαιωτηρίων οὔπω τήν ψυχήν ἀπολύσαντες, νοείσθωσαν ἡμῖν οἱ φοβούμενοι· μηδενός μέν, κατά τόν μακάριον ∆αβίδ, ὑστεροῦντες καθάπαξ τῶν ὑπέρ ἀληθείας ἀγωνιζομένων κατά τῆς ἀντικειμένης δυνάμεως· ὅμως δ᾿ οὖν ἔτι λειπόμενοι τῆς κατά νοῦν τῶν τελείων ἀκραιφνοῦς τῶν μυστικῶν θεαμάτων διαδόσεως. Οἱ δέ τῆς θεωρητικῆς ἤδη μυστικῶς ἀξιωθέντες θεολογίας, καί πάσης φαντασίας ὑλικῆς τόν νοῦν καθαρόν καταστήσαντες, καί εἰκόνα τῆς θείας ὡραιότητος ὅλην ἀνελλιπῶς φέρουσαν τήν ἐκμίμησιν, ἔστωσαν ἡμῖν οἱ ἀγαπῶντες.

Οὐκ ἔστιν οὖν ὑστέρημα τοῖς φοβουμένοις, κατά τόν μακάριον ∆αβίδ, ὡς φοβουμένοις, κἄν οὐκ ἔχῃ τό πλῆρες καί τέλειον τῆς ἀμέσου πρός τόν λόγον (288) ἑνώσεως κατά τό ἴσον τοῖς ἀγαπῶσι τόν Κύριον, ὁ φοβούμενος. Ἕκαστος γάρ ἐν τῷ ἰδίῳ τάγματι, κατά τήν ἠφωρισμένην αὐτῷ μονήν, ἔχει τό τέλειον· κἄν ἄλλος ἄλλου κατά ποιόν ἤ ποσόν τῆς πνευματικῆς ἡλικίας ἐστίν ὑψηλότερος. Ἐπειδή δέ διττός ἐστιν ὁ φόβος, κατά τό· Φοβήθητε μᾶλλον τόν δυνάμενον καί ψυχήν καί σῶμα ἀπολέσαι ἐν γεέννῃ· καί κατά τό· Ὁ φόβος Κυρίου ἁγνός, διαμένων εἰς αἰῶνα αἰῶνος· καί· Μέγας, καί φοβερός ἐστιν ἐπί πάντας τούς περικύκλῳ αὐτοῦ· ζητητέον, πῶς ἔξω βάλλει τόν φόβον ἡ ἀγάπη, εἴπερ εἰς αἰῶνα αἰῶνος διαμένει· πῶς δέ φοβερός ἐστι διαμένων ὁ Θεός, εἰς τούς ἀπείρους αἰῶνας ἐπί πάντας τούς περικύκλῳ αὐτοῦ; Ἤ μᾶλλον, ἐπειδή, καθώς ἔφην, διττός ἐστιν ὁ φόβος, ὁ μέν ἁγνός, ὁ δέ οὐχ ἁγνός· οἷον, ὁ μέν ἐπί πλημμελήμασι κατ᾿ ἐκδοχήν κολάσεως συνιστάμενος φόβος, αἰτίαν ἔχων τῆς οἰκείας γενέσεως τήν ἁμαρτίαν, ὡς οὐχ ἁγνός, οὐκ ἔσται διαπαντός· τῇ ἁμαρτίᾳ διά τῆς μετανοίας συναφανιζόμενος· ὁ δέ ἁγνός φόβος, ὁ δίχα τῆς ἐπί πλημμελήμασι μνήμης ἀεί συνεστώς, οὐκ ἀπογεννήσεταί ποτε· διότιπερ οὐσιωδῶς. Ἐμπέφυκέ πως τῷ Θεῷ πρός τήν κτίσιν, ποιούμενος ἔκδηλον αὐτοῦ πᾶσι τήν φυσικήν αἰδεσιμότητα τῆς ὑπέρ πᾶσαν βασιλείαν τε καί δύναμιν ὑπεροχῆς. Ὁ τοίνυν μή φοβούμενος τόν Θεόν ὡς κριτήν, ἀλλ᾿ αἰδούμενος αὐτόν διά τήν ὑπερβάλλουσαν τῆς ἀπείρου δυνάμεως ὑπεροχήν, οὐκ ἔχει δικαίως ὑστέρημα, τέλειος ὑπάρχων ἐν τῇ ἀγάπῃ, μετ᾿ αἰδοῦς καί τῆς πρεπούσης σεβασμότητος ἀγαπῶν τόν Θεόν· καί οὗτός ἐστιν ὁ κτησάμενος τόν διαμένοντα φόβον εἰς αἰῶνα αἰῶνος, καί οὐκ ἔσται αὐτῷ ὑστέρημα τό παράπαν οὐδέν.

Συνᾴδουσιν οὖν ἀλλήλοις ὅ τε προφήτης καί ὁ εὐαγγελιστής· ὁ μέν, λέγων μή εἶναι τοῖς κατά τόν ἁγνόν φόβον τόν Κύριον φοβουμένοις ὑστέρημα· ὁ δέ, τόν φοβούμενον, ὡς κριτήν, διά τήν ἐῤῥυπωμένην συνείδησιν, μή εἶναι τέλειον ἐν τῇ ἀγάπῃ· κατά ταύτην τήν ἐκδοχήν λοιπόν, καί ἐπί πάντας τούς περικύκλῳ αὐτοῦ φοβερός ἐστιν ὁ Θεός· ὡς ἐγκεκραμένην φόβῳ ποιῶν τήν τῶν ἀγαπώντων αὐτόν, καί περί αὐτόν γενησομένων, ἀγάπην. Φόβου γάρ καθ᾿ ἑαυτήν κεχωρισμένη ἡ ἀγάπη, εἰς καταφρόνησιν πέφυκεν ὡς τά πολλά μεταπίπτειν· μή οἷον στομουμένης φόβῳ τῆς ἐξ αὐτῆς τικτομένης φυσικῶς παῤῥησίας· τί δέ βούλεται τό, περικύκλῳ αὐτοῦ, λεγόμενον, εἰ δοκεῖ, κατανοήσωμεν.

Ὁ γάρ κυκλούμενος καί ἔμπροσθεν, καί ὄπισθεν, καί ἐκ δεξιῶν, καί ἐξ ἀριστερῶν ἔχει τούς περικυκλοῦντας αὐτόν. Ἐπειδή τοίνυν καί ὁ Κύριος ἔχει τούς περικυκλοῦντας, νοήσωμεν τούς μέν ὀπίσω, τούς διά τῶν ἐντολῶν κατά τήν πρακτικήν ἀρετήν (292) ἀμέπτως ὀπίσω Κυρίου τοῦ Θεοῦ πορευθέντας τούς ἐξ ἀριστερῶν δέ, τούς τήν φυσικήν ἐν πνεύματι θεωρίαν μετά τῆς τῶν κριμάτων εὐσεβοῦς ἀναλήψεως κατορθώσαντας. Φησί γάρ περί τῆς Σοφίας ἡ τῶν Παροιμιῶν